Kep Söstör / Altay Atasözleri Sözlüğü

Kep Söstör / Altay Atasözleri

Altay Atasözleri Sözlüğü Pdf için tıklayınız:
 

Türkçe Atasözleri ve Anlamları İçin Tıklayınız.

A B C Ç D E F G H I İ K L M N O Ö P R S Ş T U Ü V Y Z

Deyimler ve Anlamları İçin Tıklayınız.

A B C Ç D E F G H I İ K L M N O Ö P R S Ş T U Ü V Y Z

Altay atasozleri

Altay Türkçesinde kep sös (belli bir şekli, formu olan söz) veya ukaa sös (nasihat, öğüt anlamı taşıyan söz) olarak adlandırılan atasözleri en çok dört mısra hâlinde ve manzumdur. Ukaa söslerin kep sösler-den farklı olarak öğreticilik yönü ağır basar.

Altay atasözlerinde âhenk assonans; aliterasyon ve kafiye ile sağlanmaktadır. Meselâ; “Caş ölöñgö caaş kerek, caş balaga erke kerek” (Taze ota yağış gerek, küçük çocuğu nazlamak gerek) örneğinde olduğu gibi c, ş, t, a, e sesleri arka arkaya gelerek âhengi oluşturmuşlardır. Manzum Altay atasözleri vezin, kafiye gibi nazım özelliklerini taşırlar. Hecenin daha ziyade 7 ve 8’li ölçüleri kullanılmakla birlikte 5 ilâ 16 arasında değişen hece sayılarına sahiptirler.

Altay atasözlerinde redifin yanında tam ve zengin kafiyelerin de varlığı görülür. Altay atasözleriyle ilgili müstakil tek kitap S.S. Surazakov’un 1965’te yayımladığı ve içinde 267 atasözünün yer aldığı Altay Kep Söstör adlı çalışmadır.

Teñeride kuday, telekeyde kaan.

Gökte tanrı, yerde kağan.

Kumagı cok su bolbos, Kudayı cok el bolbos.

Kumu olmayan su olmaz, Tanrısı olmayan halk olmaz.

Tañdagızın tañ biler, Tañ atkajın kuday biler.

Tandakini tan bilir, Tanın atacağını tanrı bilir.

Sanangan sagışla bolboyton, Salgan kudayla boloyton.

Düşünen akılla olmaz, Buyuran tanrıyla olur.

Sektü cılda iyt semis, Tımılu cılda kam semis.

Leşli yılda it semiz, Hastalıklı yılda kam semiz.

Sañıskan közi sekte, Kam közi kazanda.

Saksağanın gözü leşte, Kamın gözü kazanda.

Caş ölöñgö caaş kerek, Caş balaga erke kerek.

Küçük ota yağış gerek, Küçük çocuğa naz gerek.

Öçkön ok küybes, Ölgön kiji tirilbes.

Sönen ateş yanmaz, Ölen insan dirilmez.

Agaş tazılı cer ötküre, Kiji tazılı el ötküre.

Ağacın kökü toprağa, Insanın kökü halka dayanır.

Ülgüzi cok ödük bolbos, Ugı cok kiji bolbos.

Ölçüsü olmayan ayakkabı olmaz, Soyu olmayan insan olmaz.

Adazı cokto uul baştak, Enezi cokto kıs baştak.

Babası olmayan oğul şımarık, Annesi olmayan kız şımarık.

Caannañ cabıs bol, Uluga ukkur bol.

Büyüğün yanında alçak, Ulunun yanında söz dinler ol.

Coboş baştı kılış kespes.

Uysal başı kılıç kesmez.

Cigen caak kurgarıp kalar, Cidirgen caak kızarar.

Yiyen yanak kuruyup kalır, Yediren yanak kızarır.

Cakşı kijiniñ nacıları köp, Kopçı kijiniñ öştüleri köp.

Iyi insanın dostları çok, Dedikoducununsa düşmanları çoktur.

Cakşını eeçizeñ oozıñ cuulu, Camandı eeçizeñ bajıñ kandu.

Iyiyi takip edersen ağzın yağlı, Kötüyü takip edersen başın kanlı olur.

Calbak agaş otko cut, Caman kiji curtka cut.

