Türkçede Ünsüz Türemesi

Türkçede Ünsüz Türemesi


Sert Sessizler = f, s, t, k, ç, ş, h, p (FıSTıKÇı ŞaHaP)
Yumuşak Sessizler = b, c, d, g


Ünsüz Türemesi



Dilimize Arapçadan girmiş bazı sözcükler ünlü ile başlayan bir ek aldıklarında eki alan sözcüğün sonundaki harf türeyerek ikizleşir. Buna “ünsüz türemesi” denir.


Ünsüz Türemesi Örnekleri:

Sır – ını  = Sırrını (Sır kelimesinin son harfi “r” ünlü ile başlayan bir ek aldığı için ünsüz türemesi meydana gelmiştir.)

Hak – ım = Hakkım

Tıb – i = Tıbbi

Şık – ını = Şıkkını

Af – ı = Affı

Had – imi = Haddimi

Red – ine = Reddine

Rab – ine = Rabbin

Zam – ı = Zammı

Bazı sözcükler “etmek, olmak, eylemek” gibi yardımcı fiillerle birlikte kullanıldıklarında sözcüğün sonundaki ünsüz harfte türeme meydana gelir. Bir isim ve bir yardımcı fiille birlikte kullanılan ve ünsüz türemesi meydana gelen bu sözcükler bitişik yazılır.
Örnekler:

Af – etmek = Affetmek

His – etmek = Hissetmek

Ret – eylemek = Reddeylemek

Hal – olmak = Hallolmak

Zan – etmek = Zannetmek

 

Türkçe kökenli sözcüklerde iki ünlü yan yana bulunmadığından bazı alıntı sözcüklerde ünlüler arasında y, v sesleri türemiştir:

fiyat (< fiat), fayda (< faide), zayıf (< zaif), mavna (< ma'ûna); konservatuvar, lâboratuvar, pisuvar, repertuvar, trotuvar, tuval, tuvalet.


Buna karşılık birçok örnekte y, v türemesi görülmez:

duayen, fail, faiz, fuar, fuaye, kuaför, kuartet, lâik, puan, suare.




 

Yorumlar (0)