İSE BAĞLACI,  ŞAYET, BAĞLACI, EĞER BAĞLACI

 
Bu bağlaçlar koşul-şart ifade eden veya şart anlamını kuvvetlendirirler.
 
Başına geldikleri cümleyi daha sonraki cümle veya cümlelere bağlarlar.
 
İse bağlacı kendinden önceki sözcükle birleşik yazılabilir.
 
Eklendiği sözcüğe göre “se, sa” şeklinde değişiklik gösterebilir.
 
Örnek:
 
Eğer son soruyu bilseydik, yarışmayı kazanacaktık.
 
Şayet paranız biterse beni arayın.
 
Bügün güzel yemekler olduğu için yemekhaneye gittik, Ahmet ise bizle gelmedi.
 
Ben hızlı hızlı yürüdüm annemse arkamdan ağır adımlarla geliyordu.
 
 
KARIŞTIRMAYINIZ
 
“İse” sözcüğü ek-fiil olarak da kullanılabilir. Ek fiiller isim soylu sözcükleri yüklem yaparken, basit zamanlı fiilleri de bileşik zamanlı yapar.
 
Cümlede  koşul-şart anlamı sağlar. Baglaç ile farkı ek fiilin olumsuzu yapılabilirken bağlaç olan “ise” nin olumsuzu yapılamaz ve  şart anlamı da sağlamaz.
 
Örnek:
 
Yola erken çıkarsa yetişebilir. (ek-fiil)
 
Tansiyonu yüksek, ateşi ise normalin üstünde. (Bağlaç)

Gibi Edatı

Cümleye, bağlandığı sözcükle birlikte “benzerlik, eşitlik, tahmin(olasılık), tezlik, yakın olma, dolayında(civarında), yakışır biçimde, ve benzeri, örnek verme, ekleme ilişkisi, ” anlamları katar.

ÖRNEK:

* Kızımız sahnede prensesler gibi görünüyordu. (benzetme anlamında)

* Öğretmenimiz bugün biraz üzgün gibiydi. (tahmin etme anlamında)

* Ahmet bu çalışmayla sınavı kazanacak gibi. (olasılık anlamında)

* Bu memlekette onun gibisi zor bulunur (eşitlik anlamında)

* Fırındaki balıklar pişmiş gibi. (pişmeye yakın olma anlamında)

* Leke elbiseden çıktı gibi. (çıkmaya yakın olma anlamında)

* Sınıftan çıktığı gibi kantine gitti. (tezlik anlamında)

* Toplantıdan çıkınca üç gibi evde olurum. (civarında anlamında)

* Yıllardır adam gibi bir elbise almadın. (yakışır biçimde anlamında)

* Makale, deneme gibi yazılar bilgi olmadan yazılmaz. (ve benzeri)

* Atalarımızın dediği gibi, çalışan demir pas tutmaz. (örnek verme)

* Ahmet yetmezmiş gibi Mehmet de hastalandı. (ekleme ilişkisi)

NOT 1:Cümle içerisinde sözcüklere getirilen “-ce, cesine, -si, -imsi, -cileyin” ekleri “gibi” edatının yerini tutabilir.

ÖRNEK:

* Onun bu delice davranışları canımızdan bezdirdi.

* Onun bu deli gibidavranışları canımızdan bezdirdi.

* Yemekte acımsı bir tat vardı.

* Yemekte acı gibibir tat vardı.

* Ali’nin çocuksu davranışlarına çok güldük.

* Ali’nin çocuk gibidavranışlarına çok güldük.

NOT 2:Cümle içerisinde sözcüklere getirilen “kadar” edatı “gibi” edatının yerini tutabilir.

ÖRNEK:

* Gözleri kömür kadar siyahtı.

* Gözleri kömür gibi siyahtı.

* Bizim çocuk tilki kadar kurnazdı.

* Bizim çocuk tilki gibi kurnazdı.

NOT 3:Cümle içerisinde yer alan “sanki” edatı “gibi” edatının yerini tutabilir.

ÖRNEK:

* Uyurken sanki gözleri açıktı.

* Uyurken gözleri açık gibiydi.

• DİLBİLGİSİ KONULARI KOLAY ERİŞİM ÇİZELGESİ
• Dilbilgisi
• Dil-Anlatım
• Yazım Bilgisi > Kompozisyon, Yazım Kuralları, Noktalama İşaretleri
• Anlam Bilgisi > Sözcükte Anlam, Cümlede Anlam, Paragrafta Anlam
• Yapı Bilgisi > Tamlamalar, Anlatım Bozuklukları
• Ses Bilgisi
• Sözcük Bilgisi > Yapım Ekleri, Adlar, Sıfatlar, Zamirler, Zarflar, Edatlar
• Ünlemler, Eylemler, Eylemsiler
• Nasıl yazılır?
• Atasözleri ve Deyimler
• Türkçe Göktürkçe Edebiyat
• Yazım Kılavuzu
• SÖZLÜKLERİMİZ