Kutadgu Bilig Özellikleri, Kutadgu Bilig Sözleri, Kutadgu Bilig Çevirisi
Kutadgu Bilig Özellikleri, Kutadgu Bilig Sözleri, Kutadgu Bilig Çevirisi
Edebiyat
06.02.2019, 23:34 07.02.2019, 17:17
Kutatgu Bilig ve Özellikleri - Yusuf Has Hacip
Kutadgu Bilig (Bütünüyle Çevirisi İçin) Şu Sözlüğe Tıklayınız.
Kutadgu Bilig, Türkçenin en temel ve Türk dili araştırmalarının en önemli kaynak eserlerindendir. İslâmî Türk edebiyatının adı bilinen ilk şair ve düşünürü Balasagun'lu Yusuf Has Hacib tarafından yazılmıştır.
Eserini Balasagun'da yazmaya başlayan Yusuf, 1068 yılında memleketinden ayrılarak Doğu Karahanlı Devleti'nin merkezi olan Kaşgar'a gitmiş ve eserini 18 ay sonra, 1069 (Hicrî 462) yılında burada tamamlamıştır. Kitabını bitirince bunu, Karahanlı hükümdarı Tabgaç Buğra Han'a sunmuş, Han da eseri çok beğendiği için Yusuf'u, takdiren "Hâs Hâcib (Ulug Hâcib)" tayin etmiştir.
Kutadgu Bilig'deki kahramanların temsil ettikleri değerler:
Kutadgu Bilig, dört ana karakter arasında geçen diyaloglardan oluşmaktadır. Eserdeki bu dört ana karakterin her birinin belirli bir sosyal rolü vardır ve her biri belirli bir değeri temsil eder.
Küntogdı hükümdardır ve hukuku/adaleti temsil eder;
Aytoldı vezirdir ve saadeti/devleti temsil eder;
Ögdülmiş de vezirdir ve aklı temsil eder;
Odgurmış ise akibeti/kanaati temsil eder.
"Kutadgu" kelimesi, "saadet, kut" manasındaki "kut" kelimesinin üzerine isimden fiil yapan "+ad-" ekiyle fiilden isim yapan "-gu" ekinin eklenmesi sonucu oluşmuştur ve "bilig"le beraber "saadet, mutluluk veren bilgi/ilim" anlamını taşımaktadır.
Eser, insanlara dünyada tam anlamıyla kutlu olmak için gereken yolu göstermek amacıyla kaleme alınmıştır. Yusuf Hâs Hacib, eserinde aruz ölçüsünü kullanmıştır. İlâveler ile birlikte yaklaşık 88 başlık altında toplanan eserin esas kısmını oluşturan bölüm kısaltılmış mütekarip yani fa'ulun fa'ulun fa'ulun fa'ul ve vezniyle yazılmıştır (eserde yalnız bir dörtlük içinde tam mütekarip geçmektedir: bk. 3800-3801). 1.-6520. beyitler mesnevi tarzında kendi arasında kafiyelidir. Eserin sonuna eklenmiş olan parçalardan gençliğine acıyıp ihtiyarlığından bahseden 44 beyitlik bir kısım (beyit 6521-6564) tam mütekarip (fa'ulun fa'ulun fa'ulun fa'ulun) vezninde olup, kaside tarzında ve aa ba ca şeklinde devam etmektedir. Zamanenin bozukluğundan ve dostların cefasından bahseden 40 beyitlik bir parça (beyit 6565-6604) ise evvelki parçanın vezninde ve tarzındadır. Kitap sahibi Ulu Hâs Hâcib Yusuf'un kendi kendisine nasihat vermesinden bahseden 41 beyitlik parça da (6605-6645. beyitler) eserin aslı gibi, kısaltılmış mütekarip vezninde ve kaside tarzındadır.
O dönem için Türk edebiyatında yeni olduğu tahmin ve tasavvur edilen aruz ölçüsünün ilâve parçalardaki kafiye dışında, şair tarafından pürüzsüz bir şekilde kullanıldığı görülmektedir. Eser, yarı hikâye ve yarı temsil tarzında yazılmış olup, arada hareketi hazırlayıcı ve izah edici monologlara ve canlı tasvirlerin bulunduğu sahnelere yer verilmiştir.
Kaşgârlı Mahmut ve onun eseri Divânü Lügati't-Türk ile çağdaştır, hatta hemen hemen aynı yıllarda yazılmış olması o dönem Türkçenin gördüğü itibar açısından da dikkate değer.
Kutadgu Bilig Özellikleri
11. yy'da (1069 - 1070) Yusuf Has Hacip tarafından yazılmıştır.
