Mesnevi Nedir? Mesnevinin Özellikleri, Mesnevi Örnekleri

NESİR TÜRLERİ, DÜZ YAZI TÜRLERİ, EDEBİ TÜRLER

Deneme, Eleştiri, Gezi yazısı, Haber Yazısı, Hatıra, anı, Makale, Mektup, Roman, Sohbet, söyleşi, Tartışma, Biyografi, Fıkra, köşe yazısı, Günlük, Halk Hikayeleri, Hikaye, öykü, Masal, Mesnevi, Röportaj, Sunum, Tiyatro, Destan, düz yazı türleri, edebi türler.

• NESİR-DÜZ YAZI TÜRLERİ KOLAY ERİŞİMİ
• Deneme, Eleştiri, Gezi yazısı, Haber Yazısı
• Hatıra (anı), Makale, Mektup, Roman
• Sohbet (söyleşi), Tartışma, Biyografi
• Fıkra (köşe yazısı), Günlük, Halk Hikayeleri
• Hikaye (öykü), Masal, Mesnevi, Röportaj
• Sunum, Tiyatro, Destan

Mesnevi Nedir? Mesnevinin Özellikleri, Mesnevi Örnekleri

     Türk edebiyatına Tanzimat’la birlikte Batıdan roman ve hikaye türleri girmeden önce onların yerini tutan uzun halk hikayelerinin anlatıldığı nazım biçiminde yazılan yazı çeşididir.

*  Klâsik halk hikâyeleri, destanî konular, aşk hikâyeleri, savaşlar, dinî, felsefî ve ahlakî konuları işlenir. Her türlü öğretici konuların yanı sıra bir şehrin güzellikleri (şehrengizler), sünnet ve evlilik törenleri işlenebilir.

*  İran edebiyatından Araplara oradan da Türk edebiyatına geçmiş bir biçimdir.           

*  Konu ne olursa olsun olaylar masal havası içinde anlatılır.

*  Konularına göre sınıflandırılırlar: aşk, din ve tasavvuf, ahlâk ve öğreticilik, savaş ve kahramanlık, şehir ve güzelleri, mizah…

*  Kelime anlamı “ikili, ikişer ikişer”dir.

*  Divan edebiyatının en uzun nazım şeklidir, beyit sayısı sınırsızdır. 20 – 25 bine kadar çıkabilir.

*  Mesnevi de bölümlerden oluşur: Önsöz, tevhid, münacat, naat, miraciye, 4 halife için övgü, eserin sunulduğu kişiye övgü, yazış sebebi, asıl konu, sonsöz.

*  Mesnevide her beyit kendi içinde kafiyeli: aa bb cc dd ee … bu sebeple çok uzun mesneviler yazılmaktadır.

*  Aruz ölçüsünün kısa kalıplarıyla yazılmaktadır.

*  Edebiyatımızdaki ilk mesnevi örneği Yusuf Has Hacib’in yazmış olduğu Kutadgu Bilig adlı eserdir.

*  Divan şiirinde beş mesneviden oluşan eserler grubuna “hamse” denir. İlk hamse yazarıAli Şîr Nevaî’dir.

*  Fuzul’nin Leylâ vü Mecnun;  Şeyhî’nin Hüsrev ü Şirin, Harname; Mevlana’nınMesnevi;  Ahmedî’nin Yusuf ü Züleyha, İskendername;  Şeyh Galib’in Hüsn ü Aşk; Nabî’nin Hayriye, Hayrabad;  Süleyman Çelebi’nin Mevlid mesnevi türünde yazılmış önemli eserlerdir.

Mesnevi Nedir? Mesnevinin Özellikleri, Mesnevi Örnekleri

İran edebiyatından Türk edebiyatına geçen Mesnevi, aruzun kısa kalıplarıyla yazılan ve her beytin kendi arasında kafiyeli olduğu, bir olayın çevresinde oluşan uzun manzum bir türdür.

