Avrupa (Batı) Uygarlığı Etkisi Altında Türk Edebiyatı
Avrupa (Batı) Uygarlığı Etkisi Altında Gelişen Türk Edebiyatı (1860-Günümüz)
Osmanlı Devleti’nin 3 Kasım 1839 tarihindeki Tanzimat Fermanı ile siyasal ve kültürel yönden batıya yönelmesi, edebiyat alanında da önemli yeniliklerin getirilmesine neden olmuştur. Batı uygarlığının etkisi ile gelişen Türk edebiyatı değişik dönemlerden geçerek günümüze kadar gelmiştir. Bu dönemler şunlardır:
Tanzimat Dönemi Türk Edebiyatı (1860 – 1896): Türk edebiyatında batı tarzı edebiyat ürünlerinin görülmeye başlandığı dönemdir. Roman, öykü, tiyatro, makale gibi türler ilk defa bu dönemde edebiyatımıza girmiştir. Şiirde yeni biçimler ve konular denenmeye başlanmıştır. Bu dönemin önde gelen sanatçıları Şinasi, Ziya Paşa, Namık Kemal, Abdülhak Hâmit, Recaîzade Mahmut Ekrem, Samipaşazade Sezâi’dir. Dönemin bağımsız isimleri Ahmet Mithat, Muallim Naci, Ahmet Vefik Paşadır.
Edebiyat-ı Cedide (Serveti Fünûn Edebiyatı) (1896 – 1901): 1896 yılında Servet-i Fünûn dergisinde toplanan sanatçıların ortaya koydukları bir harekettir. Toplumsal olaylardan çok kişisel duyguları işleyen bir edebiyat olmuştur. Tevfik Fikret, Cenap Şahabettin, Halit Ziya, Mehmet Rauf dönemi temsil eden sanatçılarımızdandır. Ahmet Hâşim ve Hüseyin Rahmi ise dönemin bağımsız sanatçılarıdır.
Fecr-i Âti Topluluğu (1909 – 1911): Meşrutiyet döneminde Servet-i Fünûn edebiyatı anlayışından ayrı, daha yenilikçi sanatçıların kurduğu bir topluluktur. Bu sanatçılardan önde gelen ikisi Ahmet Hâşim’le Süleyman Nazif’tir.
Millî Edebiyat Akımı (1911 – 1918): 1908 yılında Meşrutiyet in ilânıyla birlikte batı taklitçiliğine karşı çıkan, yalın Türkçe ile yazı yazmayı ilke edinen sanatçıların başlattığı bir akımdır. Mehmet Emin Yurdakul, Ömer Seyfettin, Ali Canip, Ziya Gökalp bu akımın öncüleri olmuşlardır. Mehmet Akif Ersoy ile Yahya Kemal Beyatlı dönemin bağımsız sanatçılarıdır.
Millî Mücadele Dönemi Edebiyatı (1919 -1922): Kurtuluş Savaşı’nın coşkusuyla yurt sevgisi bağımsızlık, özgürlük gibi temaları işleyen sanatçıların oluşturduğu bir akımdır. Bu sanatçılardan bazıları şunlardır: Hafide Edip Adıvar, Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Halide Nusret Zorlutuna.
Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı (1923 -…): Cumhuriyetin ilânından itibaren başlayan, yurt sorunlarını gerçekçi bir anlayışla dile getiren sanatçıların ortaya koyduğu bir edebiyattır. Bu dönemde çok sayıda sanatçı yetişmiş ve edebiyatın hemen her türünde olgun yapıtlar verilmiştir. Orhan Veli Kanık, Orhan Kemal, Kemal Tahir, Yaşar Kemal, Ahmet Hamdi Tanpınar, Necip Fazıl Kısakürek, Fazıl Hüsnü Dağlarca, Behçet Necatigil, Cemal Süreya, Attilâ İlhan, Cahit Sıtkı Tarancı, Sait Faik Aba-sıyanık, Reşat Nuri Güntekin, Necati Cumalı bu dönem sanatçılarından bazılarıdır.