Karahanlı hükümdarı Tabgaç Buğra Han'a sunulmuştur.
Kutadgu Bilig "mutluluk veren bilgi", "hükümet olma bilgisi" gibi anlamlara gelir.
Didaktik bir eserdir.
Mesnevi şeklinde ve aruz vezniyle 6645 beyit olarak yazılmıştır.
Eserde 173 de dörtlük vardır.
Eserde, toplum hayatındaki bozuklukları düzeltecek, insanı mutlu edecek yolların neler olduğu belirtilmiş; bunun yolları, devrin hükümdarına öğütler halinde gösterilmiştir. Eserde ahlak ve dinin önemi, devlet idaresi gibi konulara da değinilmiştir. Bu açıdan esere bir siyaset kitabı da denebilir.
Edebiyatımızda aruz ölçüsünün kullanıldığı ilk eser olarak kabul edilmektedir. Eserde adaleti, aklı, saadeti ve devleti temsil eden dört kahramanın çevresinde gelişen olaylarla yazar, devlet idaresinin ve sosyal düzenin nasıl olması gerektiğini anlatır. Eserde dört sembolik şahsiyet yer alır. (Ögdülmiş, Odgur-mış, Aytoldı, Güntogdı)
Karahanlı Türkçesiyle yazılmıştır.
Bilinen üç nüshası, bugün Fergana, Viyana ve Mısır'da bulunmaktadır.
KUTADGU BİLİG'den Sözler
- Akıl senin için iyi ve yeminli bir dosttur. Bilgi senin için çok merhametli bir kardeştir.
- Allâh'a sığın, onun emrine itaatsizlik etme!
- Akıl süsü dil, dil süsü sözdür. İnsanın süsü yüz, yüzün süsü gözdür. İnsan sözünü dil dili ile söyler; sözü iyi olursa, yüzü parlar.
- Allah'tan ne gelirse ona râzı ol!
- Anlayış ve bilgi çok iyi şeydir; eğer bulursan, onları kullan ve uçup göğe çık.
- Bir insan bütün dünyaya tamamen sahip olsa bile, sonunda dünya kalır; onun kısmetine ancak iki top bez düşer.
- Bu dünya renkli bir gölge gibidir, onun peşine düşersen kaçar; sen kaçarsan o seni kovalar..
- Bu dünyanın kusuru bin, meziyeti ise birdir. İnsan bunu nasıl geçirirse, o öyle geçer.
- Bütün halka içten gelen merhamet göster.
- Bütün iyilikler bilginin faydasıdır. Bilgi ile göğe dahi yol bulunur.
- Büyüklük taslayan, kibirli ve küstah adam, tatsız ve sevimsiz olur; kibirli insanın itibari günden güne azalır.
- Eğer kendine candan bağlı birisini arıyorsan, sözün kısası, kendinden daha candan birini bulamazsın.
- Dâima iyilik yap ki, kendin de iyilik bul.
- Doğan ölür, ondan eser olarak söz kalır. Sözünü iyi söyle, ölümsüz olursun.
- Dünya ve âhireti her ikisini birden elde etmek istersen, şu birkaç işi bırakma; muktedirsen bunları mutlaka yerine getir!
- Elini uzatarak gökteki yıldızları tutsan ve başın göğe değse bile, sonunda sen yine yerdesin.
- Ey asil insan! insanlığı elinden bırakma; insanlığa karşı daima insanlıkla muamele et.
- İşi adaletle yap, buna gayret et; hiç bir zaman zulüm etme; Allah'a kulluk et ve O'nun kapısına yüz sür.
- Hangi iş olursa olsun, sen onu tatlı dille karşıla; her işte tatlı dil kullanırsan saadet sana bağlanır.
- Hiç bir işte acele etme, sabırlı ol, kendini tut; sabırlı insanlar arzularına erişirler.
- Diline ve gözüne sahip ol, boğazına dikkat et; az ye, fakat helal ye.
- Hangi işe girersen, önce sonunu düşün; sonu düşünülmeyen işler, insana zarar getirir.
- Başkasının zararını isteme, kendin de zarar verme; hep iyilik yap, kendi heva ve heveslerine hakim ol.
- Bak, doğan ölür; ondan, eser olarak, söz kalır; sözünü iyi söyle! ölümsüz olursun.
- İnsanın bunca zahmet çekmesi hep boğazı ve sırtı içindir; mal toplar, yiyemez; öldükten sonra da vebali altında kalır.
- Ey nimet sahibi olan kimse, şükret. Şükredene Tanrı nimetini artırır.
