Amerikan Yerlilerinin yaşadığı Doğal felaket ve Zorunlu göçü
"Beyaz adamın söylediği gibi tarih değil, halkımızın söylediği gibi tarih budur ve biz buna değer vermeliyiz. Dilbilimsel izimiz olan DNA izimizi anlamamız gerekir. "Kendimizi keşfetmek bizim için önemli."
Dünya Tarihi
19.10.2018, 20:43 20.10.2018, 13:14
Amerikan Yerlilerinin yaşadığı Doğal felaket ve Zorunlu göçü
'Year of Two Winters': uncovering the secrets of Dene migrationABD'de yapılan bir arkeoloji çalışması,
"Doğu Sibirya Yenisey Nehri -Ket dili konuşan" (Proto-Türk demiyorlar) adlandırdıkları Asya göçmenlerinin yaşadıkları doğal feleketleri ve zorunlu göçlerini araştırıyor.
Göç Alaska'nın Kuzey yamaçlarından başlıyor ve Meksika'ya kadar ilerliyor.
DENE Halkı olarak isimlendirilen göçmenlerin yaşamı günümüzde Tueut'ina Ulusunun bir üyesi Dene Göç Sempozyumunun eşgüdümcüsü olan Alberter Üniversitesi Profesörü John Ives'in Utah'daki arkeoloji projesindeki Bruce Starlight.tarafından organize ediliyor.
Amaç Dene dilini unutturmamak. Ekteki haritada çakmak taşından yapılmış araç gereç ve silahların bir milyon km.karelik bir alanda yayıldığı görülüyor.
Göçün sebebi 11.000 yıl önce sayısız volkanik patlamalar ve bitmek bilmeyen uzun kış...
Derinliği: Tarih, bilim ve 'İki Şimşek'in Yılı': Dene göçünün sırlarını ortaya çıkarmak
Arkeoloji, Kuzey Yerli halkı seyahat ettiğini ve geniş bir şekilde ticaret yaptığını gösteriyor
Eski Alaska yanardağ, Nova Scotia ve Avrupa'ya kül uçurdu
Raymond Yakeleya, aslında Tulita, NWT'den bir Dene film yapımcısı, halkının zengin tarihine çarptı.
Bu ayın başlarında Calgary yakınlarındaki Dene topluluğu olan Tsuut'ina Nation'ın ev sahipliğinde düzenlenen ikinci Dene Göç Sempozyumuna katıldı. Konferansın odak noktası, Dene dili ailesinin ve Kuzey Amerika'daki hareketlerinin tanımladığı insanlar üzerine yapıldı.
"Görünüşe göre Dene'nin tümü gerçek göçebe insanlardı," dedi Yakeleya. "Kuzey Amerika'da geçim yerlerini aramak için bir sonraki köşeyi dolaşmaktan ya da bir sonraki dağdan çıkmaktan korkmadılar."
Dene dili ailesi yaygın John Ives, Edmonton'daki Alberta Üniversitesinde antropoloji bölümünde profesör ve Prairie Arkeoloji Enstitüsünün yürütme direktörüdür. Onun çalışmaları - hem öğrencilerinin hem de meslektaşlarının çalışmaları - - Dene tarihinin modern anlayışının merkezinde yer alır.
"Dene konuşanlar Kuzey Alaska'nın kuzey yamacından kuzey Meksika'ya kadar ilerliyorlar," dedi Ives.
Kendisi de bir Dene-Kızılderili olan Alberter Üniversitesi Profesörü John Ives (solda) ve Bruce Starlight
"Yeni Dünya'daki en dikkat çekici dil ailesi dağıtımlarından biridir - muhtemelen en büyüğüdür."
Ives, Dene dili ile Sibirya'daki Yenisei Nehrinin Ket dilleri arasında paylaşılan bir "sözcük dağarcığı olan 120 kelimelik bir sözcük dağarcığı" olduğu Rus Sibirya kadar bir Dene dil bağlantısını gösteren araştırmalara işaret ediyor.
