17. YÜZYILDA TARİH YAZICILIĞI

17. YÜZYILDA TARİH YAZICILIĞI

17. yüzyıl, tarih yazıcılığı bakımından oldukça başarılı örneklerin verildiği bir yüzyıldır. 17. yüzyıl tarih yazıcılığının en önemli isimleri şüphesiz İbrahîm Peçevî, Nâimâ ve Kâtip Çelebi’dir.

İbrahîm Peçevî, Târîh-i Peçevî’sinde kendisinden önce yazılan tarih kitaplarından, anılardan ve batı kaynaklarından faydalanmış, çeşitli devlet adamlarının biyografilerini de eserine ekleyerek, 1520-1639 yılları arasındaki tarihî olayları eserinde kaleme almıştır. Bu yüzyılın bir diğer önemli tarihçisi Nâimâ, Ravzatü’l-hüseyn fî Hulâsât Ahbâr el-Hafîkayn (Doğu ve Batının Haberlerinin Özeti Hakkında Hüseyn'in Bahçesi) veya yaygın adı ile Nâimâ Tarihi’nde 1591-1659 yıllları arasındaki tarihî olayları konu etmiştir. Eserde devlet adamları, şeyhler ve âlimlerin biyografileri de verilmiştir. Nâimâ’nın Ravzatü’l-hüseyn fî Hulâsât Ahbâr el-Hafîkayn adlı bu eseri, Peçevî Tarihi ile birlikte birçok tarih kitabına kaynaklık etmiştir.

17. yüzyılın tarih, coğrafya, biyografi, din ve sosyo-kültürel alanda birçok eseri olan şahsiyeti Kâtip Çelebi’dir. Kâtip Çelebi’nin tarih alanındaki eserlerinden bazıları, Arapça Fezleke, Türkçe Fezleke, Tuhfet’ül-kibâr fi esfâri’l-bihâr, Takvîmü't-Tevârih ve Tarîh-i Frengi tercümesi, Tarîh-i Kostantaniyye ve Keyasire (Revnaku’s-saltana)’dir.

Arapça Fezleke tam adıyla Fezleket akvâl’l-ahyâr fi ilmi’t-târîh ve’l-ahbâr’da, tarihin konusu ve faydaları anlatıldıktan sonra, dünyanın yaratılışından 1639'a kadar kurulan çeşitli devletler ve meydana gelen önemli tarihî olaylar anlatılmıştır. Türkçe Fezleke’de ise Kâtip Çelebi, 1591’den 1654 tarihine kadar yaşanmış olayları kaleme almıştır.

Kâtip Çelebi’nin Tuhfet’ül-kibâr fi esfâri’l-bihâr’ı, 1656 yılında yazılmıştır ve Osmanlı deniz gücü tarihidir. Takvîmü't-Tevârih ise, Adem Peygamber’den 1648′e kadar geçen tarihsel olayların bir kronolojisidir. Tarîh-i Frengi tercümesi, Johan Carion’un Chronik adlı eserinin çevirisidir. Çelebi’nin tarihle ilgili diğer bir eseri Tarîh-i Kostantaniyye ve Keyasire (Revnaku’s-saltana) de 1577 tarihine kadar meydana gelen tarihî olaylar anlatılmıştır.

Peçevî, Nâimâ ve Kâtip Çelebi’den başka 17. yüzyılın diğer önemli tarihçileri ve eserleri şunlardır: Hasan Beyzâde Ahmed, Târîh-i Âl-i Osmân; Solakzâde Mehmed Hemdemî, Solak-zâde Tarihi; Abdî, Abdî Tarihi; Silahdar Fındıklılı Mehmed Ağa, Silahdar Tarihi; Edirneli Abdurrahman Hıbrî, Defter-i Ahbâr; Kaf-zâde Fâizî, Hasenât-ı Hasen; Şeyhülislâm Mehmed Efendi, İntihâcü’t-tevârih; Karaçelebi-zâde Abdülaziz Efendi, Ravzatü’l-Ebrâr ve Târîh-i Feth-i Revân ve Bağdâd.

Yorumlar (0)