Uygur Türkçesi Sözlüğü, Eski Uygur Türkçesi Sözlüğü pdf, Eski Uygurca Sözlük pdf

Uygur Türkçesi Sözlüğü, Eski Uygur Türkçesi Sözlüğü pdf, Eski Uygurca Sözlük pdf

İndirmek için tıklayınız: Uygurca Türkçe sözlük pdf

16 SÖZLÜKTEN OLUŞAN AYRINTILI

BÜYÜK TÜRKÇE SÖZLÜK İÇİN LÜTFEN TIKLAYINIZ

Sözlükten Seçmeler

A

Aç-: açmak

Ada: tehlike

Adın: başka

Adınçıġ: nadide, fevkalade

Adkaġ: bağ, kelepçe

Adkaş-: birbirine bağlanmak

Adrıl-: ayrılmak

Adruk: başka, diğer

Aġı: hazineye konulan değerli şeyler, varlık

Aġıçı: hazinedar

Aġılık: hazine, devlet hazinesi

Aġır ig: ağır, ölümcül hastalık

Aġır kıyın: ağır ceza, ağır işkence

Aġırlık: kıymetli

Aġlak: boş, tenha

Aġu: zehir

Ak-: akmak

Akla-: nefret etmek

Aktarıl-: ters dönmek

Al-: almak

Alkın-: tükenmek, mahvolmak

Alku: hepsi, bütün

Aln͡gu-: tükenmek, bozulmak

Alp: cesur, büyük

Altı: altı (6)

Altın: alt, aşağı

Altun: altın

Amarı(< İranî diller): bir çok, pek çok

Amıl: sessiz, sakin

Amrak: sevgili

Amran-: sevinmek

Amtı: şimdi

Ança: o şekilde, öyle krş. İnçe

Ançulayu: öyle, o şekilde

Anta: onda(n)

Antaġ: öyle, böyle

Apam (~ apan͡g): eğer

Aranyadan(

Artuç: ardıç ağacı

Artuk: fazla(sıyla)

Aruk: yorgun(luk)

Asıġ: fayda

Asra-: terbiye etmek

Aş: aş, yemek

Aşıl-: artmak

Aşla-: yemek yemek

Aşnu: önce

Atlantur-: ata bindirmek

Atlıġ: ünvanlı

Avıçka: ihtiyar

Ay-: söylemek

Aya: avuç içi

Ayıġ: kötü, fena

Ayıt-: söylemek

B

Baç: güzel

Baġırsak: merhametli

Balık: 1. şehir, kent 2. balık

Bar: var

Bar-: varmak, gitmek

Baranas: (skr. Yer adı) benares

Barça: bütün

Barım: zenginlik, servet

Basġuk: dağ parçası, doruk

Başla-: başta olmak, baş olmak

Bay: zengin

Bert-: incitmek

Bertet-: ezmek, sıkıştırmak

Bil: bel

Bil-: bilmek

Bilge: bilge

Bilil-: bilinmek, fark edilmek

Bilin-: farkına varmak

Bir-: vermek

Birkiye: biricik

Birle: birlikte

Birök (< bir ök): gerçekten de, bizzat

Biş: beş (5)

Bitig: yazılı olan şey, vasiyetname

Bodisavat(< skrt.): Buda adayı

Bodun: halk, millet

Boġuz: boğaz

Bol-: olmak

Böz: bez

Bul-: bulmak

Bulunçusuz: bulunmaz

Bulun͡g: taraf, yön; köşe

Burhan: buda

Busan-: üzülmek, tasalanmak

Buşı: sadaka

Buşuş: keder, sıkıntı

Buyruk: komutan

Bük: orman

Ç

Çamla-: dava etmek

Çıġarı: dokuma çıkrığı

Çıġay: fakir, yoksul

Çintemeni: çintamani (incisi)