"Dillerin yapısı ve fiillerin şekillendirilme şekli çok benzer... Bu nedenle, derin, zamanla derinleşen tarihi bir bağın olduğu konusunda çok güçlü bir şüphe var."
Fakat araştırmacıların Dene geçmişine ve kökenlerine erişebilmelerinin tek yolu dilbilimsel işaretleyiciler değildir.
Todd Kristensen, Tersiyer Tepeleri Klinker taşından yapılmış geniş bir araç yelpazesinde keşfin, ön temas kuran Kuzeylilerin izole ceplerde yaşamış olduğu fikrine meydan okuduğunu söyledi. (Nezaket Todd Kristensen)
Kristensen'in şu andaki çalışmasının bir kısmı, hammaddelerin ve bu malzemelerden yapılan taş aletlerin Kuzey Amerika boyunca yayılmasını izlemektir.
Çakmak taşından üretilen alet ve silahlarBu araçların dolaşımı Northern Dene'nin kökeni ve hareketine ipucu sağlayabilir.
"Bu büyük sorulardan biri" dedi. "Birçok insan, Yukon'daki ve Kuzeybatı Bölgelerindeki Dene insanının antik çağını merak ediyor, bazıları yaklaşık 3.000 yıl önce taşındıklarını düşünüyor, bazıları daha derin geçmişlerine sahip olduklarını düşünüyor ve bazıları daha yakın zamana sahip olduklarını düşünüyor."
Kristensen, günümüzdeki arkeolojik kanıtların, Kuzey'deki Deney kökeni sorularına belirli türde cevaplar vermediğini belirtti, ancak pek çok kişi, Kuzey Kanada'daki insanlarla temas kurdukları ve ticaret yaptıkları tezini destekliyor.
Kristensen'in doktorası araştırma Tertiary Hills Klinker, modern gün Tulita yakınlarındaki mevduatta bulunan eşsiz cam bir taş üzerinde bir odak içerir.
Kristensen, güzellik ve alet yapımıyla değer verdiği için, Kuzeybatı Bölgeleri, Alberta'nın merkezi ve Yukon'daki sitelerde Clinker'den yapılmış araçların bulunduğunu belirtti.
Tersiyer Tepeleri Klinker eserleri
Tersiyer Hills Klinker eserler. Bir tür kristal taş olan klinker günümüz modern Tulita yakınlarındaki bir yatağın içinde bulunur ve Kuzeybatı Toprakları ve Alberta'da bir milyondan kilometrekarelik arazinin üzerinde dağıldığı saptanmıştır. (Ekleyen Todd Kristensen)
"Dolayısıyla, en az 9,000 yıl önce başlayan bu sosyal paylaşım ağının 1,25 milyon kilometrekareyi kapsadığını" söyledi.
Clinker'in bu yaygınlığı, Alberta'daki Yerli nüfuslar ile Mackenzie Vadisi arasındaki uzun mesafe "gruplar arası temaslar" fikrini desteklemekte ve Dene insanlarının güneyde Alberta'ya ve Amerikan Güneybatı'sına göç etmesine ilişkin bilgi sağlayabilmektedir.
Kristensen, bunun, önceden irtibat kuran Kuzeyliler'in yalıtılmış ceplerinde yaşamış olduğu, bunun yerine geniş bir coğrafyada seyahat ettiği ve kıtanın "çentikleri" ni örten kapsamlı sosyal ilişkiler bulunduğu fikrini zorladığı belirtildi.
Doğal felaket ve zorunlu göç, ya da 'iki kışın yılı'
Kuzey Amerika'da pre-contact yerli halkların seyahatlerini belgelemek önemlidir, ancak araştırmacılar ayrıca öncelikle seyahat etmeyi motive eden şeyin ne olduğunu anlamak istemektedirle
Yakeleya, atalarının neden yolculuk ettiğine dair ipuçları sağlayabilecek nesiller boyunca aktarılmış sözlü tarihçeleri ve Dene'nin Mackenzie Vadisine yerleşmeye nasıl geldiğini gösteriyor.