Avrupa (Batı) Uygarlığı Etkisi Altında Gelişen Türk Edebiyatı (1860-Günümüz)
Osmanlı Devleti’nin 3 Kasım 1839 tarihindeki Tanzimat Fermanı ile siyasal ve kültürel yönden batıya yönelmesi, edebiyat alanında da önemli yeniliklerin getirilmesine neden olmuştur. Batı uygarlığının etkisi ile gelişen Türk edebiyatı değişik dönemlerden geçerek günümüze kadar gelmiştir. Bu dönemler şunlardır:
Tanzimat Dönemi Türk Edebiyatı (1860 – 1896): Türk edebiyatında batı tarzı edebiyat ürünlerinin görülmeye başlandığı dönemdir. Roman, öykü, tiyatro, makale gibi türler ilk defa bu dönemde edebiyatımıza girmiştir. Şiirde yeni biçimler ve konular denenmeye başlanmıştır. Bu dönemin önde gelen sanatçıları Şinasi, Ziya Paşa, Namık Kemal, Abdülhak Hâmit, Recaîzade Mahmut Ekrem, Samipaşazade Sezâi’dir. Dönemin bağımsız isimleri Ahmet Mithat, Muallim Naci, Ahmet Vefik Paşadır.
Edebiyat-ı Cedide (Serveti Fünûn Edebiyatı) (1896 – 1901): 1896 yılında Servet-i Fünûn dergisinde toplanan sanatçıların ortaya koydukları bir harekettir. Toplumsal olaylardan çok kişisel duyguları işleyen bir edebiyat olmuştur. Tevfik Fikret, Cenap Şahabettin, Halit Ziya, Mehmet Rauf dönemi temsil eden sanatçılarımızdandır. Ahmet Hâşim ve Hüseyin Rahmi ise dönemin bağımsız sanatçılarıdır.
Fecr-i Âti Topluluğu (1909 – 1911): Meşrutiyet döneminde Servet-i Fünûn edebiyatı anlayışından ayrı, daha yenilikçi sanatçıların kurduğu bir topluluktur. Bu sanatçılardan önde gelen ikisi Ahmet Hâşim’le Süleyman Nazif’tir.
Millî Edebiyat Akımı (1911 – 1918): 1908 yılında Meşrutiyet in ilânıyla birlikte batı taklitçiliğine karşı çıkan, yalın Türkçe ile yazı yazmayı ilke edinen sanatçıların başlattığı bir akımdır. Mehmet Emin Yurdakul, Ömer Seyfettin, Ali Canip, Ziya Gökalp bu akımın öncüleri olmuşlardır. Mehmet Akif Ersoy ile Yahya Kemal Beyatlı dönemin bağımsız sanatçılarıdır.
Millî Mücadele Dönemi Edebiyatı (1919 -1922): Kurtuluş Savaşı’nın coşkusuyla yurt sevgisi bağımsızlık, özgürlük gibi temaları işleyen sanatçıların oluşturduğu bir akımdır. Bu sanatçılardan bazıları şunlardır: Hafide Edip Adıvar, Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Halide Nusret Zorlutuna.
Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı (1923 -…): Cumhuriyetin ilânından itibaren başlayan, yurt sorunlarını gerçekçi bir anlayışla dile getiren sanatçıların ortaya koyduğu bir edebiyattır. Bu dönemde çok sayıda sanatçı yetişmiş ve edebiyatın hemen her türünde olgun yapıtlar verilmiştir. Orhan Veli Kanık, Orhan Kemal, Kemal Tahir, Yaşar Kemal, Ahmet Hamdi Tanpınar, Necip Fazıl Kısakürek, Fazıl Hüsnü Dağlarca, Behçet Necatigil, Cemal Süreya, Attilâ İlhan, Cahit Sıtkı Tarancı, Sait Faik Aba-sıyanık, Reşat Nuri Güntekin, Necati Cumalı bu dönem sanatçılarından bazılarıdır.
