15. YÜZYILIN SULTAN ŞAİRLERİ

15. YÜZYILIN SULTAN ŞAİRLERİ

15. yüzyılın bütün gücünü Fetret (iktidar baoşluğu) Devrinde Anadolu'da bozulan birliği ve Osmanlı otoritesini yeniden tesis etmeye harcamış olan; bu sebeple Osmanlı Devletinin ikinci kurucusu olarak anılan Birinci Mehmed (Çelebi) dahil, yüzyılın Amasya’da yetişmiş olan bütün padişahları şiirle meşgûl olmuştur.

Devletinin huzur ve güven âbidesi olmuş padişahlarından Kosova ve Varna zaferlerinin mimarı Sultan İkinci Murad, Murâdî; İstanbul’u fethederek yeni bir çağ başlatan oğlu Fatih Sultan Mehmed, Avnî; kardeşi Cem Sultan’la tarihî bir saltanat mücadelesi vermiş ve Avrupa’nın Osmanlı üzerindeki emellerini savuşturmuş olan torunu Sultan İkinci Bâyezîd ise Adlî mahlasıyla şiir yazmıştır. Bu arada Fatih’in meşhur şehzâdesi Cem’le Bâyezîd’in şehzâdesi Korkut da şiirle uğraşmışlardır.

Mehmed (Birinci Mehmed) [1421]:Altıncı Osmanlı padişahıdır (1403-1421). Yıldırım Bâyezîd’in oğludur. 1402’deki Ankara Savaşında dağılan Osmanlı birliğini yeniden sağlamıştır. İlim adamlarını ve sanatçıları korumuş, ilk şiir ve edebiyat sohbetlerinin gerçekleşmesini sağlamıştır.

Cihân hasm ola Hak’dan nusret iste

Erenlerden du‘â vü himmet iste

[(Bütün) dünya (sana) düşman olsa (sen yine de) Allah’dan yardım; erenlerden duâ ve himmet dile.]

(Sultan İkinci Murad) [1404-1451]: Altıncı Osmanlı padişahıdır (1421-1451). Zamanında Arapça ve Farsçadan pek çok eserin Türkçeye çevirisi yapılmış; Türkçe konusundaki duyarlılığıyla dikkat çekmiştir. mahlasıyla şiirler yazmış; sarayını ilim adamlarına, şairlere ve diğer sanatçılara açarak onlara her türlü imkânı tanımıştır.

Ey Murâdî şeh-i devrân iken el‘ân seni

Zülfine kılmış esîr ol şeh-i hûbân gördüm [Ey Murâdî! Zamanın şahı iken, o güzeller şahının şimdi seni zülfine esir ettiğini görüyorum.]

(Fatih Sultan Mehmed/İkinci Mehmed) [1432-1481]: Yedinci Osmanlı padişahıdır (1451-1481). İstanbul’u fethederek Türklerin bir çağı kapatıp yeni bir çağ açmalarına vesile olmuştur. Çocukluğunda çok iyi bir eğitim görmüş olan Fatih, şiirlerinde mahlasını kullanmıştır. Dîvân sahibi ilk Osmanlı padişahıdır.

Çün ecel sulh itdirür âhir nizâyı kaldırur

Pes nedür dünyâ içün bu kuru kavgadan murâd[Madem ki ecel, sonunda anlaşmazlığı ortadan kaldırıp barış yaptırır; o halde dünya uğruna bu kuru kavgadan murad nedir?]

(Sultan İkinci Bâyezîd) [1447-1512]:Sekizinci Osmanlı padişahıdır (1481-1512). İlim adamlarını ve her alandan sanatçıları aktif biçimde desteklemiştir. Padişahlığında hayır işlerine ve ibadetine büyük önem vermiş; bu sebeple Bâyezîd-i Sânî ve Bâyezîd-i Velî olarak anılmıştır. Divan sahibi padişahlardandır.

Ben itdüm anı kim bana yaraşur

Sen eyle anı kim sana yaraşur

[Ben, nasıl ki bana yakışanı yaptıysam; sen de kendi (şanına) yakışanı yap (da beni affet).]

Cem (Şehzâde Cem) [1454-1495]: Fatih’in Karaman’da (Konya) şehzâdelik yapmış oğludur. Çevresinde edebî bir muhit oluşmuştur. Ağabeyi Bâyezîd’le yaptığı taht mücadelesini kaybedip gittiği Avrupa’da ölmüştür.

Cemşîd ü Hurşîd, Fâl-ı Reyhân-ı Sultân, Farsça Divan, Türkçe Divan.

Harîmî (Şehzâde Korkut) [1470-1512]:Bâyezîd’in Amasya’da şehzâdelik yapmış oğludur. Eserleri: Divan, Vesîletü’l-ahbâb, Kitâbü’l-Harîmî fî’t-tasavvuf, Hâfızü’l-insân lâfızü’l-îmân, Korkudiyye.

Yorumlar (0)