Çoġurt: bir ağaç türü

Çok-: öldürmek

Çomur-: batırmak

D

Dyan(

E

Edgü: iyi

Emgek: zahmet, sıkıntı

Emgeklig: zahmetli

Emgen-: zahmet çekmek

En͡gir-: eğirmek, çevirmek

Er-: erişmek

Er-: i- yardımcı fiili, olmak

Er: kişi

Erdini: inci, mücevher

Eren: kişiler

Erk: erk, güç

Ert-: geçmek

Ertin͡gü: fevkalade, son derece

Ertün͡gü: bk. Ertin͡gü

Eşil-: kendi etrafında dönmek

Et: et; beden

I-İ

Id-: göndermek

Iġla-: ağlamak

Inaru: ileride

Irak: uzak

İç: iç

İçgerü: içeri(de)

İçi: baba

İdi: tam, mutlak

İdiz: yüksek, yüce

İg: hastalık

İgid-: beslemek, doyurmak

İgrik: çember şeklinde

İkkinti: ikinci

İl: devlet

İlin-: ilinmek, bağlanmak

İlinçü: eğlence

İlit-: götürmek

İlleg: bk. İllig

İllig: hükümdar

İmirt: bir ağaç türü

İnanç: inanılan, güvenilen kişi; maiyet

İnçe: şöyle(ce), öyle krş. Ança

İnçge: ince

İnçip: böylece

İni: kardeş

İrinç: bedbaht

İrinç: şüphesiz

İrteki: eski, kadim

İsen: esen, sağ

İş: eş, arkadaş

İşid-: işitmek, duymak

K

Kaç: kaç

Kaçıġ: duyu; duyu organı

Kadaş: yakın, eş dost, arkadaş

Kadġuluġ: kaygılı, üzüntülü

Kadġur-: kaygılanmak

Kal-: kalmak

Kaltı: ne zaman ki; şayet

Kamaġ: bk. Kamuġ

Kamuġ: hepsi, bütün

Kan: han, hükümdar

Kan͡g: baba

Kantur-: kandırmak, doyurmak

Karam: hendek

Karı: ihtiyar

Kars: yün veya kıl kumaş

Kasınçıġ: yavuklu

Kat: kat, katman

Kata: defa, kere

Kataġlan-: zahmet çekmek

Kavışıġsa-: kavuşmak istemek

Kayu: hangi; herhangi bir

Kazġan-: kazanmak

Kel-: gelmek

Kelür-: getirmek

Kemi: gemi

Kentü: kendi

Kergek: gerek, lüzumlu

Keyikçi: yabanî hayvan avcısı

Kıdıġ: kıyı

Kıl-: kılmak, yapmak

Kılınç: iş, amel; ahlâk

Kıyın: işkence, ceza

Kız: kız

Kiçigkiye: küçücük

Kidin: batı

Kiginç: cevap

Kigür-: içine almak

Kim: kimse

Kin: güzel koku

Kir-: girmek; gitmek

Kirigse-: girmek istemek

Kişi: eş, zevce

Kol-: istemek

Kol: kol

Kolġuçı: dilenci

Koltġuçı: dilenci

Kork-: korkmak

Korkınçıġ: korkunç

Koy: koyun

Kök: mavi

Köker-: göğermek, yeşermek

Kölmen: gölcük, su birikintisi

Kölük: yük hayvanı

Kön͡gül bert-: kalp kırmak, incitmek

Kön͡gül bir-: gönül vermek, dileğini yerine getirmek

Kön͡gül: gönül, kalp; şuur

Köni: doğru

Köp: çok

Köpir-: köpürmek; coşmak

Kör-: görmek

Körkle: görülesi, güzel

Körtle: görülesi, güzel

Köz: göz

Közün-: görünmek

Kulluk: hizmet

Kum: kum

