AVRASYATİK TEORİSİ, AVRASYATİK TEORİSİ NEDİR?
AVRASYATİK TEORİSİ, AVRASYATİK TEORİSİ NEDİR?
AVRASYATİK TEORİSİ, AVRASYATİK TEORİSİ NEDİR?
KONU: AVRASYATİK TEORİSİ NEDİR?
Greenberg tarafından kurulan Avrasyatik teorisi; Hint-Avrupa, Ural, Altay, Gilyak, Kore-Japon-Aynu, Çukça ve Eskimo-Aleut dil ailelerinin bir "büyük aile" oluşturduğunu kabul eder. (Greenberg 2000).
Amerikalı dil bilimci Joseph H. Greenberg Afrika ve Amerika yerli dil ailelerini, dağınıklıktan kurtarıp az sayıda büyük dil ailelerine ayıran çalışmalarıyla tanınmıştır. 1963'te yazdığı ünlü eseri The Languages of Africa (Bloomington 1963)'da, kendisinden önce düzinelerce dil ailesine bölünen Afrika dillerini sadece dört aileye ayırır:
- 1. Hoysan (Güney Afrika),
- 2. Nijer-Kordofan (Merkezî ve Güney Afrika),
- 3. Nil-Sahra (Merkezî Afrika),
- 4. Afro-Asyatik (Kuzey Afrika).
Bir başka ünlü eserinde, Language in the Americas 'da (Stanford 1987), kendisinden önce yirmiden fazla, hatta bazen 200'den fazla aileye bölünen Amerikan yerli dillerini (Ruhlen 1994: 13) Greenberg sadece üç aileye ayırmıştır:
- 1. Amerind (American Indian. Orta ve Güney Amerika ve ABD),
- 2. Na-Dene (Kanada ve ABD),
- 3. Eskimo-Aleut.
Joseph Greenberg, ölümünden iki yıl önce yayımlanan bir başka kitabıyla, 1960'lardan beri üzerinde durduğu Avrasyatik teorisinin temel eserini ortaya koymuş oldu: Indo-European and Its Closest Relatives - The Eurasiatic Language Family, Volume 1. Grammar, Stanford 2000. Sadece fonoloji ve morfoloji bölümlerini içine alan bu eserde Avrasyatik büyük ailesini oluşturan yedi dil ailesindeki ses ve biçim özellikleri karşılaştırılarak ortak yönler ortaya konur. Greenberg, söz varlığını içine alacak olan ikinci cildi yayımlayamadan ölmüştür. Greenberg, eserinin birinci bölümünde Altay, Kartvel, Etrüsk problemlerini de tartışmıştır. O, Altay grubuna sadece Türk, Moğol ve Tunguz dillerini alır. Kore ve Japon dillerini Aynu ile birlikte ayrı bir aile olarak değerlendirir (Greenberg 2000: 280-281).
Nostratik teorisi ile Avrasyatik teorisi aslında iç içe geçen ve birbirine yakın olan iki teoridir. Merritt Ruhlen, teoriler hakkındaki son görüşleri esas alarak yaptığı sınıflandırmada iki teorinin iç içe oluşunu şu tablo ile gösterir (Ruhlen 1994: 20)
Prof. Dr. Ahmet Buran