- İnsan nadir değil, insanlık nadirdir. İnsan az değil, doğruluk azdır.
- İnsanın bunca zahmet çekmesi hep boğazı ve sırtı içindir. Mal toplar, yiyemez; öldükten sonra da vebalı altında kalır.
- Çok mal aç gözlüyü doyurmaz. Ecel gelince pişman olur, fakat artık işini yoluna koyamaz.
- Akıl bir meşaledir. Kör için göz, ölü vücut için can, dilsiz için sözdür.
- Kötülük edersen, kötülüğün karşılığı pişmanlıktır. Elinden gelirse, kötülüğün inadına iyilik yap.
- Çok dinle fakat az konuş. Sözü akıl ile söyle ve bilgi ile süsle.
- Fenalık cahillikten doğar, hastalıklar kötülükler hep aynı noksanlıktan ileri gelir. Fakat tedavi ile hastalara şifa verilebilir; terbiye ile kötüler iyi edilebilir; okumak yoluyla da bilgisizlere bilgi verilmiş olur.
- Gönlünü ve dilini doğru tut!
- Gurur faydasızdır, o insanları kendinden soğutur. Alçak gönüllülük ise insanı yükseltir.
- Halka faydalı ol, onlara zarar verme!
- Her mahlûk kendi nasibini alır. Yürüyenler yiyeceklerini ve uçanlar da yemlerini bulurlar.
- Her sözü söz diye ağzından çıkarma. Lüzumlu olan sözü düşünerek ve ihtiyatla söyle.
- Her bakımdan tam zengin olmak istersen, kanaatkâr ol. Böylece kendi nasibini elde etmiş olursun.
- Huzur istersen zahmet ile birlikte gelir. Sevinç istersen kaygı ile birlikte bulunur.
- İşe acele ile girme, sabır ve teenni ile hareket et. Acele yapılmış olan işler yarın pişmanlık getirir.
- İnen yükselir, yükselen iner, parlayan söner ve yükselen durur.
- İnsan süsü, yüz; yüzün süsü, göz; aklın süsü, dil; dilin süsü, sözdür.
- İnsan, binlerce yaşasa, arzu ettiği şeylere kavuşsa bile, yine dileği bitmez.
- İnsana insanlığı nisbetinde mukabelede bulun. Böyle mukabelede bulunduğu için, insana insan adı verilmiştir.
- İnsanı dil kıymetlendirir ve insan onunla saadet bulur. İnsanı dil kıymetten düşürür ve insanın dili yüzünden başı gider.
- İnsanların seçkini insanlığa faydalı olan insandır. Halk nazarında muteber kimse, merhametli olan insandır.
- İyi hareket et, kötülerin zararlarını ortadan kaldır!"
- Kara toprak altındaki altın, taştan farksızdır. Oradan çıkınca, beylerin başında tuğ tokası olur.
- Kimin sana biraz emeği geçerse, sen ona karşılık daha fazlasını yapmalısın.
- Kötülük değersiz bir şey olduğu için, onu yapan da değersizdir.
- Menfaat sandalyeye benzer; başında taşırsan seni küçültür, ayağının altına alırsan seni yükseltir.
- Öfke ve gazapla işe yaklaşma; eğer yaklaşırsan, ömrü heder edersin.
- Söz ağızda iken sahibinin esiridir, ağızdan çıktıktan sonra sahibi onun esirdir.
- Yalnız kendi menfaatini gözeten dosta gönül bağlama. Fayda görmezse, sana düşman olur, ondan vazgeç.
Kutadgu Bilig Günümüz Türkçesiyle, Kutadgu Bilig Türkçesi
Kutadgu Bilig Günümüz Türkçesiyle ilk 100 söz aşağıda verilmiştir.
Kutadgu Bilig (Bütünüyle Çevirisi İçin) Şu Sözlüğe Tıklayınız.
