İsim-Fiiller (Ad Eylemler), İsim Fiil Grubu Özellikleri, Örnekleri
Dil Bilgisi
25.03.2018, 12:38 25.03.2018, 12:38
İsim-Fiiller (Ad Eylemler), İsim Fiil Grubu Özellikleri, Örnekleri
| İsim-Fiiller (Ad Eylemler), İsim Fiil Grubu Özellikleri, Örnekleri |
İsim-Fiiller (Ad-Eylemler): Fiillerden;
Bu cümlede eylem (dinle-), "-mek" ekini alarak isim-fiil olmuştur. Çünkü bu sözcüğe, eylem olumsuzluk ekini getirebildiğimiz gibi, sözcüğün, ad çekim eki olan "-den hal eki"ni aldığını görüyoruz. » Aşağıdaki örneklerde, koyu yazılan sözcükler isim-fiildir:
» Adeylemler, kalıplaşarak sıfat görevinde kullanılabilir:
Bu cümlelerde, isim-fiil ekini alan "yapma, sıkma, takma, gömme, karma" sözcükleri, eylemsi özelliklerini kaybederek "çiçek, portakal, ad, dolap, resim sergisi" adlarını nitelemiş ve sıfat görevinde kullanılmıştır. Dikkat! » Bazı eylemler, adeylem eklerini alıp kalıplaşarak bir varlığa ad olur. Bu sözcükler artık eylemsi değildir.
Birinci cümlede "dol-" eylemine gelen "ma" isim-fiil eki, onu kalıcı bir ad haline getirmiş, sözcük, eylem anlamını tamamen yitirmiştir. İkinci cümlede ise "dol-" eylemi "-ma" isim-fiil ekini almış; ama eylem anlamını yitirmemiştir. Böylece ikinci cümledeki "dolması" sözcüğünü "Kovanın çabuk dolmaması çocuğu kızdırdı." biçiminde, eylem olumsuzluk ekiyle birlikte kullanabilir ve onun eylemsi olduğunu açıkça görebiliriz. » Aşağıdaki cümlelerde, adeylem ekini aldığı halde bir varlığa ad olarak eylemsi özelliğini kaybeden sözcükler koyu olarak yazılmıştır.
» Eylem olumsuzluk eki "-ma, -me", adeylem "-ma, -me" ile şekilce benzerlik gösterir. Bunu cümlenin anlamından fark edebiliriz.
Birinci cümlede "yazma" sözcüğü, adeylem ekini alarak eylemsi olmuştur. İkinci cümlede, "yazma" sözcüğü, emir kipinin 2. tekil kişisi ile çekimlenip olumsuzluk ekim' (-ma) almış bir eylemdir. İsim-Fiil Grubu:Bir isim-fiil (mastar) ile ondan önce gelen ve ona bağlı olan kelimelerin veya kelime gruplarının oluşturduğu yeni gruba isim-fiil grubu denir. Grubun ana unsuru isim-fiildir ve sonda bulunur. Vurgu isim-fiilden önceki unsurdadır. Mastar, grupta yüklem görevi yapar. Ondan önce gelen kelimeler de cümlede olduğu gibi özne, nesne, tümleç olurlar.
]Bu grup, cümle ve kelime grubu içinde isim olarak kullanılır.
|
