UYARI CÜMLELERİ, UYARI CÜMLELERİ ÖRNEKLERİ

UYARI CÜMLELERİ, UYARI CÜMLELERİ ÖRNEKLERİ

UYARI CÜMLELERİ, UYARI CÜMLELERİ ÖRNEKLERİ


Kişiye bir durumdan vazgeçmesi için onu ikaz etmeye, öğütler vermeye uyarma; bu özelliklerin yer aldığı cümlelerede uyarı cümleleri denir. Büyüklerin küçüklere yaptığı nasihatler de bu anlamda değerlendirilebilir. Uyarı cümlelerinde genellikle olumsuz bir durum söz konusudur. Amaçlanan da kişiyi bu olumsuz durumdan kurtarmaktır.

Uyarı Cümleleri ile İlgili Açıklamalı Örnek Cümleler

Örnek 1


Bir daha asla evimin bahçesinden geçmeyin.

Cümlede kişinin bir durumdan vazgeçmesi için bir ikaz yapılmıştır. Uyarı cümlelerinde yer alan olumsuz durum burada da söz konusudur. Amaç, kişiyi hareketinden vazgeçirmektir. Bu sebeplerle cümle uyarı cümleleri içerisinde değerlendirilir.

Örnek 2


Sakın bir daha deneyeceğim, deme.

Cümlede bir ikaz söz konusudur. Amaçlanan ise kişiyi hareketinden vazgeçirmektir. Cümlenin yükleminin olumsuzluk içeren bir ek alması da bunu göstermektedir. Bu sebeplerle cümleyi uyarı cümleleri içerisinde değerlendirmeliyiz.

Örnek 3


Eşyaları taşırken kırmamak için dikkat edin.

Kişiye bir durumdan vazgeçmesi için onu ikaz etmeye, öğütler vermeye uyarma; bu özelliklerin yer aldığı cümlelere de uyarı cümleleri denir, demiştik. Bu cümlede de bir ikaz söz konusudur. Amaç bir olumsuzluğun önüne geçip onu engellemektir.

Örnek 4


İlacı günde üç defadan fazla kullanmayınız.

Cümlede bir emir söz konusu olup bir olumsuzluğun önüne geçmek amaçlanmıştır. Bu sebeple cümleyi uyarı cümleleri içerisinde değerlendirmeliyiz.

Örnek 5


Gideceğiniz mesafe kısa da olsa emniyet kemerinizi takınız.

Cümlede geçen "emniyet kemerini takmak" kısmı ikazın olduğu yerdir. Cümlede bir olumsuzluğun önüne geçmek amaçlanmıştır. Bu sebeple cümle uyarı cümleleri içerisinde değerlendirilir.


Aşağıdaki cümleleri uyarı cümleleri açısından değerlendiriniz


Örnek Cümleler

Haksız yere hiçbir ferde layık olmayan muamelede bulunma!

Cihazı kullanmadan önce kullanım kılavuzunu dikkatlice okuyunuz.

Ayağınız ıslak bir şekilde asla gezmeyiniz.

Lastiklerin basıncını kontrol etmeden uzak yola çıkmayınız.

Ateşle doğalgaza asla yaklaşmayınız!

Yemekten önce ve sonra ellerinizi yıkayın.
 
 

Uyarı Cümleleri

 

Bir kişiye, hayatındaki herhangi bir konuyla ilgili öğütler vermeye veya onu bir konuda dikkatli olmaya çağırmaya yönelik cümlelere “uyarı cümleleri” denilmektedir. Uyarı kelimesi, “herhangi bir konu, sorun üzerine ilgi çekme, ikaz, ihtar, tembih” şeklinde tanımlanmaktadır. Bu tür cümlelerde genellikle karşıdaki kişinin iyiliğini düşünerek, davranışlarına veya fikirlerine yön verme amacı vardır. Genellikle büyüklerin küçükler için söylediği sözler veya üstlerin astlara sözleri uyarı niteliği taşımaktadır.