| Özgün Metin | Anlamı-Çevirisi |
| 1-Teŋri Azze Ve Celle Ögdisin Ayur | Tanrı Azze Ve Cellenin Medhini Söyler |
| 2-Bayat atı birle sözüg başladım, törütgen egidgen keçürgen idim | Yaratan, yetiştiren ve göçüren rabbim olan Tanrının adı ile söze başladım. |
| 3-Üküş ögdi birle tümen miŋ senâ, uğan bir bayatka aŋar yok fenâ | Kadir ve bir olan Tanrıya çok hamd ve binlerce sena olsun ; onun için fânilik yoktur. |
| 4-Yağız yer yaşıl kök kün ay birle tün, törütti halâyık öd üdlek bu kün | Kara yer ile mâvî göğü, güneş ile ayı, gece ile gündüzü, zaman ile zamaneyi ve mahlûkları o yarattı. |
| 5-Tiledi törütti bu bolmış kamuğ, bir ök bol tedi boldı kolmış kamuğ | istedi ve bütün bu varlıkları yarattı ; bir kere :— "ol!"—dedi, bütün diledikleri oldu. |
| 6-Kamuğ barça muŋluğ törütülmişi, muŋı yok idi bir aŋar yok eşi | Bütün bu yaratılmış olanlar ona muhtacdır ; muhtaç olmayan yalnız Tanrıdır ; onun eşi yoktur. |
| 7-Ay erklig uğan meŋü muŋsuz bayat, yaramaz seniŋdin adınka bu at | Ey kuvvetli, kadir, ebedî ve müstağni olan Tanrı, senden başkasına bu ad yakışmaz. |
| 8-Uluğluk saŋa ol bedüklük saŋa, seniŋdin adın yok saŋa tuş teŋe | Ululuk ve büyüklük sana mahsustur ; sana eş ve denk olan başka biri yoktur. |
| 9-Aya ber birikmez saŋa bir adın, kamuğ aşnuda sen sen öŋdün kedin | Ey bir olan Tanrı, bir başkası sana şerik koşulamaz ; başta her şeyder evvel ve sonda her şeyden sonra sensin. |
| 10-Sakışka katılmaz seniŋ birlikiŋ, tüzü neŋke yetti bu erkliglikiŋ | Senin birliğin hesaba gelmez ; bu kudretin her şeye hâkimdir, |
| 11-Seziksiz bir ök sen ay meŋü eçü, katılmaz karılmaz sakışka seçü | Sen, şüphesiz, birsin, ey sonsuz Tanrı; istisna sayıya gelmez. |
| 12-Ay iç taş biligli ay hakku’l-yakin, közümde yırak sen köŋülke yakın | Ey içi ve dışı bilen, ey hakku'l-yakîn ; gözden uzaksın, fakat gönüle yakınsın. |
| 13-Barıŋ belgülüg sen kün ay teg yaruk, neteglikke yetgü köŋül ögde yok | Senin varlığın, parlak güneş ve ay gibi, bellidir ; fakat nasıl olduğunu kavrayacak gönül ve akıl yoktur. |
| 14-Ne ersedin ermez seniŋ birlikiŋ, ne erselerig sen törüttiŋ seniŋ | Senin birliğin eşya ile ilgili değildir ; eşyayı sen yarattın, onlar senindir. |
| 15-Kamuğ sen törüttüŋ ne erselerig, yokadur ne erse sen ök sen tirig | Her varlığı sen yarattın; varlık yok olur, bakî kalan yalnız sensin. |
| 16-Törütgen barıŋa törütmiş tanuk, törümiş iki bir tanukı anuk | Yaratıcı varlığına yaratılmış olanlar şâhiddir ; yaratılan iki — birin hâzır şahididir. |
| 17-Anıŋ okşağı yok azu meŋzegi, neteglikke yetmez halâyık ögi | Onun eşi yahut benzeri yoktur ; nasıl olduğuna mahlûkların aklı ermez. |
| 18-Yorımaz ne yatmaz udımaz oduğ, ne meŋzeg ne yaŋzağ kötürmez boduğ | Yürümez ve yatmaz, uyumaz, uyanıktır ; ne benzer, ne kıyâs edilir, ne de tasavvur götürür. |
| 19-Kedin öŋdün ermez ne soldın oŋun, ne astın ne üstün ne otru orun | Arkada veya önde değildir; ne sağdadır, ne solda; yeri ne altta, ne üstte, ne de ortadadır. |
| 20-Orun ol törütti orun yok aŋar, anıŋsız orun yok bütün bol muŋar | Yeri o yarattı, onun için yer bahis mevzuu değildir; şunu bil ki, onsuz da yer yoktur. |
| 21-Ay sırka yakın ay köŋülke ediz, tanuk ol saŋa barça sûret bediz | Ey her sırra yakın, ey her gönül için yüksek Tanrı, bütün suret ve şekiller sana şahittir. |