Geniş ağaç ota zararlı, Kötü insan yurda zararlı.

Camannnı kolına bergençe, Cakşınıñ colına sal.

Kötünün eline verene kadar, Iyinin yoluna bırak.

Caman iyt töbödöñ kabar, Caman kiji cakadañ tudar.

Kötü it tepeden kapar, Kötü insan yakadan tutar.

Caman kijiniñ ayagı segis, bajı togus

Kötü insanın ayağı sekiz, başı dokuzdur.

Cakşı camandı bilbeyt, Caman cakşını bilbeyt.

Iyi kötülüğü bilmez, Kötü iyiliği bilmez.

Cakşı ayılçı kelgençe eezi toyor.

Iyi misafir geldiğinde ev sahibi doyar.

Kiji seni taş bilen atsa, Sen onı may bilen adınıs.

Biri sana taş atsa, Sen onu yağla karşıla.

Maktançıktıñ tamanı cukaçak.

Kendisiyle övünenin tabanı incedir.

Bışkan kol men tudayın.

Pişiren eli ben tutayım.

Argalu altı konor, Mekelü beş konor.

Akıllı altı günde yapar, Kurnaz beş günde.

Iştenkeydiñ iji köp, Iştebestiñ ermegi köp.

Çalışkanın işi çok, Çalışmayanın lâfı çok.

Işçi kijiniñ oozı üstü, Calku kijiniñ içi kuru.

Çalışanın ağzı yağlı, Tembelin karnı boş.

Calku kiji ayılzak.

Tembel eve düşkündür.

Iştenkeyge tün uzun, Calkuga tüş uzun!

Çalışkana gece uzun, Tembele gündüz uzundur!

Astıñ la köptiñ kiçeemeli tüñey, Arıktıñ la semistiñ buurı tüñey.

Gayretin azı da çoğu da bir, Ciğerin zayıfı da semizi de bir.

Köp etseñ bilgir bolorıñ.

Çok yapsan işin ehli olursun.

Kuru çapçaktıñ tabıjı caan, Kuru kijiniñ ermegi caan.

Boş tenekenin sesi fazla, Boş kişinin lâfı fazla olur.

Kıymıktangan kiji kır ajar.

Hareket eden kır aşar.

Tonnıñ edegineñ tudup kiybes, Cakazınañ tudup kiyer.

Elbisenin eteğinden tutup giymez, Yakasından tutup giyer.

Köp sülegen keçke cetpes, Kere altagan üyge cetpes.

Çok konuşan akşama yetmez, Büyük adımlayan eve ulaşamaz.

Kijige unurçak kaspa, Özin unurçakka tüjerzin.

Kişiye çukur kazma, Kendin çukura düşersin.

Biler kijige bir sös, Bilbes kijige muñ sös.

Anlayana bir söz, Anlamayana bin söz.

Ukpastı ukpa, Körbösti körbö.

Duymayanı duyma, Görmeyeni görme.

Aspak odınnıñ küli açu, Caman kijiniñ tili açu.

Köknar odununun külü acı, Kötü kişinin dili acı.

Cudurukçınıñ tumçugı kandu.

Kavgacının burnu kanlıdır.

Tönöştü cer odundu. Törööndü cer kündülü.

Kütüklü yer odunlu, Akrabalı yer saygılıdır.

Cuuktagızı tiştejeer, Iraaktagızı kiştejeer.

Yakındaki birbirini ısırır, Uzaktaki kişneşir.

Işteñkey kijiniñ adı Kayda da bolzo cakşı çıgar.

Çalışkanın adı Nerede olsa iyiye çıkar.

Kıs bala enezine boluş, Uul bala adazına boluş.

Kız çocuk anasına yardımcı Erkek çocuk babasına yardımcıdır.

Eldiñ elçizi, tonnıñ topçızı.

Halkın elçisi elbisenin düğmesi.

Altın baştu kadıttañ Arık baştu er artık.

Altın başlı kötü kadından Zayıf başlı erkek iyidir.

Enezi camannıñ kızın alba, Ejigi camannıñ üyine kirbe.

Anası kötünün kızını alma, Kapısı kötünün evine girme.