Mesnevi Özellikleri, 

Bölümleri

Türk Edebiyatında Mesnevi

Divan edebiyatında sıklıkla kullanılan mesnevi, Türk edebiyatında çok sevilen bir türdür. Türk edebiyatında mesnevinin bu kadar çok sevilmesinin ve tutulmasının nedenleri ise; her beytin kendi arasında kafiyeli olması, konu ve beyit sınırlamasının olmaması, aruzun kısa kalıplarıyla yazılmış olmasıdır. Divan şiirinde en çok kullanılan türlerden olan mesnevi özellikleriaşağıdaki gibidir.

Mesnevinin özellikleri

İkili, ikişer anlamlarına gelir.

İran edebiyatında ortaya çıkmıştır.

Beyit sayısı bakımından herhangi bir sınırlama yoktur.

Mesnevilerde konu sınırlaması yoktur.

Mesnevilerde her beyit kendi arasında kafiyelidir. Kafiye şeması; aa, bb, cc, dd,ee, ff… şeklindedir. 

Aruzun kısa kalıplarıyla yazılır.

Mesnevilerde öğüt verici hikayeler anlatılır.

Diğer divan şiir türlerinin aksine beyitler arasında konu bütünlüğü vardır. (Mesneviler bir olay anlattıklarından beyitler arasında anlam bütünlüğü olmak zorundadır.)

Mesneviler konularına göre sınıflandırılır: Destansı mesneviler ve kahramanlık mesnevileri (İskendername), aşk konulu mesneviler(Hüsrev ü Şirin, Leyla ve Mecnun), din konulu mesneviler(Vesiletü’n – Necat, Hüsn ü Aşk) ahlaki konulu mesneviler(Kutadgu Bilig), eleştiri mesneviler(Harname)…

Bir şairin yazdığı beş mesneviye Hamse denir. Beş mesnevi yazan şair hamse sahibi olarak adlandırılır. Şeyhi ve Fuzuli hamse sahibidir.

Savaş konuları işleyen mesnevilere Gazavatname, bir şehrin güzelliklerini anlatan mesnevilere ise Şehrengiz denilmektedir.

Türk edebiyatında yazılan ilk mesnevi 11.yüzyılda Yusuf Has Hacip’in yazdığı Kutadgu Biligadlı eserdir.  Türk edebiyatında en meşhur mesnevilerin başında ise 13.yüzyılda Mevlanatarafından yazılan Mesnevi adlı eser gelmektedir. Türk edebiyatından mesneviler uzun süre hikaye ve romanın yerini tutmuştur. Bu nedenle Türk edebiyatı 19. yüzyılda romanla tanıştığından pek yabancılık çekmemiştir.

Mesnevinin Bölümleri

Besmele

Dibâce

Tevhîd

Münâcât

Mi’râciye

Medh-i Çihâr-Yâr

Sebeb-i te’lîf

Âgâz-ı Dâstân

Hâtime

Türk Edebiyatında Mesnevi Örnekleri

Ahmedi – İskendername

Aşık Paşa –  Garipname

Süleyman Çelebi – Mevlid

Şeyhi – Harname, Hüsrev ü Şirin

Nabi – Hayrabat

Fuzuli – Leyla ile Mecnun, Beng ü Bade

Şeyh Galip – Hüsn ü Aşk

Deneme, Eleştiri, Gezi yazısı, Haber Yazısı, Hatıra (anı), Makale, Mektup, Roman, Sohbet (söyleşi), Tartışma, Biyografi, Fıkra (köşe yazısı), Günlük, Halk Hikayeleri, Hikaye (öykü), Masal, Mesnevi, Röportaj, Sunum, Tiyatro, Destan

Deneme, Eleştiri, Gezi yazısı, Haber Yazısı, Hatıra (anı), Makale, Mektup, Roman, Sohbet (söyleşi), Tartışma, Biyografi, Fıkra (köşe yazısı), Günlük, Halk Hikayeleri, Hikaye (öykü), Masal, Mesnevi, Röportaj, Sunum, Tiyatro, Destan