| 22-Törüttüŋ tümen miŋ bu sansız tirig, yazı tağ teŋiz kötki oprı yirig | Bu sayısız, yüz binlerce canlıyı, ova, dağ, deniz, tepe ve çukurları sen yarattın. |
| 23-Yaşıl kök bezediŋ tümen yulduzun, kara tün yaruttuŋ yaruk kündüzün | Mâvî göğü sayısızyıldızları ile süsledin, karanlık geceyi ışıklı gündüz ile aydınlattın. |
| 24-Uçuğlı yorığlı tınığlı neçe, tirilgü seniŋdin bulup yer içe | Uçan, yürüyen ve duranların hepsi rızıklarını senden bularak, yeyip, içerler. |
| 25-Ediz arşta altın serâka tegi, tüzü barça muŋluğ saŋa ay idi | Yüksek Arş'tan alttaki toprağa kadar bütün her şey, hepsi sana muhtacdır, ey rabbim. |
| 26-Ayâ birke bütmiş tiliŋ birle ög, köŋül bütti şeksiz amul tutğıl ög | Ey Tanrının birliğine inanmış olan, onu dilin ile öğ; gönülün tereddütsüz inandı ise, aklını işe karıştırma. |
| 27-Neteglikke kirme küdezgil köŋül, barıŋa bütün bolğıl amrul amul | Nasıl olduğunu arama, gönlünü gözet; varlığına inan, sükûn ve huzura kavuş. |
| 28-Kalı kançaka kirme tutğıl özüŋ, kalı kançasız bil uzatma sözüŋ | Nice ve nasıl olduğuna karışma, kendini tut ; onu nicesiz ve nasılsız bil, sözünü uzatma. |
| 29-Ay muŋsuz idim sen bu muŋluğ kuluğ, suyurkap keçürgil yazukın kamuğ | Ey müstağni olan rabbim, sen bu muhtaç kulun bütün günahlarını şefkatle affet. |
| 30-Saŋar ok sığındım umınçım saŋa, muŋadmış yerimde elig tut maŋa | Asıl sana sağındım, ümidim sendedir ; muhtaç olduğum yerde elimden tut. |
| 31-Sevüg savçı birle kopurğıl meni, elig tuttaçı kıl könilik küni | Mahşer günü beni sevgili Peygamber ile birlikte hasret, onu bana şefaatçi kıl. |
| 32-Tüzü tört eşiŋe tümen miŋ selâm, tegürgil kesüksüz tutaşı ulam | Onun dört arkadaşının her birine aralıksız, devamlı sayısız selâm eriştir. |
| 33-Uluğ künde körkit olarnıŋ yüzin, elig tuttaçı kılğıl edgü sözin | Ulu günde onların yüzünü göster, şefaatlerini bana yardımcı kıl. |
| 34-Seni erdüküŋ teg ögümez özüm, seni senmet öggil kesildi sözüm | Seni olduğun gibi medhedemiyorum ; seni sen medhet! sözüm kesildi. |
| 35-Yalavaç Aleyhi’S-Selâm Ögdisin Ayur | Peygamber Aleyhi's-Selâmın Medhini Söyler |
| 36-Sevüg savçı ıdtı bağırsak idi, bodunda talusı kişide kedi | Esirgeyen rabbim halkın en seçkini ve insanların en iyisi olan sevgili Peygamberi gönderdi. |
| 37-Yula erdi halkka karaŋku tüni, yaruklukı yadtı yaruttı seni | O karanlık gecede halka meş'ale idi ; etrafa ışık saçtı ve seni aydınlattı. |
| 38-Okıçı ol erdi bayattın saŋa, sen ötrü köni yolka kirdiŋ toŋa | O sana Tanrı tarafından gönderilen dâvetçi idi; sen bu sayede doğru yola girdin, ey yiğit. |
| 39-Atasın anasın yuluğ kıldı ol, tilek ümmet erdi ayu berdi yol | Atasını ve anasını feda etti ; tek dileği ümmeti idi, ona yol gösterdi. |
| 40-Künün yemedi kör tünün yatmadı, seni koldı rabda adın kolmadı | Gündüz yemedi, gece yatmadı; Tanrıdan seni istedi, başka bir şey istemedi. |
| 41-Seni koldı tün kün bu emgek bile, anı ög sen emdi sevinçin tile | Bunca zahmet ile gece-gündüz hep seni üstedi ; şimdi sen onu öğ ve rızasını dile. |
| 42-Kamuğ kadğusı erdi ümmet üçün, kutulmak tiler erdi râhat üçün | Bütün kaygusu ümmeti idi ; rahat etmek için, onun azaptan kurtulmasını dilerdi. |