Kadın kijiniñ çaçı uzun, akılgı kıska.

Kadının saçı uzun, aklı kısadır.

Bayın kündülegen bay bolor. Biyin kündülegen biy bolor.

Zengine saygı gösteren zengin olur, Beye saygı gösteren bey olur.

Coktunuñ iji kaçan da küç.

Yoksulun işi her zaman güç.

Sooklo çeneşseñ kulagın cok bolor. Biyle çeneşseñ bajın cok bolor.

Soğukla savaşırsan kulağından, Beyle savaşırsan başından olursun.

Bay sıylap berze, sıyrıp alar.

Zengin hediye verirse, karşılığını sıyırarak alır.

Baydıñ kardı kaçan da toybos.

Zenginin karnı hiçbir zaman doymaz.

Kem bay ol biy

Kim zenginse o bey olur.

Baltırgan ölöñ azıral bolbos, Bay kiji baatır bolbos.

Melek otundan yemek olmaz, Zengin kişiden bahadır olmaz.

Cabagadañ mal bolor, Coktu kiji er bolor.

Cabaga’dan* mal olur, Yoksul insandan er olur.

Cibeze de cuu tatu, Berbeze de bay cakşı.

Yemese de yağ tatlı, Vermese de zengin iyi.

Uzun kuyruk uyda bütken, Uyalbas mañday bayda bütken.

Uzun kuyruk inekte yaratılmış, Utanmaz alın zenginde yaratılmış.

Eliktiñ moynın ok kezer, Erdiñ moynın cok kezer.

Karacanın boynunu ok keser, Erin boynunu yokluk keser.

Coktu kiji küünzegile bay.

Yoksulun gönlü zengindir.

Baylar alarga süüyten bererge süübeyten.

Zenginler almayı sever, vermeyi sevmez.

Keñ ton cırtılbas, Kep sös buzulbas.

Geniş elbise yırtılmaz, Atasözü bozulmaz.

Köp söstö çın cok, Kep söstö tögün cok.

Çok sözde doğruluk yok, Atasözünde yalan yok.

Caan söstö cajıt cok, Ulu söstö uyat cok.

Büyük sözde yanlış yok, Ulu sözde ayıp yok.

Keylenzeñ çeçen bolbozıñ, Maktanzañ bay bolbozıñ.

Yalan konuşmakla hatip olamazsın, Övünerek zengin olamazsın.

Kargannıñ sözin kaptırgaga sal, Caannıñ sözin cançıkka sal.

Yaşlının sözünü torbana koy, Itibarlının sözünü cebine koy.

* Cabaga : Yeni doğmuş at yavrusu.

Adañnıñ aytkan sözi altınnañ artık.

Babanın sözü altından değerlidir.

Aytkan sös-atkan ok.

Söylenen söz atılan ok gibidir.

Til baluu onbos, Agaş baluu onor.

Dil yarası düzelmez, Ağaç yarası düzelir.

Köp atkan mergen bolbos, Köp aytkan çeçen bolbos.

Çok atan nişancı olamaz, Çok konuşan hatip olamaz.

Salkındu künde ençi cok, Sagıştu künde uyku cok.

Rüzgârlı günde rahat yok, Düşünceli günde uyku yok.

Temirdi bolzo kıska kes, Agaştı bolzo uzun kes.

Demiri kısa kes, Ağacı ise uzun kes.

Su cardañ aşsa talay bolbos, Kiji bajıñ taştap kaan bolbos.

Su yardan aşarsa deniz olamaz, Insan başçısını bırakırsa kağan olamaz.

Teñeriniñ kujın tudayın dep ne sanaysın, Teñistiñ balıgın tudayın dep ne sanaysın?

Göğün kuşunu tutayım diye ne düşünürsün, Denizin balığını tutayım diye ne düşünürsün?

Tekeniñ müüzi teñerige cetkenin kem körgön Tööniñ kuyurugın cerge cetkenin kem körgön?

Tekenin boynuzunun göğe erdiğini kim görmüş, Devenin kuyruğunun yere değdiğini kim görmüş?

Iytke tepşi salayda ırkırandı.

Ite tekme atınca hırladı.