Klinker dağıtım haritası
Kanada'daki bir milyondan kilometrekarelik arazide Tersiyer Tepeleri Klinker eserlerinin dağılımını gösteren bir harita. (Ekleyen Todd Kristensen)
Yakeleya, "Anneannem anneme, annemle ilgili bir hikaye var" dedi. "Ona" iki kışın yılı" diyordu."
Yakeleya, hikayenin baharın yaz aylarında yol vermediği bir yılı anlattığını ancak bunun yerine atalarını evlerini terk etmeye zorlayan ikinci bir kış tarafından takip edildiğini ve belki de Alaska'da doğu ve güneyde Mackenzie Vadisi'ne doğru yol aldığını anlatan Yakeleya, burada daha misafirperver bir yere yerleştiler.
Çakmak taşı çıkarılan ve alet üretilen bölgeler 1 milyon km2
Yakeleya ikinci kış zemin kül rengi kaplıydı kış benzeri koşulların tanıtılması etkisi vardı bu kadar yaygın kül kalın bir tabaka yayıldı bir volkanik patlama sonucu olduğunu düşünmektedir 'kar.'
Ataları, daha güvenli bir yer aramak için dağ sıralarına gidebilirmiş.
"Onların arasından [dağ] geçmek için geçişleri nasıl bulacaklarını bilmiyorlardı... ve hikaye ileri giderek yaşlılara "Sadece parçayı takip edelim, taşkın rehberlerimiz olsun" dedi. Ve onları Mackenzie Vadisine götürdüler. "
Sözlü tarih, modern bilimin koşullarını karşılıyor
Kristensen henüz ortaya çıkan arkeolojik kanıtların, tam bir tez desteklemek için yeterli olmadığını söyledi ama araştırmalar nispeten son volkanik patlamalar Dene bölgesine göç bir rol oynar yaptığını düşündürmektedir.
Kristensen, "Aynı genel alana ait iki patlama meydana geldi" dedi. "Biri kuzeye doğru - yaklaşık 1.800 yıl önce - ve ikincisi 1.200 yıl önce doğuya doğru yayılmıştı. Alaska'daki göçleri etkileyip etkilemediğini bilmiyorum, ancak insanlar kesinlikle güney Yukon'daki bazı göçleri tetiklediğini düşünüyorlar ve Kuzeybatı bölgelerine. "
White River Ash olayı olarak bilinen bu patlamalar, Alaska'daki Churchill Dağında yoğunlaştı ve Kuzey Dene'nin güneye göçünü tetiklemiş olabilir.
Beyaz Nehir külü olayı
Yaklaşık 1.200 yıl önce White River Ash olayı olarak bilinen volkanik bir patlama, Yukon'un ve Kuzeybatı Toprakları'nın geniş bir kesiminde kül yayılmıştı. Araştırmacılar, Dene göçünü güneye fırlatmış olabileceğini söylüyorlar. (Ekleyen Todd Kristensen)
Volkanik küllerin yayılması arazi ve halkı üzerinde yıkıcı bir etki yapmış olurdu. Volkanik kül bir insanın şöminenin dışında temizleyebileceği küllere benzemez.
Ives, "Kül, doğal volkanik camın mikroskopik bitleri - obsidien - son derece keskindir ve sudaki eko-sistemlerde çok büyük bir etkisi vardır" dedi.
"Herhangi birimiz karasal canlıların nefes alması için... ciğerlerimiz üzerinde çok zor ve bitkileri aşındırıyor.''
"Kısa sonuçlar olsa dahi, acil sonuçlar çok ciddi olurdu."
Ives, kül yatağının izleri, Büyük Köle Gölünün batısı kadar doğuda bulunabileceğini ve daha yüksek irtifalarda yol aldığını ve Grönland kadar uzağa yerleştiğini söyledi.
"Kuzey Yarımkürede çok büyük bir olay olduğunu ve külün Kuzey Atlantik'te yaygın olarak dolaştığını gösteren bir izlenim edindik."