| 43-Atada anada bağırsak bolup, tiler erdi tutçı bayattın kolup | Atadan ve anadan daha merhametli idi ; Tanrıdan dâima bunu niyaz eder, bunu dilerdi. |
| 44-Bayat rahmeti erdi halkı öze, kılınçı silig erdi kılkı tüze | O ümmeti üzerine Tanrının bir rahmeti idi ; güzel tavırlı, dürüst ve kendisine güvenilir bir tabiatte idi. |
| 45-Tüzün erdi alçak kılınçı silig, uvutluğ bağırsak akı keŋ elig | Asîl tabiatli, alçak gönüllü ve güzel tavırlı idi ; haya sahibi, şefkatli, cömert ve eli açık idi. |
| 46-Yağız yer yaşıl kökte erdi küsüş, aŋar berdi teŋri ağırlık üküş | Kara yerde de aziz idi, mâvî gökte de ; Tanrı ona çok değer vermişti. |
| 47-Başı erdi öŋdün kamuğ başçıka, kedin boldı tamğa kamuğ savçıka | O bütün rehberlerin önünde baş idi ; sonra da bütün resullerin hâtemi oldu. |
| 48-Köŋül badım emdi anıŋ yolıŋa, sevip sözi tuttum bütüp kavlıŋa | Onun yoluna şimdi gönül bağladım ; bütün dediklerine inandım ve severek sözünü tuttum. |
| 49-İlâhi küdezgil meniŋ köŋlümi, sevüg savçı birle kopur kopğumı | Ey Tanrım, benim gönlümü gözet ; kıyamette beni sevgili Peygamber ile birlikte hasret. |
| 50-Kıyâmette körkit tolun teg yüzin, elig tuttaçı kıl ilâhi özin | Kıyamette dolun ay gibi yüzünü göster; ey Tanrım, kendisini bana şefaatçi kıl. |
| 51-Tört Sahâbeniŋ Ögdisin Ayur | Dört Sahabenin Medhini Söyler |
| 52-Anıŋ tört eşi ol avıŋu körüp, keŋeşçi bular erdi birle turup | Bunlar onun sevdiği dört arkadaşı idi ; yanındaki müşavirleri bunlar idi. |
| 53-İki kadın erdi küdegü iki, bular erdi üdrüm bodunda yegi | ikisi kayın-babası, ikisi damadı idi, bunlar halkın en iyisi ve en seçkini idiler. |
| 54-Atik erdi aşnu kamuğda oza, bayatka bütügli köŋül til tüze | Başta, her keşten önce, Tanrıya inanmış, gönülü ve dili dürüst (sıddîk) olan Ebû Bekir gelir. |
| 55-Yuluğ kıldı mâlı teni cânını, yalavaç sevinçi tiledi köni | Malını, tenini ve canını feda etti ; dileği ancak Peygamberin rızası idi. |
| 56-Basa fârûk erdi kişi üdrümi, tili köŋli bir teg bodun ködrümi | Sonra insanların seçkini, halk içinde mümtazı, dili ve gönülü bir olan Ömer vardı. |
| 57-Bu erdi basutçı köni dinka kök, şeriat yüzindin kiterdi eşük | Yardımcısı ve doğru dinin temeli o idi ; şeriatin yüzünden perdeyi o kaldırdı. |
| 58-Basa usmân erdi uvutluğ silig, kişide üdürmiş akı keŋ elig | Sonra haya sahibi, yumuşak huylu, insanların seçkini, cömert ve eli açık olan Osman idi. |
| 59-Fidâ kıldı barın neŋin hem özin, yalavaç aŋar berdi iki kızın | O bütün malını ve kendisini feda etti; Peygamber de ona iki kızını verdi. |
| 60-Ali erdi munda basakı talu, kür ersig yüreklig meŋesi tolu | Ondan sonra seçkin, cesur; yiğit, kahraman ve akıllı Ali vardı. |
| 61-Akı erdi elgi yüreki tedük, biliglig sakınuk kör atı bedük | Eli cömert idi, yüreği sâf idi ; bilgili, takva sahibi ve adı büyük bir zât idi. |
| 62-Bular erdi din hem şeriat köki, bular yüdti kâfir munâfık yüki | Bunlar din ve şeriatin temeli idi ; bunlar kâfirler ile münafıklardan gelen eziyetlere katlandılar. |
| 63-Bu tört eş maŋa tört tadu teg-turur, tüzülse tadu çın tiriglik bolur | Bu dört sahibe benim için dört unsur gibidir ; unsurlar denkleşirse, gerçek hayat vücûda gelir. |