 
Herhangi bir konu veya sorun üzerine ilgi çekme, ikaz, ihtar, tembihte bulunmaya “uyarı” (ikaz) denilmektedir. “Bu kadar çok yersen sağlığın bozulacak.” cümlesinde, kişinin beslenme alışkanlıklarını gözden geçirmesi gerektiğine vurgu yapılmakta ve buna dikkat etmezse başına kötü şeyler gelebileceği konusunda bir uyarı yapılmaktadır. Bu cümleler bir kişiyi, kötü bir durumla karşılaşma ihtimaline karşı bilgilendirme niteliği taşır.

Örnek: – Evi yeni badana ettik, lütfen eşyaları taşırken buna dikkat edin.
– Yazın yaşa, kışın taşa oturma.
– Böyle bir hata yaptığını kabul etmelisin.
– Sağlığınız için sigarayı en kısa zamanda bırakın.
– Kışın zincir takmadan yola çıkmayın.
– Ekinde izi olmayanın, harmanda yüzü olmaz.
– Üzerime bu kadar gelmeyin.
– Terliyken soğuk su içmeyin.
– Böyle dedikodular çabuk yayılır, bence herkese anlatma.
– Dilini tutmayı öğrenemezsen etrafında kimsecikler kalmaz.

Örnek Sorular


1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “uyarı” söz konusudur?
A) Dışarı çıkarken iyi giyinmediğinden çok üşümüştü.
B) Bu şarkıyı bir daha dinlemek ister misiniz?
C) Kalemini bulamayınca kardeşine çok kızdı.
D) Seni sevenleri üzdüğünün farkında mısın?

Çözüm: “D” seçeneğinde, o kişinin bir yanlış yaptığını ve sevenleri üzdüğü için davranışlarını değiştirmesi gerektiği konusunda uyarılmıştır.

2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “uyarı-öğüt” söz konusu değildir?
A) Zamanımızı iyi değerlendirmeliyiz.
B) Sigara içmek sağlığa zararlıdır.
C) Trafik kurallarına uymak bizi tehlikelerden korur.
D) Onunla görüşmemiz yararlı oldu.

Çözüm: İlk üç seçenekte karşıdaki kişiye bir nasihat verilmeye çalışılmış veya bir konuda uyarı yapılmıştır. Fakat “D” seçeneğinde uyarı / öğüt değil, değerlendirme anlamı vardır.

Orkun KUTLU

Cümlede Anlam İle İlgili Tüm yazılara Ulaşmak İçin Tıklayınız: Cümlede Anlam Konuları

Sınav-Test-Deneme Konularına Ulaşmak İçin Tıklayınız.

TDH - KOLAY ERİŞİMİ Türkçe   Göktürkçe   Edebiyat   Türkçe Adlar   Tarih   Kökenbilgisi   Türk Lehçeleri Yazım Kılavuzu   Türk Dünyası  PDF-DOC   Sınav-Deneme

DİL BİLGİSİ KOLAY ERİŞİMİ Dil Bilgisi   Sıfatlar   Belirteçler   Anlam Bilgisi   Kompozisyon   İlgeçler   Cümlede Anlam   Nasıl yazılır?   Bağlaçlar   Paragrafta Anlam   Noktalama İşaretleri   Ünlemler   Sözcükte Anlam   Sözcük Bilgisi   Eylemler   Ses Bilgisi   Yapım Ekleri   Eylemsiler   Yapı Bilgisi   Adıllar  Dil-Anlatım   Yazım Bilgisi   Adlar   Edebiyat   Anlatım Bozuklukları   Ana Bet  Atasözleri ve Deyimler   TDH-Instagram   Tivitır   Feysbuk

 

Yorumlar (3)
01srcfvg 5 yıl önce
Çok işime yaradı.Teşekkür ederim.
01ADANA01 5 yıl önce
ÇOK İŞİME YARADI.TEŞEKKÜR EDERİM
Semanur 2 yıl önce
Teşekürler çok güzel hele hele örnek sorular bunlar için çok teşekürler teşekür ederim iyi şanslar dilrerim