Türkçede Bağlama, Ünlem, Aitlik, Unvan, Sayı Grupları ve Özellikleri
Türkçede Bağlama, Ünlem, Aitlik, Unvan, Sayı Grupları ve Özellikleri
Türkçede Bağlama, Ünlem, Aitlik, Unvan, Sayı Grupları ve Özellikleri
Bağlama, Ünlem, Aitlik, Unvan, Sayı Grupları ve Özellikleri
BAĞLAMA GRUBU
Bağlama edatları (bağlaç) ile birbirine bağlanmış iki veya daha fazla isim unsurundan meydana gelmiş kelime gruplarıdır.
"ve, veya, veyahut, ya da, yahut, ama, fakat, ancak, dE.....dE, gerek....gerek(se), ha........ha, hem, hem de, hem.....hem (de), ile, ilâ, ister.....ister(se), kâh..........kâh, lâkin, ne......ne (de), ya....ya (da), değil."
] Bağlama grubunda her unsur kendi vurgusunu taşır.
] Bağlama grupları cümlede ve kelime grubunda isim, sıfat ve zarf olarak kullanılır.
] Bağlama edatı (bağlaç), isim unsurlarının arsında bulunur. İsimler grubun kuruluşuna eşit olarak katılırlar.
- Kırmızı ve Siyah,
- babalarla oğulları,
- olmak veya olmamak,
- olmak ya da olmamak,
- Ayaşlı ve Kiracıları,
- üç ilâ beş,
- çalışkan fakat şanssız,
- para değil mutluluk,
- güzel ama vefasız,
- ne sevinç ne üzüntü,
- ne mendil ne de bir kol,
- eli de ayağı da,
- ne yer ne yâr;
- hem annem, hem babam, hem de kardeşim
- zengin mi fakir mi;
- ya bunu, ya. şunu, ya da onu...
] İçinde ikiden fazla isim bulunan bağlama gruplarında "ve" bağlacı son iki ismin arasında yer alır.
- Okumak, anlamak ve uygulamak
- Ufak tefek, sinirli ve inatçı
- Dağ, deniz ve ova...
] Bu grupta isim unsuru, kelime grubu olabilir.
- Hicranla ağaran bu saçlar değil, sevgisiz kalan kalp ihtiyarlarmış
- Ne gülen, ne el sallayan, ne de bir çift lâf eden oldu.
- İçeri girmek ve annesinin niçin kovulduğunu sormak istedi.
- Gelenekler, arkasından başkaları geldiği için ve kendilerine ihtiyaç kalmadığı için giderler. (Beş Şehir)
AİTLİK GRUBU
- -ki aitlik ekiyle yapılan bu grup, cümlede zamir veya sıfat görevinde bulunur:
- çalışkan öğrencininki,
- sizinki,
- tarihten önceki,
- üniversite ile çarşı arasında gidip gelen dolmuşlardaki vb.
UNVAN GRUBU
Bir şahıs ismiyle, bir unvan veya akrabalık isminden meydana gelen kelime gruplarıdır.
- Bilge Kağan,
- Bayındır Han,
- Osman Gazi,
- Mehlika Sultan,
- Hasan Paşa,
- Ali Bey,
- Ahmet amca,
- Şinasi Efendi,
- Kemal Ağa,
- Nigâr Hanım...
] Şahıs ismi başta, unvan ve akrabalık ismi sonda bulunur.
] İki unsur eksiz birleşir.
] Şahıs ismi birleşik isim olabilir.
- Mehmet Âkif Bey,
- Halide Nusret Hanımefendi,
- Kâzım Karabekir Paşa...
] Bu grup, cümlede ve kelime gruplarında isim olarak kullanılır.
Zafer yolunda unutamayacağım yüzlerden biri, Hatice Nine'nin yüzüdür.
Perviz Efendi cevap vermedi.
] Grubun vurgusu birinci unsur üzerindedir.
] Birinci unsuru unvan veya akrabalık ismi olan;
Sultan Süleyman, Şah İsmail, Doktor Ömer, Profesör Muharrem Ergin, Bay Mustafa, Prens Sebahattin, Mareşal Fevzi Çakmak, Şair Eşref, Onbaşı Mehmet, Öğretmen Salih...
gibi tamlamalar unvan grubu değil birleşik isimdir.
ÜNLEM GRUBU
Bir ünlemle bir isim unsurundan oluşan kelime gruplarıdır.
Ey Türk gençliği!
Ünlem başta, isim unsuru sonda bulunur. Vurgu ünlem üzerindedir.
- a canım!
- be kardeşim!
- bre yalan dünya!
- hey çocuklar!
İsim unsuru, bir kelime grubu olabilir.
- Ey hanların gönlümü sızlatan duvarları!
