TÜRK DÜNYASI ÇAĞDAŞ EDEBİYATLARI EL KİTABI

Prof. Dr. Nergis Biray

Tarihleri boyunca kimliklerine ve değerlerine bağlı kalmaktan vazgeçmemiş Türk boyları, Rusya tarafından özellikle Sovyetler döneminde bilinçli bir yozlaştırma siyasetine uğramışlardır. İşgalin getirdiği acıların yanında Türkler dil, din ve kültürlerinden koparılarak ötekileştirilmeye maruz bırakılmıştır. Öz kimliğini yitirmemek adına bir olmanın, mücadele etmenin gücüne inanan Türkler’in bu yolda kullandıkları en etkili araç ise şüphesiz “kalem” olmuştur.

Bu dönemde pek çok Türk aydını, kendi sonlarını düşünmeden, bireysel çıkarlarını asla gözetmeden, kalemlerini bu zalim yönetimin baskılarını durdurmak amacıyla kullanmaktan vazgeçmemiştir.

Özellikle Stalin’in ağır uygulamalarının hayata geçirildiği yıllarda, birçok Türk aydını katledilmiştir. Ancak tüm bunlar Türk dünyası yazarlarını yıldıramamış, onlar halklarının varoluş mücadelesine destek vermek ve bir uyanışı doğurmak adına, doğrularını yazmaktan geri kalmamışlardır. Yazarlar, halkları üzerinde bir bilinçlendirme yaratmak, baskı politikalarına boyun eğmemelerini sağlamak, onları esaret altında yaşamaktan kurtarmak adına edebiyatı araç edinmişler ve bu yol aracılığıyla pek çok önemli eser vermişlerdir.

Günümüzde Türkler için acı ile hatırlanan bir geçmiş yaratan bu dönem, ancak ve ancak o dönemde verilen eserlerin ışığında gün yüzüne çıkacak ve bu sayede asla unutulmayacaktır. Sovyetler döneminde halkın uyanışı, mücadelesi ve bir araya gelmesi amacıyla verilen eserler, bugün aynı zamanda o kara yılların bir külliyatını oluşturmaktadır.

Orhan Söylemez ve Samet Azap’ın editörlüğünde hazırlanan ve Ocak 2018’de yayınlanan “Türk Dünyası Çağdaş Edebiyatları El Kitabı” adlı eserde, altı Türk halkının çağdaş dönem edebiyatları, alanının uzmanı akademisyenlerce kaleme alınmıştır. Dönem koşulları, faaliyetleri, edebi dönemleri, yazar ve şairleri, dönem içerisinde verilen eserler, her bir halkın edebi oluşumu içerisinde, bölümler halinde değerlendirilmiştir.

Kitap, içerisinde bulunulan dönemin şartları ve faaliyetlerinin ele alınıp irdelendiği “Giriş” bölümü ile “Çağdaş Azerbaycan”, “Çağdaş Kazak”, “Çağdaş Kırgız”, “Çağdaş Özbek”, “Çağdaş Türkmen” ve “Çağdaş Kazan Tatar” Edebiyatlarının yer aldığı altı bölümle birlikte toplam yedi bölümden oluşmaktadır.

Çağdaş Azerbaycan Edebiyatı bölümü Sedat Adıgüzel, Çağdaş Kazak Edebiyatı bölümü Nergis Biray, Çağdaş Kırgız Edebiyatı bölümü Orhan Söylemez ve Halit Aşlar, Çağdaş Özbek Edebiyatı bölümü Fatma Açık, Çağdaş Türkmen Edebiyatı bölümü Nergis Biray ve Soner Sağlam ve Çağdaş Kazan Tatar Edebiyatı bölümü ise Çulpan Zaripova Çetin tarafından kaleme alınmıştır.



Türk dünyası edebiyatlarını bir araya getirerek, alana sunulan toplu bir çalışma olması sebebiyle oldukça önemli bir eserdir. Eser, aynı zamanda alanında derli toplu olarak hazırlanmış olan, XX. yüzyıl Türk dünyası edebiyatlarından altısını bir araya getiren örnek bir eser olduğundan büyük bir boşluğu da doldurmaktadır. Ortak kaderin benzer dönemler ve benzer sıkıntılarla satırlara yansımasından oluşan Türk dünyası edebiyatlarını toplu olarak değerlendirebilme imkanı da sunan eser, bu anlamda da bir boşluğu dolduracaktır.

Türklük bilimi ve Türk dünyası edebiyatlarına önemli katkılarda bulunacağı şüphesiz olan eser, alanın öğrencileri ve ilgilileri için bir rehber kitap niteliğinde olacaktır.

Kitabın hazırlığında emeği geçen, çalışmaları neticesinde edindikleri değerli verileri sunarak bu faydalı eserin ortaya çıkmasını sağlayan değerli bilim adamlarına teşekkürü borç biliriz.

Ezgi ERDEM

---

*Dipçe: Türkçenin Diriliş Hareketi olarak, başta Sayın Prof. Dr. Nergis Biray olmak üzere emeği geçen tüm hocalarımızı kutluyor, başarılarının sürmesini diliyoruz.

Türk dünyasını birbirine bağlayan temel öge güzel dilimiz Türkçedir. Bu uğurda çaba gösteren bütün hocalarımız sitemizde hesap açarak yazılarını ve araştırmalarını kendi köşelerinden Türk dünyasına ulaştırabilirler. Sitede yazar olmak için lütfen tıklayınız.

Saygı ve sevgilerimizle.

TDH