Bakanıñ bazıdın körüp celijin ne suraydıñ? Iyt cibes te nemege umzanat.

Kurbağanın yürüyüşünü görüp de koşmasını niye soruyorsun? It yemeyeceği şeyi de ister.

Börü koomoy küdüçiniñ koyın tudar.

Kurt kötü çobanın koyununu tutar.

Börüniñ balazı da börü bolor.

Kurdun yavrusu da kurt olur.

Börideñ eçki bütpes.

Kurttan keçi olmaz.

Tööçö kara sanaadañ, Tööçiçe ak sanaa artık.

Deve kadar kötü düşünceden, Fare kadar iyi düşünce iyidir.

Kaska temejip kargaanıñ budı sındı.

Kaza özenen karganın ayağı kırıldı.

Kuskun kuskunun közin tepbes.

Kuzgun kuzgunun gözünü oymaz.

At may bilen, kiji kep bilen.

At yağı ile, insan kıyafetiyle.

Bala kuş uçat uçat Konorgo agaş tappayt.

Yavru kuş uçar uçar Konmaya ağaç bulamaz.

Balık añdagan baybas, Töbödegi kurgabas.

Balık avlayan zenginlemez, Tepedeki kurumaz.

Añdap barzañ akça alba, Añdaar aldında iytti azıraba.

Ava gidersen yanına para alma, Avlanmadan önce iti besleme.

Mürküt tülküge nökör emes.

Kartal tilkinin arkadaşı değildir.

Çoltık kuyruktu maldañ tomonok to caltanbas.

Eğri kuyruklu maldan sinek de korkmaz.

At karızı sogumtık, Er karızı ölümtik.

Atın yaşlısı kesimlik, Erin yaşlısı ölümlük.

Cañıs attu carışçı, Cargak tondu küreşçi.

Tek bir atlı yarışçı, Kötü paltolu güreşçi.

Aş işkençe meñdebe, Atka minze toktobo.

Yemek yerken acele etme, Ata binersen de durma.

Kiji tonı kirçi, kiji adı terçi.

Insanın elbisesi kir, atı terlidir.

Adazı caman ozo sögör, Adı caman ozo çabar.

Atası kötü olan hemen küfreder, Atı kötü olan hemen sürer.

Caman atka muñ kamçı, Cakşı atka bir kamçı. Caman kijige muñ sös, Cakşı kijige bir sös.

Kötü ata bin kamçı, Iyi ata bir kamçı. Kötüye bin söz, Iyiye bir söz.

Bir at eder, muñ at alar.

Bir at beslemek bin at almaktır.

Tört tuygaktu at da sürnüget.

Dört toynaklı at da sürçer.

At kişteşse tanıjar, Kiji ermekteşse bilijer.

At kişneyerek tanışır, Insan konuşarak anlaşır.

At cakşızı maktulu, Kiji cakşızı kündülü.

Atın iyisi övülür, Insanın iyisine saygı duyulur.

At ölböskö altın ba, Er ölböskö möñkü be?

At ölmeyince altın mı, Er ölmeyince ebedî mi?

Caman at semirze, Calmajına könök buulatpas. Caman kiji bayıza, Canına ayıl turguspas.

Kötü at semirirse, Kıçına kova bağlatmaz. Kötü insan zengin olursa, Yanına ev yaptırmaz.

Kiyik bolzo tüktü bolor, Kiji bolzo attu bolor.

Geyik tüylü olur, Insan atlı olur.

Arı körzö at ködöndü, Beri körzö bee ködöndü.

Öteden baksa at kıçlı, Beriden baksa kısrak kıçlı.

Calku kijiniñ adı da calku.

Tembelin atı da tembeldir.

Calku kijiniñ adınıñ arkazın sañıskan çeldeeer.

Tembelin atının arkasını saksağan gagalar.

Armakçıdañ at ölbös, Ayttırganınañ kiji ölbös.

Halattan at ölmez, Kötü sözden insan ölmez.

Keder at cortpos, Öçöş kiji ukpas.

Inatçı at koşmaz, Kindar söz dinlemez.

Atka minbey cadıp, corıgın maktaba.

Ata binmeden gidişini övme.

Batkak saska at badalar, Baçım kiji keregin castırar.