| 64-Meniŋdin bularka üküş miŋ selâm, tegürgil idim sen kesüksüz ulam | Ey rabbim, sen bunlara benden sonsuz selâmları, devamlı olarak, ulaştır. |
| 65-Olarnı meniŋdin sevindür tuçı, uluğ künde kılğıl elig tuttaçı | Onları dâima benden râzi et ; ulu günde onları bana şefaatçi kıl. |
| 66-Yaruk Yaz Faslın Uluğ Buğra Han Ögdisin Ayur | Parlak Bahar Mevsimini Ve Büyük Buğra Han'ın Medhini Söyler |
| 67-Toğardın ese keldi öŋdün yeli, ajun etgüke açtı uştmah yolı | Şarktan bahar rüzgârı eserek geldi; dünyayı süslemek için, cennet yolunu açtı. |
| 68-Yağız yer yıpar toldı kâfûr kitip, bezenmek tiler dünyâ körkin itip | Kâfur gitti, kara toprak misk ile doldu; dünya kendisini süsleyerek, bezenmek istiyor. |
| 69-İrinçig kışığ sürdi yazkı esin, yaruk yaz yana kurdı devlet yasın | Bahar rüzgârı eziyetli kışı sürüp, götürdü; parlak yaz tekrar saadet yayını kurdu. |
| 70-Yaşık yandı bolğay yana ornıŋa, balık kudrukındın kozı burnıŋa | Güneş balık-kuyruğundan (hût), kuzu-burnuna (hamel) kadar olan yerine tekrar döndü. |
| 71-Kurımış yığaçlar tonandı yaşıl, bezendi yipün al sarığ kök kızıl | Kurumuş ağaçlar yeşiller giyindi; tabiat mor, al, yeşil ve kızıl renkler ile süslendi. |
| 72-Yağız yer yaşıl torku yüzke badı, hıtay arkışı yadtı tavğaç edi | Kara yer yüzüne yeşil ipek bağladı; hıtay kervanı da bunun üstüne çın kumaşı yaydı. |
| 73-Yazı tağ kır oprı töşendi yadıp, itindi kolı kaşı kök al kedip | Düzlükler, dağlar, sahralar ve ovalar bunu yayıp, döşendiler; vadiler ve yamaçlar al ve yeşil giyerek, süslendiler. |
| 74-Tümen tü çeçekler yazıldı küle, yıpar toldı kâfûr ajun yıd bile | Binlerce çiçekler gülerek açıldılar; dünya misk ve kâfur kokusu ile doldu. |
| 75-Sabâ yeli koptı karanfil yıdın, ajun barça bütrü yıpar burdı kin | Karanfil kokulu bahar rüzgârı esti; dünyanın her tarafı misk ve anber kokusu ile doldu. |
| 76-Kaz ördek kuğu kıl kalıkığ tudı, kakılayu kaynar yokaru kodı | Kaz, ördek, kuğu ve kıl-kuyruk fezayı doldurdu; bağırışarak, bir yukarı-bir aşağı, kaynaşıyorlar. |
| 77-Kayusı kopar kör kayusı konar, kayusı çapar kör kayu suv içer | Bak, biri kalkıyor, biri konuyor; biri yüzüyor, biri su içiyor. |
| 78-Kökiş turna kökte ünün yaŋkular, tizilmiş titir teg uçar yelgürer | Kökiş ve turnalar gökte yüksek sesle bağırışıyor; dizilmiş deve katarı gibi, uçup, kanat çalıyorlar. |
| 79-Ular kuş ünin tüzdi ünder işin, silig kız okır teg köŋül bermişin | Keklik, sesine bir ahenk vererek, eşine sesleniyor; sanki güzel bir kız gönül verdiğini çağırıyor. |
| 80-Ünin ötti keklik küler katğura, kızıl ağzı kan teg kaşı kap kara | Keklik yüksek sesle öttü, sanki gülmekten katılıyor; ağzı kan gibi kızıl, kaşı sim-siyah. |
| 81-Kara çumğuk ötti sata tumşukın, üni oğlağu kız üni teg yakın | Kara çumguk mızrak gibi gagası ile ötüyor; sesi, nazlı bir kızın sesi gibi, cana yakındır. |
| 82-Çeçeklikte sandvaç öter miŋ ünün, okır sûr-ı ibri tünün hem künün | Çiçek bahçesinde bülbül binlerce sesle ötüyor, sanki gece-gündüz Mezamir okuyor. |
| 83-Elik külmiz oynar çeçekler öze, sığun muyğak ağnar yorır tep keze | Karacalar, dişi-erkek, çiçekler üzerinde oynuyor; geyikler, dişi-erkek, sıçrayıp oynıyarak koşuşuyorlar. |
| 84-Kalık kaşı tügdi közi yaş saçar, çeçek yazdı yüz kör küler katğurar | Gök kaşını çattı, gözünden yaş serpiliyor; çiçek yüzünü açtı, bak, gülmekten katılıyor. |