- Ey garip çizgilerle dolu han duvarları
- Ey Türk istikbalinin evlâdı!
- A benim keleş oğlum!
- Ey mavi göklerin kızıl ve beyaz süsü!
- Ey âlemi donatan ışık, toprağa can verev el!
] Cümle kuruluşuna katılmayan bu grup hitaplarda kullanılır.
Hey Sakarya, kim demiş suya vurulmaz perçin?
İlâhî bir kudretin, ebedî bir feyzin var, ey Türk!
Ey tatlı ve ulvî gece, yıllarca devam et.
"Ey sevgi dalımda ilk açan tomurcuk,
Kanımın akışını yenileştiren damar,
Gül rengi ışıkları sevda dolu akşamlar,
İçime yeni bir fecir gibi dolan çocuk." (Orhan Veli)
SAYI GRUBU
Basamak sistemine göre sıralanmış sayı isimleri topluluğudur. Sayılar sondan başa doğru büyür. Küçük sayı sonda bulunur.
] Genellikle ara sayılar sayı grubudur.
Bir, beş, on, yüz, bin, milyon isim
İki yüz, beş bin, otuz milyon sıfat tamlaması
On bir, doksan iki, yüz elli dört sayı grubu
] Sayı grupları en az iki kelimeden oluşur. İkiden fazla kelime bulunduran sayı gruplarında her unsur kendi içinde bir kelime veya kelime grubudur.
- Yedi / yüz sıfat tamlaması
- Yedi yüz / elli sayı grubu
- Yedi yüz / elli iki sayı grubu
- Yedi yüz elli iki / bin sıfat tamlaması
- Yedi yüz elli iki bin / altı sayı grubu
- Yedi yüz elli iki bin / altı yüz sayı grubu
- Yedi yüz elli iki bin / altı yüz / on dört sayı grubu
] Sayı grubunun sıfat tamlamasından farkı:
1. Sayı grubunda en küçük sayı sonda bulunur:
on / altı
elli iki bin / dört yüz / kırk iki
2. Sıfat tamlamasında ilk sayı ismi sondaki sayı isminin adedini gösterir:
Elli / bin
beş / yüz
beş yüz / milyon
] Sayı grupları cümlede isim ve sıfat olarak kullanılır.
Yaptığı sarayların adedi kırk iki idi.
Kalede yüz elli asker kalmıştı.
] Bütün sayı isimleri birbirinden ayrı yazılır. Ancak senet vb. evraklarda araya rakam sığdırılmasın diye bitişik yazılabilir.
Noktalama İşaretleri: Ünlem işareti nedir? Ünlem işaretinin kullanıldığı yerler ve örnekler
Konu: ünlem işareti, ünlem işareti nedir, ünlem işareti örnekleri, ünlem işaretinin kullanım amacı, ünlem işareti nedir nerelerde kullanılır, ünlem işareti nerelerde kullanılır örnekler, ünlem işareti tdk, ünlem işareti resmi.
NOKTALAMA İŞARETLERİ KOLAY ERİŞİM ÇİZELGESİ
- Nokta
- Virgül
- İki Nokta
- Noktalı Virgül
- Üç Nokta
- Soru İşareti
- Ünlem İşareti
- Tırnak İşareti
- Tek Tırnak İşareti
- Kesme İşareti
- Yay Ayraç
- Köşeli Ayraç
- Kısa Çizgi
- Uzun Çizgi
- Eğik Çizgi
- Denden İşareti
Noktalama İşaretleri: Ünlem işareti nedir? Ünlem işaretinin kullanıldığı yerler ve örnekler
Ünlem işareti ( ! )
1. Sevinç, kıvanç, acı, korku, şaşma gibi duyguları anlatan cümlelerin sonuna konur:
Ne mutlu Türk'üm diyene! (Mustafa Kemal Atatürk)
Gurbet o kadar acı
Ki ne varsa içimde
Hepsi bana yabancı
Hepsi başka biçimde!
(Kemalettin Kâmi Kamu)
Hava ne kadar da sıcak!
Aşkolsun!
Ne kadar akıllı adamlar var!
2. Seslenme, hitap ve uyarı sözlerinden sonra konur:
Ordular! İlk hedefiniz Akdeniz'dir, ileri!
(Mustafa Kemal Atatürk)
Ey Türk gençliği! Birinci vazifen, Türk istiklâlini, Türk cumhuriyetini, ilelebet, muhafaza ve müdafaa etmektir. (Mustafa Kemal Atatürk)
Ak tolgalı beylerbeyi haykırdı: İlerle! (Yahya Kemal Beyatlı)
Ey köyleri hududa bağlayan yaslı yollar,
Dönmeyen yolculara ağlayan yaslı yollar!