Bataklığa at batar, Aceleci insan ne yapacağını şaşırır.

Attı ozo üygendeyle min.

Ata önce dizgin vurarak bin.

At kazıktı aylanar, Kazık attı aylanbaytan.

At kazığın etrafında döner, Kazık atın etrafında dönemez.

At içeten suu dep ayu içet, Koy içken suu dep börü içet.

Atın içtiği su diye ayı içer, Koyunun içtiği su diye kurt içer.

Çar at emes, çadır ayıl emes.

Öküz at değildir, çadır ev değildir.

Iñır ıñır ıñırçak At kulakka amır cok, Eki caman tabışsa, El kulakka amır cok.

Çın çın yük eyeri, Atın kulağına rahat yok, Iki kötü buluşsa, Halkın kulağına rahat yok.

Kalbakla cuuza kap tolor, Çarakla cuuza koş bolor.

Kaşıkla yığarsan kap dolar, Taneyle yığsa yük olur.

Kuru kalbak uluska carabas.

Boş kaşık insana hoş gelmez.

Kergin tudunup kerişke çıkpa, Urgun tudunup uruşka çıkpa.

Bıçak tutup kavgaya girme, Düğümden tutup yokuşa çıkma.

Temir tondu ölüptir, Tere tondu kalıptır.

Demir paltolu ölmüş, Deri paltolu yaşamış.

Ne kiyseñ anı kiy, arkañ künge tiybeziñ.

Ne giyersen giy, sırtına güneş değmesin.

Cañını cazap kiy, Eskini eptep kiy.

Yeniyi süsleyip giy, Eskiyi tamir edip giy.

Cañını körüp capsıba, Eskini körüp erikpe.

Yenine (eşyana) bakıp hayran olma, Eskine bakıp üzülme.

Ödük butka, börk başka.

Ayakkabı ayağa, börk başa.

Suu körböyçö ödük çekpe.

Irmağı görmeden çizmeyi çıkarma.

Odın otko, oçok kazanga.

Odun ateşe, ocak kazana.

Uyku kös tejer, Uyat baş carar.

Uyku göz deşer, Ayıp baş yarar.

Köp bolup çöp bolgonço, As bolup çoñ bolzın.

Çok olup çöp olacağına, Az olup iyi olsun.

Tuudıy koozo bolgonço, Ayakça üren bolzın.

Dağ gibi kesmik olacağına. Tabak dolusu tohum olsun.

Kıska bolgonço uzun bolzın, Caman bolgonço cakşı bolzın.

Kısa olacağına uzun olsun, Kötü olacağına iyi olsun.

Arık da bolzo, semiske paala, As da bolza, köpkö paala.

Zayıf da olsa, semize ekle, Az da olsa, çoğa ekle.

Atkan ok taştañ canbas, Atangan elçi coldoñ canbas.

Atılan ok taştan dönmez, Giden elçi yoldan dönmez.

Erte kelgen kiji eki kazan içer.

Erken gelen iki kazan içer.

Ajı-tuzım as boldı, Boyım bajı tas boldı.

Aşım tuzum az oldu, Başım kel oldu.

Baş carılza börk içinde, Kol sınza cen içinde.

Baş yarılsa börk içinde, Kol kırılsa yen içinde.

Ozo çıkkan kulaktañ son çıkkan müüs uzaar.

Önce çıkan kulaktan sonra çıkan boynuz uzun olur.

Bal tutkan barmagın calar.

Bal tutan parmağını yalar.

Tatu aştıñ tügeneri türgen.

Tatlı yiyecek çabuk tükenir.

Albatınıñ üreni tügenbes.

Halkın tohumu tükenmez.

Aylanıp cür kelzem, Adamnıñ törööni cakşı. Ebir cür kelzem, Enemniñ törööni cakşı.

Dolanıp gelsem, Babamın akrabası iyi. Gezip gelsem, Anamın akrabası iyi.

Odın-suudıñ cuugı cakşı, Töröön-tugannıñ ıraagı cakşı.

Odunun suyun yakını iyi, Akrabanın, hısımın uzağı iyi.

Cıl aylanar, cürüm ebireler.

Yıl döner, ömür döner.