| 85-Bu üdte ajun öz öziŋe bakıp, küvenip sevinip ediŋe bakıp | Bu esnada dünya kendi-kendine baktı; sevinip övünerek, hazinesini gözden geçirdi. |
| 86-Eletü maŋa açtı dünyâ sözin, ayu körmediŋmü bu hakan yüzin | Gözü bana ilişince, söze başladı ve şöyle dedi : — Sen bu hakanın yüzünü görmedin mi? |
| 87-Udır erdiŋ erse tur aç emdi köz, eşitmediŋ erse eşit mende söz | Uyuyor idi isen şimdi kalk, gözünü aç; işitmedin ise, şimdi benim sözümü dinle. |
| 88-Tümen yılda berü tul erdim tulas, bu tul tonı suçlup ürüŋ kedtim as | Ben binlerce yıldan beri dul idim, benzim solmuştu; şimdi bu dul libasını çıkarıp, beyaz kakımdan gelinlikler giydim. |
| 89-Bezendim begim boldı hakan uluğ, ötündüm munu kolsa cânım yuluğ | Süslendim, çünkü ulu hakan eşim oldu; dileğim budur: o isterse, canım feda olsun. |
| 90-Bulıt kökredi urdı nevbet tuğı, yaşın yaşnadı tarttı hakan tiğı | Gök gürledi, nevbet davulunu vurdu; şimşek çaktı, hakanın tuğunu çekti. |
| 91-Biri kında çıktı sunup el tutar, biri küsi çavı ajunka yeter | Biri kınından çıkınca, ona memleketler sunar; biri nâm ve şöhretini dünyaya yayar. |
| 92-Ajun tuttı tavğaç uluğ buğra han, kutadsu atı bersü iki cihân | Büyük Tavgaç Buğra Han dünyaya hâkim oldu; adı kutlu olsun, Tanrı onu her iki cihanda aziz etsin. |
| 93-Ay din izzi devletka nâsir muin, ay milletka tâc ay şeriatka din | Ey dinin izzeti, ey devletin yarıcısı, ey milletin tacı, ey şeriatin hadimi. |
| 94-Bayat berdi barça tilemiş tilek, bayat ok bolu bersü arka yölek | Tanrı bütün dileklerini verdi; bundan sonra da Tanrı dâima sana arka ve destek olsun. |
| 95-Ay dünyâ cemâli uluğlukka körk, ay mülketka nûr ay yayığ kutka örk | Ey dünyanın süsü, ey ululuğun ziyneti, ey saltanatın nuru, ey dönek huylu saadetin bağını elinde tutan, |
| 96-Bolu berdi evren ilig berdi taht, tuta bersü teŋri bu taht birle baht | Devran sana memleket ve taht verdi; Tanrı bu taht ile bahtını dâim etsin. |
| 97-Ajun tındı ornap bu hakan öze, anın ıdtı dünyâ taŋuklar tüze | Hakan tahta oturunca, dünya âsâyiş buldu; bundan dolayı dünya ona şâhâne hediyeler gönderdi. |
| 98-Esirdin keligli kalık kuşları, kayu rây-ı hindi kayu kaysarı | Esirden gelen semâ kuşları, kimi rây-i hindî, kimi kayseri; |
| 99-Öger atın ündep ünin türtüşüp, küvenç birle avınur sevinçke tuşup | Ötüşleri ile yarış ederek, adını anıp, sevinç ve huzur içinde onu öğerler. |
Yusuf Has Hacip - Kutadgu Bilig Açıklaması ve Günümüz Türkçesine Çevirisi
Yusuf Has Hacip - Kutadgu Bilig Günümüz Türkçesiyle, Kutadgu Bilig Türkiye Türkçesi
Yusuf Has Hacip Kutadgu Bilig özellikleri, kutadgu bilig oku, kutadgu bilig pdf, özellikleri, içeriği, yapısı. kutadgu bilig türkiye türkçesi,
kutadgu bilig beyitleri ve açıklamaları, kitab atı urdum kutadgu bilig, kutadgu bilig metin incelemesi, kutadgu bilig günümüz türkçesiyle, kutadgu bilig sözleri ve anlamları, kutadgu bilig kitabını oku, kutadgu bilig geniş özeti, kutadgu bilig türkiye türkçesi pdf, kutadgu bilig beyitleri ve açıklamaları, kutadgu bilig metin incelemesi, kutadgu bilig günümüz türkçesi anlamı, kitab atı yörügin yime avuçgalikın ayur günümüz türkçesi, kutadgu bilig oku, kutadgu bilig özet,
kutadgu bilig sözleri ve anlamları
