TÜRK MASALLARINDAKİ iLETİLER

TÜRK MASALLARINDAKİ iLETİLER

TÜRK MASALLARINDAKİ iLETİLER

Masallarda ait oldukları toplumların gelenek, görenek ve inançlarını, sosyal, kültürel, ekonomik yapılarını yansıtan pekçok ileti vardır.

Masallarda en çok verilen ortak iletilerden bazıları şöyle sıralanabilir:

1. İyiler iyilik bulur, kötüler kötülük, haklı olan bir gün mutlaka hakkını alır.

2. İnsan, herkese karşı çok dikkatli olmalı, en yakınına bile güvenmemelidir; bazen en büyük kötülüğü onlardan görebilir, çünkü onlara karşı savunmasızdır.

3. Mutluluğa giden yol uzun ve çetindir, her ödülün bir bedeli vardır.

4. Umutsuzluğa kapılmamalıdır, yaşam yalnız mutsuzluklarla dolu değildir, insana en umutsuz anında bile bir yardım eli uzanabilir.

5. Bir şeyin aslını aramadan karar vermemeli, iftira olasılğı hiç bir zaman gözardı edilmemelidir.

6. Özeleştiri yapmak, olaylardan ders almak ve gerektiğinde özür dilemek, insanı eğitir ve davranışlarını daha iyiye götürür.

7. Sabırlı, tutarlı, kararlı insanlar amaçlarına mutlaka ulaşırlar.

8. Kıskançlık ve şantaj pek çok insana zarar verir ve sonunda bir bumerang gibi sahibine geri döner.

9 Zeka ve sağduyu, kaba gücü ve zoru yenerek, pek çok sorunu çözer.

10. Bağışlamak yüce bir erdemdir.

11. Dış görünüşe aldanmamalıdır.

12. İnsanlar arasındaki iş bölümünü cinsiyetler belirler.

13. Su ve ateş gibi, insanların yaşamsal gereksinimlerinin başını devler tutmuştur. Onlara ulaşmak için, insanlar öteden beri acı çekerler.

14. Büyük sözü dinleyenler rahat ederler, dinlemeyenlerin ise başları dertten kurtulmaz.

15. Yabancıların yardım önerileri, çekinceyle karşılanmalıdır, her yüze gülen dost sanılmamalıdır.

16. Her canlı diğer canlılara muhtaçtır, herkesin yardımına gereksinim duyulabilir.

17. Yalanın ve kurnazlığın getireceği mutluluk çok kısa sürelidir, yalancının mumu yatsıya kadar yanar.

18. Eş adayını iyice tanımadan yapılan evlilikler, bazen felaket getirebilir.

Görüldüğü gibi, gelenekler iletileri oluşturuyor, iletiler de gelenekleri pekiştiriyor. Öyleyse masallar gelenekler doğrultusunda gelişiyor. Bununla birlikte arada bir gelenekleri zorlayan, ayrıksı iletiler de çıkıyor. Belki de bir bakıma bu iletiler aracılığıyla toplumun, geçersiz geleneklerden vazgeçmesi gerektiği doğrultusunda bir gönderme yapılıyor, bir sosyal denetim oluşturulmak isteniyor da olabilir.

Masalların verdiği iletiler incelendiğinde, bu iletiler, insanlara her şeyden önce kötülüğün cezasız kalmayacağını, iyilerin ve haklıların bir gün mutlaka kazanacaklarını söylüyor. Bu iletiler insanı hep savunmada olmaya çağırıyor ve yaşamın uğraşlarla dolu, çetin bir yoldan oluştuğu konusuna dikkat çekiyor, ama bu yolun sonunda da kurtuluş vadediyor. Bir olayı, bir konuyu iyice araştırdıktan sonra karar verilmesi gerektiği de önemli bir uyarı.

Özelleştiri yapmak, sabırlı, kararlı, tutarlı olmak, kıskanç olmamak, şantaj yapmamak, kaba gücü zeka ve sağduyuyla yenmek, bağışlayıcı olmak, dış görünüşe aldanmamak, büyük sözü dinlemek, kolayca ulaşıverilen yaşam için temel gereksinim maddelerinin değerini bilmek (çünkü, onları çok zor elde edenler de var), her yüze güleni dost sanmamak, ama bu arada kimseyi de küçümsememek, evlilik gibi

önemli konular da iyice anlayıp dinlemeden karar vermemek gibi son derece önemli uyarılar da öteki ortak iletileri oluşturuyorlar.

