Türkçede Ünsüz Yumuşaması

Türkçede Ünsüz Yumuşaması



Sözcük köklerinin, gövdelerinin veya bazı ekleri almış hallerinin sonunda bulunan “p, ç, t, k” sessiz harflerinin yanına ünlü harfle başlayan bir ek geldiğinde “p, ç, t, k” sesleri yumuşayarak “p sesi b’ye”, “ç sesi c’ye”, “t sesi d’ye”, “k sesi g, ğ’ye” dönüşür. Bu duruma ünsüz yumuşaması adı verilir.


 

Ünsüz Yumuşaması Örnekleri

Sonu “p” ile biten kelimelere örnekler:

Kasap – ı = Kasabı (Ünsüz yumuşaması)

Dolap – ım = Dolabım

Cevap – ımı = Cevabımı

Sebep – ini = Sebebini

Rakip – ine = Rakibine

Hesap – ı = Hesabı

Takip – e = Takibe

Sahip – inden = Sahibinden

Muhatap – ınız = Muhatabınız

Talep – in = Talebin

Mahcup – uz = Mahcubuz

Kitap – a = Kitaba

Nasip – im = Nasibim

 

Sonu “ç” ile biten kelimelere örnekler:

Ağaç – ı = Ağacı (Ünsüz yumuşaması)

İlaç – ımı = İlacımı

Yamaç – a = Yamaca

Demeç – i = Demeci

Kireç – i = Kireci

Topaç –ım = Topacım

Dalgıç – a = Dalgıca

Başlangıç – ında = Başlangıcında

Süzgeç –in = Süzgecin

İnanç – ım = İnancım

Sevinç – ini = Sevincini

Yırtmaç – ı = Yırtmacı

 

Sonu “t” ile biten kelimelere örnekler:

Yoğurt – un = Yoğurdun  (Ünsüz yumuşaması)

Tokat – ı = Tokadı

Taklit – ini = Taklidini

Senet – iniz = Senediniz

Umut – unu = Umudunu

İnat – ını = İnadını

Geçit – e = Geçide

Kanat – ına = Kanadına

 

Sonu “k” ile biten kelimelere örnekler:

Kelebek – e =Kelebeğe  (Ünsüz yumuşaması)

Ekmek – i = Ekmeği

Kirpik – inde = Kirpiğinde

Tüfek – e = Tüfeğe

Kazak – ım = Kazağım

Sağlık – ınız = Sağlığınız

Bayrak – ımız = Bayrağımız

Kayık – a = Kayığa

Yaprak – ın = Yaprağın

Kitaplık – a = Kitaplığa

Gözlük – üm = Gözlüğüm

Sözlük – e = Sözlüğe

Kaşık – ı = Kaşığı

 

DİPÇE: Özel isimlerde yumuşama yapılmaz ve yabancı dillerden Türkçeye girmiş bazı alıntı kelimelerde de ünsüz yumuşaması meydana gelmez.

 

Örnekler:

Doğru              Yanlış

Mehmet’e         Mehmed’e

Yozgat’a            Yozgad’a

Cumhuriyete     Cumhuriyede

hukuku                hukuğu

devlete                devlede

sanata                  sanada

milletin               milledin

 

DİPÇE: Bazı tek heceli sözcüklerde yumuşama olurken bazıların ünsüz yumuşaması meydana gelmez.

Örnekler:

Doğru              Yanlış

Sütü                 südü (Ünsüz yumuşaması olmaz)

Çöpü                Çöbü

Sapı                  Sabı

Koçum             Kocum

Keki                  Kegi

Atın                  Adın

Topa                 Toba

Saçın                Sacın

 

Doğru              Yanlış

Kalbim             Kalpim  (Ünsüz yumuşaması olur)

Ucu                   Uçu

Göğü                Gökü

Dibi                  dipi

Kabı                 Kapı  (tencerenin kabı)

 

Yorumlar (0)