(Faruk Nafiz Çamlıbel)
Dur, yolcu! Bilmeden gelip bastığın
Bu toprak bir devrin battığı yerdir.
(Necmettin Halil Onan)
işareti, seslenme ve hitap sözlerinden hemen sonra konulabileceği gibi cümlenin sonuna da konabilir:
Arkadaş, biz bu yolda türküler tuttururken
Sana uğurlar olsun... Ayrılıyor yolumuz!
(Faruk Nafiz Çamlıbel)
3. Bir söze alay, kinaye veya küçümseme anlamı kazandırmak için ayraç içinde ünlem işareti kullanılır:
İsteseymiş bir günde bitirirmiş (!) ama ne yazık ki vakti yokmuş (!)
Adam, akıllı (!) olduğunu söylüyor.
İçinde ünlem ifadesi (haykırış, sevinç, kıvanç, üzüntü, acı, korku, hayret, ürperti, heyecan, nefret vb ani coşkunluklar) bulunan ve seslenme, hitap ve uyarı bildiren cümlelerden ve kelimelerden sonra gelir.
Örnekler:
- Komşular!
- Babacığım!
- Hemşehrilerim!
- Tanrım!
- Yazık sana!
- Aşkolsun!
- Hey baksana!
- Ey Türk gençliği!
- Hey! Biraz bakar mısın?
- Hişt! Buraya gel!
- Şşt! Sus bakayım!
- Ee, yeter artık!
- Aa! Bu da ne?
- Ah, ne yaptım!
- Eh! Fena değil.
- Ay, elim!
- Gitme ha!
- Hah, şimdi oldu!
- Hay Allah!
- Vah zavallı!
- Vay sersem!
- Aman dikkat! İmdat!
- Boğuluyorum!
- Simitçi!
- Çok ilginç!
- Ne kadar güzel!
- Çabuk eve git!
- Ne olur yardım et!
- Çık dışarı!
- Güm!
- Miyav!
- Ordular! İlk hedefiniz Akdeniz'dir, ileri!
Ak tolgalı beylerbeyi haykırdı: İlerle! - Ne mutlu Türküm diyene!
- Dur, yolcu! Bilmeden gelip bastığın
Bu toprak bir devrin battığı yerdir. - Kar, yılın ilk karı... Belliydi yağacağı. Kaç gündür neydi o soğuklar öyle!
- Bir hilâl uğruna ya Rab, ne güneşler batıyor!
- Ey, bu topraklar için toprağa duşmuş, asker!
- Yaş otuz beş! Yolun yarısı eder.
Zamanla nasıl değişiyor insan!
Gökyüzünün başka rengi de varmış!
*Ünlem işareti, ünlem ifadesinden hemen sonra kullanılabileceği gibi cümlenin sonunda da kullanılabilir:
- Eyvah, geç kaldım!
- Eyvah! Geç kaldım!
*Parantez içinde kullanılan ünlem işareti alay etme, hafife alma, küçümseme, inanmama, kinaye anlamları katar:
- İsteseymiş bu kitabı bir günde bitirirmiş (!) ama ne yazık ki vakti yokmuş.
- Adam, akıllı (!) olduğunu söylüyor.
- Enflasyonun nasıl düşeceğini bilmeyen ekonomi bilginlerimiz (!) var.
- Gençliğinde 100 metreyi 10 saniyede koşarmış (!).
Konu:
Noktalama işaretleri, Nokta, Virgül, İki Nokta, Noktalı Virgül, Üç Nokta, Soru İşareti, Ünlem İşareti, Tırnak İşareti, Kesme İşareti, Yay Ayraç, Kısa Çizgi, Uzun Çizgi, Eğik Çizgi, Kesme işareti, noktalama işaretleri kısaca, noktalama işaretleri örnekleri, sözcükleri yazarken saat ve dakika bildiren sayıların arasına ne konur, noktalı virgül nerelerde kullanılır, soru işaretinin kullanıldığı yerler, noktalama işaretleri tablosu, üç noktanın kullanıldığı yerler, iki noktanın kullanıldığı yerler, Noktalama işaretleri, Nokta, Virgül, İki Nokta, Noktalı Virgül, Üç Nokta, Soru İşareti, Ünlem İşareti, Tırnak İşareti, Kesme İşareti, Yay Ayraç, Kısa Çizgi, Uzun Çizgi, Eğik Çizg, noktalı virgül nedir, noktalı virgül nerelerde kullanılır, noktalı virgül nerede kullanılır, noktalı virgülün kullanıldığı yerler tdk, noktalı virgül özellikleri, bağlaçlardan önce noktalı virgül kullanılır mı, noktalı virgül vikipedi, noktalı virgül püf noktaları, noktalı virgül, noktalı virgül örnekler.