Bu iletilerde de görüldüğü gibi masallar, ürünü oldukları toplumların sosyo-kültürel aynalarıdır. Onlarda bir toplumun tüm geleneklerini, ekonomik yapısını, üretim- tüketim ilişkilerini, etik değer yargılarını bulabiliriz. Ama, masallar bunları doğrudan değil de çoğu zaman bazı sembollerle anlatırlar. Önemli olan, gerçek yaşamla masal olayları arasındaki koşutluğu kurabilmek ve onların üstündeki giz perdesini

kaldırabilmektir. O perdenin altında ileti yüklü, büyülü, olağanüstü, olağanüstü olduğu kadar da gerçek bir dünyanın durduğunu görürüz.

Bu noktada şöyle bir soru akla gelebilir: Mademki yaşamın kendisinde yer alıyorlar, öyleyse bu gerçeklere bir de masallarda yer vermeye ve onları yeniden bulup çıkarmaya ne gerek var? Gerek var çünkü, masal imbiğinden geçerek yeniden yaratılan bu kahramanlar ve olaylar aracılığıyla, topluma gerekli iletilerin verilmesi amaçlanmaktadır. Nasıl ki, yaşamın gerçeği ile sanatın gerçeği aynı değilse ve sanatta yer alan gerçeğin artık başka bir işlevi, iletisi, başka bir boyutu varsa, masallarda yer alan gerçekler de aynı bağlamda düşünülmeli ve bu boyuttan bakılarak halk eğitimindeki işlevleri gözardı edilmemelidir.

Ayrıca, bir insanın anadilinin tadına varmasını masallardan daha iyi hangi edebiyat ürünü sağlayabilir? Anadilinin inceliklerini, konuşma dilinin bütün özelliklerini kendisinde toplayan masallardan daha güzel, daha doru ne öğretebilir?

Çocuğa dinleme, okuma, konuşma, yazma edinimleri kazandırmakta masalların motivasyonu yadsınamaz. İkilemeleri, pekiştirme sıfatlarını, tezlik, sürerlik ve yaklaşma fiillerini, ses taklidi sözcükleri, deyimleri, atasözleri, duaları, bedduaları ve birbirinden güzel renkli, inceliklerle yüklü halk dili söylemlerini anlatım biçimlerinde barındıran masallar, bireye yalnızca dilinin tadını vermekle kalmaz, sanatçıların, yazarların gelecekte o dili geliştirip edebi-sanatsal ürünler vermelerine de katkıda

bulunur.

Öyleyse, masallar ve iletileri tüm bir halkın yaşam deneyimlerinden, yaşam macerasından damıtılmış geçmişi değerlendiren, güne ışık tutan geleceği yönlendiren altın damlalardır. Bu altın iletiler iyi değerlendirilmelidir.

Edebiyat ile ilgili tüm yazılar için tıklayınız.

ANONİM HALK ŞİİRİNİN GENEL ÖZELLİKLERİ, NİNNİLERİN ÖZELLİKLERİ, MANİLERİN ÖZELLİKLERİ, AĞITLARIN ÖZELLİKLERİ, TÜRKÜLERİN ÖZELLİKLERİ

TDH - KOLAY ERİŞİMİ Türkçe Göktürkçe Edebiyat Türkçe Adlar Tarih Kökenbilgisi Türk Lehçeleri Yazım Kılavuzu Türk Dünyası PDF-DOC Sınav-Deneme

DİL BİLGİSİ KOLAY ERİŞİMİ Dil Bilgisi Sıfatlar Belirteçler Anlam Bilgisi Kompozisyon İlgeçler Cümlede Anlam Nasıl yazılır? Bağlaçlar Paragrafta Anlam Noktalama İşaretleri Ünlemler Sözcükte Anlam Sözcük Bilgisi Eylemler Ses Bilgisi Yapım Ekleri Eylemsiler Yapı Bilgisi Adıllar Dil-Anlatım Yazım Bilgisi Adlar Edebiyat Anlatım Bozuklukları Ana Bet Atasözleri ve Deyimler TDH-Instagram Tivitır Feysbuk

Yorumlar (0)