Ives, bu olayların, özellikle de aynı yerde 1.200 yıl önce meydana gelen ikinci büyük patlamanın, modern Apache ve Navajo'nun Dene atalarını, subakteryal Kanada'yı terk etmeye ve günümüze kadar nihai modern ev sahalarına "ovaları çiftlik avı yaşam biçimini" takip etmesine neden olabileceğini söyledi .
11.000 yıllık volkanik patlamalar
Kuzey Amerika'da ve yakın kuzeydoğu Rusya'da yaklaşık 11.000 yılda 319 bilinen yanardağ patladı.
Yerli bir yerleşime yakın herhangi bir patlama göçe neden olabilir ve sözlü tarihler yoluyla göç efsanelerinin kalbinde olabilir. (Ekleyen Todd Kristensen)
Kristensen, beyaz kül olayının Kuzeybatı Bölgelerindeki sosyal ağlar üzerinde büyük bir etkisi olduğunu, ancak son 11.000 yıl boyunca Kuzey Amerika'nın batı ve kuzeybatı kıyılarında birçok volkanik patlama yaptığına ikna olmadığını söyledi.
Bu patlamalardan birinde, çok eski zamanlarda, Yakeleya'nın atalarını dağlardan fırlayıp Mackenzie Vadisine sürmüş olabilir miydiniz?
"Kesinlikle bir olasılık" dedi Kristensen.
"Bu tema, Kuzey'in ve Kuzey Amerika'nın herhangi bir yerinde toplanıyor - bu volkanik patlamalar ay sonlarında aylarca karartmaya neden oluyor - ve iki kışın yılı olarak da açıklanıyor; uzun zaman."
Sözlü tarihler araştırmacılar için verimli geçim kaynağıdır, bazen bu tarihleri desteklemek için arkeolojik kanıtların altını çizmek zor olsa bile.
Kristensen, "Bu, uyarıcı bir araştırma kaynağı ve özellikle arkeologlar, sözlü tarihlerin arkeolojik imzalarını tespit etmeye çalışmakla çok fazla zaman harcıyor" dedi.
"Kendimizi keşfetmek bizim için önemli"
Hem Ives hem de Kristensen kabul ediyorlar:
Yerli sözlü tarihi ve dilleri - özellikle kaybolma tehlikesi olanları - belgelemek çok önemlidir.
Ives, çağdaş araştırmalarla "[pan-Dene] dil ailesinde 20.000 kelimeyi toplamaya çalışıyoruz" dedi.
Dene dili
Gençler, NWT'deki arazi programında Dene dili öğreniyor Çağdaş araştırmacılar, pan-Dene dili ailesindeki 20.000 kelimeyi, anlayışlarını güçlendirmek ve dil belgelendirmek için toplamayı hedefliyor. (Pat Kane)
"Bir arkeolog olarak benim için, tarihçi dilbilimciler sözcüklere bakıp geçmişteki şeyler için sözcükleri yeniden oluşturduklarında, geçmişte bulduğum nesneler hakkında çok şey bildirebilirler.
"Bir kelime semantik bilgi gömülebilir.Bu nesne [yalnız] bir arkeolog kadar birlikte çalışan bir dilbilimci olarak söyleyemem."
Yakeleya, Dene kökenleri ve üretim içine göç hakkında uzun zamandır devam eden bir belgesel film projesi almak için çalışıyor.
"Bu bizim tarihimiz" dedi. "Beyaz adamın söylediği gibi tarih değil, halkımızın söylediği gibi tarih budur ve biz buna değer vermeliyiz. Dilbilimsel izimiz olan DNA izimizi anlamamız gerekir.
"Kendimizi keşfetmek bizim için önemli."
http://www.cbc.ca/ne…/canada/north/dene-migrations-1.4304503
CBC NEWS / North Sep 24, 2017
|
TDH-KOLAY ERİŞİMİ |
||
|
DİL BİLGİSİ KOLAY ERİŞİMİ |
||
