Ana Sayfa

YEDİ ANA GELENEĞİ-Seyfettin GELEKÇİ

DİĞER 26.01.2018, 11:18 26.01.2018, 11:18

YEDİ ANA GELENEĞİ

Türk Dünyasında "yedi ata geleneği" önceden beri bilinmektedir. Bu yedi ata geleneği kan bağına dayanmaktadır. Bir de bundan başka "yedi ana/anne (ene) geleneği" olduğu söylenmektedir. Bu gelenekte kan bağının yanında manevi bağlar da öne çıkmaktadır.

Kırgız Türklerinde bu geleneğin olduğunu ileri süren Saltanat Kudurmayeva aşağıdaki gibi bir tasnif yapmıştır:

1. Өз энеси (öz annesi)
2. Чоң энеси (büyükannesi)
3. Тай энеси (anneannesi)
4. Киндик энеси (göbek annesi, ebesi)
5. Аяш энеси (arkadaş annesi)
6. Кайненеси (kaynanası)
7. Өкүл энеси (toy annesi)

*Ökül ene: Ökül, vekil demektir. Toy öncesinde genç çiftler kendilerine vekil (ökül) anne ve baba tayin ederler. Bu gelenek gereği evlenmeden önce her çiftin yerine getirmesi gereken bir yükümlülüktür. Bu, bir nevi manevi anne-baba tayin etmektir. Bu gelenek yerine getirildikten sonra "ökül ene ve ökül ata" çiftlerin kendi anne babaları kadar kıymetli olur. Gençlerin sonraki yaşamlarında her zaman yanlarında olurlar. Onların düğün harcamaları dahil birçok masraflarına destek olurlar. Gençler de ökül ene ve ataya, öz anne babaları kadar hizmet eder, iyi ve kötü günlerinde her zaman yanlarında olurlar. Genelde ökül atayı erkek seçer. Haliyle onun hanımı da ökül ene olmuş olur.

*Ayaş ene: yakın arkadaşım annesine ayaş ene, babasına da ayaş ata denir. Hatta yakın arkadaşlar birbirinin hanımına ayaş diye hitap eder.

*Kindik ene: Kindik göbek demektir. Doğum esnasında göbeği kesen, doğumu yaptıran kadına denir. Böylece onunla da bir akrabalık bağı kurulmuş olur. Bizdeki ebe kadının karşılığı kindik ene'dir.

Yukarıda açıklanan kavramlar gençlerin doğumdan itibaren terbiyesinde ve yetişmelerinde önemli rol oynar. Böylece gençler yaşam boyu, bu akrabalık bağlarıyla/manevi bağlarla onlara bağlanmış olur. Ayrıca bu tür gelenekler toplumsal dayanışmanın ve birlikteliğin daha güçlü olmasını sağlar.

Seyfettin GELEKÇİ

25.01.2018 / KIRGIZİSTAN

Ana Sayfa