Dilbilimde Açı (scope) Nedir?
anlambilim, sözdizim
Bir tümcede olumsuzluk, soru, belirteç, niceleyici gibi ögelerin anlam bakımından yarattıkları etki alanı.
Örn: Yalnız Ahmet bunu beğendi, Ahmet yalnız bunu beğendi, Ahmet bunu yalnız beğendi tümcelerinde yalnız sözcüğünün açıları farklıdır.
(i) Ali [kimin eve gittiği]-ni soruyor?, (ii) Ali [kimin eve gittiği]~ni biliyor, (in) Ali [kimin eve gittiği]-ni duymuş./? yapıların- : da ise kim soru sözcüğünün açısı farklıdır; (i)’de fctm-öbeğinin açısı yapının tamamım, (ii)’de ise yalnızca yantümceyi kapsamaktadır; (i) soru yapısı, (ii) ise soru yantümcesidir.
Açı yaratan ögeler yapı içinde yarattıkları etki alanı bakımından geniş açık ya da dar açılı olabilirler, (i)’de kimin geniş açılıdır, bütün Sözce soru olarak anlaşılmaktadır; (ii)’de ise kimin dar açılıdır, yalnızca yantümce soru yapısı olarak anlaşılmaktadır. (iii)*te olduğu gibi, açının her iki türüne de ait yorumlamalar söz konusu olduğunda, tümcede açı çok anlamlılığı bulunmaktadır.
Etki alanı da denir.
