ARİAN VE İRAN SÖZLERİNİN KÖKENİ - ARİF ERMAN YAZDI




ARİAN VE İRAN SÖZLERİNİN KÖKENİ


ARYAN / ARİAN sözü Avrupalı dilbilimciler tarafından 19. yüzyılın sonunda uydurulmuş bir sözdür. Sanskrit (eski Hint) dilinde “soylu” anlamına geldiği iddia edilen ve varlığı bile kanıtlanamayan “ARYA” sözünden türetilen bu söz, tarihte hiçbir zaman Hint-Fars kökenli halkların ortak adı olarak var olmamıştır.


ARYAN sözünün ilk olarak Behistun Yazıtları'nda görüldüğünü iddia eden bazı Batılı dilbilimciler bu iddialarını yazıtta bulunan bir kıral adı olan ARİYARAMNA sözüne dayandırmaktadırlar. Behistun Yazıtları'nın girişinde şöyle yazar:

“Ben Darayavuş, Ben Parsa kıralıyım. Benim babam Viştaspa'dır. Viştaspa'nın babası Arşama, Arşama'nın babası Ariyaramna, Ariyaramna'nın babası Sişpiş ve Sişpiş'in babası Hakhamaniş idi.”.

Ariyaramna, bir Ön Türk adıdır. Ön Türkçe ARUA, adama (adak sunma), RAMNE de tigin (prens) anlamına gelmektedir (RAMNE sözü Latinceye “tigin” anlamına gelen RAMNES olarak evrilmiştir). Kısacası “Ariyaramna” adı, “adayan tigin” (adak sunan prens) anlamına gelmektedir.

İran adı ise, Akkoyunlulardan Kacarlara kadar İran'da hüküm sürmüş olan hemen hemen her Türk hanedanı tarafından kullanılmıştır. Türkçe konuşmuş olan bu Türk hanedan üyeleri kendilerini hiçbir zaman Aryan ya da Fars olarak görmemişlerdir.

İran adı ön Türkçeden evrilmiş bir sözdür. Sümerce URU ya da İRİ sözü şehir; ülke anlamlarına gelmektedir ve daha sonra Türk diline yer; mahal; mevki anlamlarına gelen ORUN ve İREN / İRAN olarak evrilmiştir. Örneğin Roma'nın adı olan ve şehir anlamına gelen Etrüskçe RUMA sözü de bu kökten gelmektedir.








Yorumlar (0)