Keyde kemcü bar emes.

Havanın ölçüsü yoktur.

Kerektü nemeni aytpas, Keregi cok nemege oozı tejik.

Gerekli şeyi söylemez, Gereksize ağzı delik.

Boyıñ caman bolzoñ, kiji de caman.

Kendin kötüysen, herkes kötü.

Calbak carçaa ot cudadar, Caman kadıt üy cudadar.

Büyük odun ateşi söndürür, Kötü kadın aileyi söndürür.

Baştaktıñ bajı carılar.

Yaramazın başı yarılır.

Sagalı barbak ta bolzo, sagıjı as.

Sakalı gür de olsa, aklı az.

Cazılar orınıñ emi köp.

Iyileşecek hastalığın ilacı çoktur.

Kara suuga tükürbe, Kalık-condı camandaba.

Kara suya tükürme, Halkı, milleti kötüleme.

Ömölü iş öçpös uçurlu.

Imece ile yapılan iş boşa gitmez.

Ömölü işte öön-bökön cok.

Imece ile yapılan işte kavga olmaz.

Işteñkey kijiniñ curtı önjük.

Çalışkanın evi güzeldir.

Işteñkeydiñ kolı koktu.

Çalışkanın eli kıvılcımlıdır.

Maska temirdi sokpos, Maskala us sokor.

Çekiç demiri dövmez, Çekiçle usta döver.

Işteñkeydi iş te süür.

Çalışkanı iş de sever.

Caydıñ cañıs kün iji Cılına ciir kursak bolor.

Yazın tek bir günlük işi Yıl boyu yenecek yiyecek olur.

Iydelenip iştezeñ, Idirgenge ajıñ batpay barar.

Var gücünle çalışırsan, Tahılın harmana sığmaz.

Caskıda calañ tolo, Küskide küp tolo.

Baharda tarla dolu, Güzün küp dolu.

Tiliñdi çeçenge üretpey, Ergegiñdi uska üret.

Diline iyi konuşmayı öğretme, Parmağına ustalık öğret.

Calkunı kança la kire azıra, Töjök caar la körör.

Tembeli ne kadar doyursan da, Yatağa doğru bakar.

Caş odın otko küybes, Calku kiji iş büdürbes.

Yaş odun ateşte yanmaz, Tembel iş bitirmez.

Calku emes tañ adarın sakıır, Calku kiji kün badarın sakıır.

Tembel olmayan tanın atmasını bekler, Tembel güneşin batmasını bekler.

Biçikçi kiji carıkta cüret, Biçik bilbes karañuyda cüret.

Aydın insan aydınlıkta yaşar, Cahil karanlıkta yaşar.

Karındaştardıñ birligi Kaya taştañ da bek.

Kardeşlerin birliği Kayadan, taştan da sağlamdır.

Kiji carajıla bolbos, Kılık-cañıla bolor.

Insan güzelliğiyle değil, Huyu, karakteriyledir.

Cüs caraş bolgonço, Cürek caraş bolzın.

Yüz güzel olana kadar, Yürek güzel olsun.

Cakşı kılıkka ötkönörgö dö cakşı.

Iyi huya özenmek de iyidir.

Korkınçak kır ajıra cudurugın tüünet.

Korkak zamanından çok önce yumruğunu sıkar.

Öçöş kiji öştüge tüñey.

Korkak insan düşman gibidir.

Arılık-berilik kijige ijenbe.

Kararsız, iki yüzlü insana güvenme.

Bir mekelezeñ, Ekinçzinde mekelep bolbozıñ.

Bir kez kandırsan da, Ikincisinde kandıramazsın.

Çın künneñ carkındu.

Gerçek güneşten parlaktır.

Çın çırçıybas, Çındık çiribes.

Gerçek büzülmez, Hakikat çürümez.

Tögünçi iyt töñöşkö dö ürer.

Yalancı it ağaç kütüğüne de ürür.

Tögün katkı ıydañ caman.

Sahte kahkaha ağlamadan beterdir.

Boyıñdı boyıñ maktaba, ulus maktazın.

Kendi kendini övme, insanlar övsün.

Carganat aydat degen: “Men emes bolzom, Car cemiriler edi.” dep.

