DAĞLIK ALTAY (GORNO-ALTAY) BÖLGESİNİN GÖKTÜRK HARFLİ YAZITLARI ÜZERİNE

PROF. DR. OSMAN FİKRİ SERTKAYA

Uzun zaman müstakil araştırmalarda incelenip yayımlanan Dağlık Altay bölgesinin runik yazıtlarının Türkiye’de kitap haline getirilmesi kararlaştırılmış ve Türk Dil Kurumu’nun “Göktürk (Runik) Yazılı Belge, Yazıtları ve Anıtları Albümü Projesi”nin 4. kitabı olarak malzeme Dmitri Dimitriyeviç Vasilyev’den istenmiş, D. D. Vasilyev’in malzemesi Elena Vasilyeva ve Rysbek Almov tarafından Rusçadan Türkçeye çevirilmiş, malzeme Osman Fikri Sertkaya tarafından yayıma hazırlanmış, Yavuz Tiryaki resim ve grafikleri yerleştirmiş ve eser 160 sahife olarak 2003 yılında baskıya hazır hale getirilerek Türk Dil Kurumu Başkanlığına teslim edilmiş, ancak Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu’nun o zamanki başkanı Sadık Kemal Tural tarafından Türk Dil Kurumu Başkanı Şükrü Haluk Akalın’a “biz bu kitabı basarsak, TDK başkanlığından istifa eden Ahmet Bican Ercilasun’un başlattığı proje prim yapar” mazereti ile engellenmişti. Böylece Türkiye elindeki ilk yayımı yapma imkânını kısır ve şahsî görüşler yüzünden kaybetti.

Daha sonra Larisa Nikolayevna Tıbıkova, İrina Anatol’yevna Nevskaya ve Marsel Erdal’dan oluşan Rus-Alman Araştırma grubu bölgedeki eski Türkçe malzemeyi değerlendirme gayesi ile araştırma ve inceleme gezileri yapmış ve elde edilen sonuçlar “Katalov Drevnetyurkskih Runiçeskih Pamyatnikov Gornogo Altaya [Dağlık Altay’ın Eskitürkçe Runik Anıtlarının Kataloğu]” başlığı ile 2012 yılında Gorno-Altay’da yayımlamıştı. (149 s.) Bu eserde bölgede tespit edilen malzemenin doksan tanesinin hakkında bir liste de yer almaktadır.

Bu eseri Dmitri Dmitriyeviç Vasilyev’in “Korpus Tyurkskih Runiçeskih Nadpisey Yujnoy Sibiri. Çast 1. Drevnetyurkskaya Epigrafika Altaya [Güney Sibirya’nın Türkçe Runik Yazıtları Külliyatı. Bölüm 1. Altay’ın Eskitürkçe Epigrafisi]” başlığı ile 2013 yılında Astana’da Halkara Türk Akademiyası tarafından yayımı takip etmişti. (268 s.)

Kadırali Konkobayev’in başkanlığında Nurdın Useyev ve Negizbek Şabdanaliyev’den oluşan Kırgız araştırma ve inceleme grubu Dağlık Altay bölgesinde araştırmalar yaparken 14 yeni yazıt daha bulmuş, böylece Dağlık altay Bölgesinin Göktürk harfli yazıtlarının sayısı 114’e yükselmiştir. Kırgız Araştırma ve İnceleme grubu 111 yazıtı değerlendiren çalışmasını Halkara Türk Akademiya başkanlığına teslim ettikten sonra son üç yazıtı bulduğu için, son üç yazıt eserde yer almamaktadır. Bu malzeme “Altay Cumhuriyeti’ndeki Eski Türk Yazıtları Albümü” başlığı ile 2015 yılının Aralık ayında Astana’da Halkara Türk Akademiyası tarafından yayımlanmıştır. İlk iki yayının dilinin Rusça olması yanında Kırgız Araştırma ve İnceleme Grubu eserlerini Türkiye Türkçesi ile yazmışlar, malzemeyi işlerken önce ilk iki neşirde yer alan okuma ve çevirileri vermişler, sonra da kendi okuma ve çevirileni verip filolojik açıklamalar da yapmışlardır. 300 tirajlı bu eseri Türk filoloğlarına, eski Türk tarihi ve Orta Asya Arkeolojisi ile uğraşan meslektaşlarıma hararetle tavsiye ediyorum.

Halkara Türk Akademiyası [Uluslararası Türk Akademisi] Başkanı Sayın Prof. Dr. Darhan Kıdırali doktorasını İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü’nde yapan bir meslektaşımızdır. Bu gibi eserlerdeki hassasiyetinden dolayı Darkan Bey’e de ne kadar teşekkür edilse azdır. Ben kendi adıma minnet ve şükranlarımı arzediyorum. Sağ olsun, var olsun.

Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin Cumhurbaşkanına, Başbakanına, Kültür Bakanına ve Yüksek Kurum ile ilgili Devlet Bakanına da Türk kültürüne engin hizmette bulunan yukarıda isimlerini verdiğim yedi araştırıcının Liyakat Madalyası ile taltif edilmelerini saygılarımla arz ediyorum.