Kuruġ kal-: boş kalmak, boşalmak

Kuruġ: kuru, ıslak olmayan

Kuş: kuş

Kut: kut, baht, talih

Kuvraġ: topluluk, cemaat

Kü: şan, şöhret

Küç : güç

Küçe-: zorlamak

Külüşüg: karşılıklı gülme

Kümüş: gümüş

Kün: gün, 24 saat

Küse-: istemek

Küsenç: arzu, istek

Küskü: sıçan, fare

Küsüş: arzu

Küvrüg: davul

L

Laġzın (eski asya: domuz

Linhua: lotus çiçeği, nilüfer

Luu: ejder

M

Men: 1. kişi zamiri

Men͡gi: huzur, saadet

Min͡g: bin (1000)

Monçuk: boncuk

Munça: bunca, bu kadar

Munçulayu: bu şekilde

Mun͡g: sıkıntı

Muntuda: burada(n)

N

Ne: ne

Neçük(in): nasıl, niçin

Neg(ü)lük: niçin, neden

Nenn͡g: herhangi bir şey, hiçbiri

Nom(

O-Ö

Oduġ : uyanık

Oġul: oğul

Ol: “o” işaret sıfatı; işaret zamiri; -dır

Olur-: oturmak

Ordu: saray

Orun: yer, mekan

Otruk: ada

Ozġur-: kurtarmak

Öd: zaman

Ödün: zaman

Ög: akıl

Ög: anne

Ögey: üvey

Ögük: yavru, sevimli çocuk

Ögüz: nehir

Öl: nemli

Öl-: ölmek

Ölüm: ölüm

Ölür-: öldürmek

Ön-: dışarı çıkmak, öne doğru gitmek

Ön͡g: renk

Ön͡gi: ayrı, farklı; dışarıda

Ön͡gtün: doğu

Öntür-: yolculamak

Öpügse-: öpmek istemek

Öt(ü)rü: sonra, dolayı

Ötle-: öğüt vermek

Ötüg: istek

Ötün-: arz etmek

Özlüg: ruhu olan, canlı

P

Prişti (< sogdça): ferişte, melek

S

Sakın-: düşünmek

Saklan-: dikkat etmek

San-: sayılmak

Sansız: sayısız

Satıġ: ticaret

Satıġçı: tüccar

Sav: söz

Sayu: her bir

Sekiz: sekiz (8)

Sen͡gir: dağ eteği, yamaç

Sep sem: ıp-ıssız

Sep-: serpmek; donatmak

Ser-: sabretmek, katlanmak

Seril-: durmak, dinlenmek

Sermel-: süzülmek

Sev-: sevmek

Seviglig: sevimli, hoş

Sıkta-: sızlamak

Sın-: parçalanmak

Sin͡gür-: yutmak

So (<çin. Sua): zincir

Sokuş-: çarpışmak

Sola-: zincirlemek

Sögüt: ağaç; söğüt ağacı

Söki: eski, kadim

Suk-: gagalamak, vurmak

Suv: su

Suva-: sulamak

Suvçı: kılavuz kaptan

Süs-: çarpmak

T

Taġ: dağ

Tak: zahmet

Takı: ve, dahi

Talım: canavar

Talu(y) ögüz: okyanus

Talu(y): deniz

Tamu: cehennem

Tan͡g: olağanüstü, şaşılası

Tan͡g: tan, tanyeri

Tan͡gla-: hayret etmek, şaşırmak

Tanuk: tanık, şahit

Tapa: -e doğru, tarafına

Tapla-: uygun bulmak

Tarı-: toprağı ekip biçmek

Tarıġ: darı

Tarıġçı: çiftçi

Taş: dış, dışarı

Tavar: mal

Teg-: 1. değmek, paya düşmek; 2. erişmek

Teg: gibi

Tegin-: erişmek, sevk olunmak

Tegre: çevre(sinde)

Tegzinç: girdap

Tek: tek, yalnız(ca)