Yarasa söylermiş derler: “Ben olmasaydım, Yar yıkılırdı.” diye.

Iylañkay köstiñ cajı kurgabas.

Sürekli ağlayan gözün yaşı kurumaz.

Agaş ayıl cööjö bolbos, Arakızak kiji kiji bolbos.

Ağaç evden servet olmaz, Alkolik adam olmaz.

Ezirik kijiniñ ermegi köp.

Sarhoşun lâfı çoktur.

Tenekke ‘tenek’ dep aytpa, soktırarıñ.

Deliye ‘deli’ deme dayak yersin.

Balıktap bilbes bolzoñ, suu çaybaltpa.

Balık avlamayı bilmiyorsan, suyu dalgalandırma.

Uzun edek butka orolor, Uzun til başka orolor.

Uzun etek ayağa dolanır, Uzun dil başa dolanır.

Kuru kalbak oosko carabas, Köp kuuçın kuuçınga carabas.

Boş kaşık ağza hoş gelmez, Çok lâf sohbete hoş gelmez.

Ak sagıştı karartıp bolbozıñ, Kara sagıştı agartıp bolbozıñ.

Ak düşünceyi karartamazsın, Kara düşünceyi ağartamazsın.

Burulunı aktaba, aktunı karalaba.

Suçluyu aklama, suçsuzu karalama.

Iyt kirze söök ber, kiji kirze kursak ber.

It girse kemik ver, insan girse yiyecek ver.

Ayakka urgan aş Kaçan da caman bolboyton.

Tabağa konan yiyecek Hiçbir zaman kötü olmaz.

Bereçiniñ kolı coksırabas.

Verenin eli boş kalmaz.

Ulustañ cetken boluş kaçan da undulbas.

Insanlardan gelen yardım hiçbir zaman unutulmaz.

Boluşka ijenip boyıñ temey oturba.

Yardıma güvenip kendin boş oturma.

Mal maarap özör, bala ıylap özör.

Hayvan böğürerek büyür, çocuk ağlayarak büyür.

Adazı cok bala carım ösküs, Enezi cok bala ebire ösküs

Babasız çocuk yarım öksüz, Annesiz çocuk tam öksüz.

Enezi körbögönin kızı körör, Adazı körbögönin uulı körör.

Annesinin görmediğini kızı görür, Babasının görmediğini oğlu görür.

Ürkenedeñ balık büder, Ürenneñ özüm özör.

Havyardan balık olur, Tohumdan tahıl olur.

Een cer erikçil.

Boş yer hüzünlüdür.

Kerektü tuşta taş ta ceñil.

Gerektiğinde taş da hafiftir.

Atkan kiji ogın körötön.

Atıcı kişi okunu görür.

Ete kandıy, müni andıy.

Eti nasılsa çorbası da öyledir.

Kaymaktu kalbak oosko cımjak kireten.

Kaymaklı kaşık ağza yumuşak girer.

Sarcu arık ta etti semis edip iyer.

Yağ, zayıf eti dahi semiz eder.

Alın tuygak kayda bassa, Kiyin tuygak ondo ok bazar.

Ön ayak nereye basarsa, Arka ayak da oraya basar.

Tobogo möştöñ ıraak togolonbos.

Kozalak çamdan uzağa düşmez.

Bir künge castıkkanı muñ künge barar.

Bir günün yanlışı bin güne mâl olur.

Kulakka ugulgan neme köskö körüner.

Kulağın duyduğunu göz de görür.

Suu ottoñ bökö.

Su ateşten yiğittir.

Suuzaganda suudañ tatu neme cok.

Susayınca sudan tatlı şey yoktur.

Coktu kiji tegenek töjöngön, Bay kiji köböñ töjöngön.

Yoksul dikene yatar, Zengin pamuğa yatar.

Ösküstiñ kolındagı ökpö dö caan körünet.

Öksüzün elindeki ciğer de büyük görünür.

Coktu kiji iyne közineñ kün köröt, Iyt ayagınañ aş içet.

Yoksul iğne deliğinden güneş görür, It tabağından yemek yer.

Cer ötök süür, abıs karın süür.

Toprak gübre sever, papaz rüşvet sever.