Nesnenin Özellikleri, Belirtili nesne, Belirtisiz Nesne

Nesnenin Özellikleri, Belirtili nesne, Belirtisiz Nesne

• İçindekiler
• Nesne (Düz Tümleç)
• Belirtili Nesne
• Belirtisiz Nesne

Nesnenin Özellikleri, Belirtili nesne, Belirtisiz Nesne

    Yüklemin bildirdiği işten yani öznenin yaptığından etkilenen unsurdur. Nesne, yükleme belirtme (yükleme, bildirme) hâli ekiyle (-ı, -i, -u, ,-ü) veya eksiz olarak bağlanır. Belirtme hâli ekini taşıyan nesnelere belirtili nesne, bu eki taşımayan nesnelere de belirtisiz nesne denir.

Örnekler:

“Cesaret, insanı zafere; korkaklık, ölüme götürür.”

 Senin destanını okudum, senin destanını yazacağım  İspanyolların

Kordoba Katedrali dedikleri Kurtuba Camiini gezerken sanki gaipten bir ezan sesi duymuştuk.

Babam, doktorun uyarısından sonra sigara içmiyor.

BAŞKA BİR KAYNAK:

Yardımcı Öğeler :

Nesne : (Düz Tümleç) Öznenin yaptığı eylemden etkilenen varlık ya da nesnedir. Nesne, cümledeki kullanımına göre ikiye ayrılır :

Belirtili Nesne

Öznenin yaptığı işten etkilenen öge adın “i” (gösterme, belirtme) durumuyla çekimlenirse belirtili nesne görevi yapar.

Belirtili nesneyi bulabilmek için yükleme “Kimi? Neyi? Kimleri? Neleri?” sorularından uygun olan biri yöneltilir. Örnek :

Çocuğun elindeki minik siyah köpeği hepimiz sevmiştik. (Neyi?)

Belirtili Nesne

Bu işin peşinde olduğunu biliyorum, saklama. (Neyi?)

Belirtili Nesne

Seni de onu da yakından tanıyoruz. (Kimi?)

• Belirtili nesne
• Belirtisiz Nesne

Öznenin yaptığı eylemden etkilenen öğe, ad durum eklerinden biriyle çekime girmişse cümle içinde belirtisiz nesne görevi yapar.

Belirtisiz nesneyi bulmak için yükleme “Ne?, Neler?” sorusu yöneltilir. Örnek :

Ona her zaman bir kucak dolusu çiçek götürürdüm. (Ne?)

Her gece, Kırmızı Başlıklı Kız adında bir masal anlatırdı.

Belirtisiz Nesne

Nesnenin Özellikleri

a) Nesne, yalnızca yükleminde eylem olan cümlelerde bulunur. Yükleminde ad ve ad soylu sözcüklerin bulunduğu cümlelerde nesne olmaz.

Örnek :

Bu adam, sorduğum tüm soruları yanıtsız bıraktı.

Nesne                                Eylem

b) Nesne, tek sözcük olabildiği gibi sözcük grubu da olabilir. Örnek :

Kalemleri, defterleri, kitapları, üst üste yığdı.

Nesne Öbeği

c) Bazı cümlelerde ara söz, nesneyi açıklamak için kullanılır. Buna açıklamalı nesne denir. Bu söz, nesneyle birlikte tek öge olarak değerlendirilir. Örnek :

Babamı, o büyük insanı, bir daha görmeyecektim.

Nesne   Açıklamalı Nesne

Yaşlı kadın, çocuğu – o kuru, sıska vücudu – son bir kez  kucakladı.

Nesne      Açıklamalı   Nesne

d) Kimi bileşik cümlelerde birden çok çekimli eylemin ya da eylemsilerin anlamını tek nesne tamamlayabilir, buna ortak nesne denir. Örnek :

Kitabı eline aldı, bir süre okudu, sonra yerine koydu.

(Kitabı belirtili nesnesi aldı, okudu, koydu eylemlerinin ortak nesnesidir.)

Cümlenin Ögeleri ile ilgili soru çözüm videosu için aşağıdaki videoyu izeleyebilirsiniz:

e) Eylemsiler ve eylemsilerin de yer aldığı çeşitli söz grupları cümlede nesne görevi yapar. Örnek :

Yan Cümle                  Temel Cümle

Onun buraya gelişini /    görmedim.

Belirtili Nesne               Yüklem

Yan Cümle                  Temel Cümle

Ders çalışmayı /     istemiyor.

Belirtili Nesne               Yüklem