Telim: çok, fazla

Ten͡gri: tanrı; efendi; haşmetli; hükümdar; gök yüzü

Tepre-: kımıldamak

Teri: deri, cilt

Terin͡g: derin

Tıd-: engellemek

Tıdıġ: engel

Tın-: dinlenmek

Tın: soluk, nefes

Tınlıġ: canlı; insan

Tıntur-: soluk aldırmak

Tıt-: geride bırakmak

Ti-: demek, söylemek

Tigin: prens

Tigit: prens(ler), şehzade(ler)

Tiki: ses, tıkırtı

Tikim: yüksek, yalçın

Til: dil; söylenti

Timir: demir

Tiril-: toplanmak

Tirin: topluluk, güruh

Tit-: denilmek

Toġ-: doğmak

Tokı-: 1. dokumak 2. (davul vs.) çalmak

Tokıt-: (davul vs.) Çaldırmak

Topın-: yarılmak

Tön͡git-: aşağı eğmek

Tört: dört (4)

Törü: töre, anane

Törü-: yaratılmak

Tözü: bütün; her

Tuda: tehlike; engel; bela

Tur-: 1.durmak 2. kalkmak

Turġur-: 1. durdurmak 2. kaldırmak

Tusu: fayda

Tuş-: karşılaşmak

Tut-: tutmak; elde etmek

Tutuz-: emanet etmek

Tuzu: bk. Tusu

Tüke-: kâfi gelmek, yetmek

Tükel: tam, bütün

Tüketi: tam, eksiksiz

Tümen: on bin (10 000)

Türlüg: türlü, çeşit

Tüt-: (duman vs.) tütmek

Tütün: duman

U-Ü

U-: gücü yetmek, yapabilmek

Uç-: uçmak

Uçuz: kıymetsiz

Ud: sığır

Ulatı: ve

Uluġ: ulu, büyük, baş kişi

Uluş: ülke

Una-: razı olmak

Ur-: 1. saldırmak 2. (yük) yüklemek

Uvat-: parçalanmak, ufalmak

Uz: usta, zanaatkâr; mahir

Uzat-: yola koymak

Üç: üç (3)

Üçün: için

Ügüz: bk. Ögüz

Üküş: çok

Ülüg: kısmet, talih

Ünte-: ses çıkarmak

Üsk: üst

Üze: ile

Üzül-: kesilmek, arkası gelmemek

Y

Yadıl-: yayılmak

Yakış-: yaklaşmak

Yaln͡gus: bk. Yalnn͡guz

Yaln͡guz: yalnız

Yant(u)ru: geri, tekrar

Yara-: uygun düşmek

Yaraşı: uygun, yaraşır

Yarat-: donatmak

Yarlıġ: ferman

Yarlıġka-: buyurmak krş. Yarlıka-

Yarlıka-: buyurmak, lütfetmek

Yaruk: aydınlık, parlak, nurlu

Yastuk: yastık

Yaşa-: yaşamak

Yat-: yatmak

Yavlak: kötü

Yazuk: hata, kabahat; günah

Yek: şeytan

Yet-: yedeğine almak

Yıd: (güzel) koku

Yıġın-: toplamak; sıyrılmak

Yıġla-: ağlamak

Yılkı: at

Yın͡gak: taraf, yan; cephe

Yıpar: güzel koku, misk

Yig: çok; sık; sıkı

Yigrek: daha iyi; değerli

Yil: yel, rüzgâr

Yime: yine, da/de

Yinçü: inci

Yine: üstelik

Yir: yer

Yirçi: rehber, kılavuz

Yirtünçü: yeryüzü

Yit-: bk. Yet-

Yitti: yedi (7)

Yoġur-: bata çıka yürümek

Yok çıġay: fakir, yoksul

Yokkaru: yukarı

Yol: yol

Yorı- : yürümek, ilerlemek

Yulı-: çekmek, koparmak

Yulıġ: satın alma

Yunt: at

Yün͡g: yün

Yüzlüg: tanınmış, ünlü