30.01.2022, 21:17

Finlandiya ve Turancılık

“Büyük Atatürk’ün ölümü Finlandiya’da derin ve genel bir üzüntü uyandırdı. Türk inkılâbını büyük bir ilgiyle izleyen Finlandiyalılar, aynı soydan bir kardeş ulus olarak büyük Türk ulusunun büyük acısına katılırlar.”
Yukarıdaki satırlar Onni Talas’a aittir. Peki, Onni Talas kimdir? O dönemin “Finlandiya Tören Kurulu Başkanı”dır kendisi.

Turancılık ülküsünün (idea) ortaya çıktığı ilk ülkenin Finlandiya olduğunu ve yine ilk Türkoloji kürsüsünün bu ülkede açıldığını dahası Turancılık akımının, buradan Macaristan’a geçtiğini hatırlatalım. 1813 yılında Finlandiya’nın Tervola şehrinde doğan Matthias Alexander Castren, Turancılık ülküsünün kurucusu olarak kabul edilir. Kendisi, deyim yerindeyse Türkistan’ı adım adım gezerek hayatı boyunca Ural-Altay dilleri ile ilgili araştırmalar yapmış, Fince, Türkçe ve Moğolcanın akraba diller olduğunu ortaya koymuştur. Ural-Altay Birliği düşüncesini bir başka deyişle Turan ülküsünü (idea) ilk kez ortaya atan odur. 1852 yılında Helsinki’de sonsuzluğa yürümüştür.

Turan fikri Mete Han, Bilge Kağan, Emir Timur, Nadir Şah gibi Türk büyüklerinde de vardır. Hatta Timur’un “Biz ki melik-i Turan, emir-i Türkistan’ız, biz ki Türk oğlu Türk’üz; biz ki milletlerin en kadimi ve en ulusu Türk’ün başbuğuyuz!” sözünü bilmeyen yoktur.

Turancılığın, Osmanlı Türkiye’sine gelişi ise Kırım, Tataristan, Başkurdistan ve Kuzey Azerbaycan’daki Türkçü/milliyetçi aydınlar aracılığı ile olmuştur. İsmail Gaspıralı, Yusuf Akçura, Zeki Velidi Togan, Hüseyinzade Ali Bey gibi..

Sonrasında ise Ömer Seyfettin, Mehmet Emin Yurdakul, Mehmet Ziya Gökalp, Peyami Safa gibi aydınlar ve tabi Hüseyin Nihal Atsız…

Turan için varlığını ortaya koyan İsmail Enver Paşa ile “Türk Birliği’ne inanıyorum. Onu görüyorum.” diyen Mustafa Kemal Atatürk de Turancılık düşüncesine sahiptir.

Dönelim en başa… Macarlar yüzyıllar sonra ata ocağına geri döndüler. Bu dönüşte Fin aydınlarının yaktığı Turancılık ateşinin katkısı yadsınamaz. Dileğimiz ve beklentimiz (temenni) mumun, dibine de ışık vermesi ve “Beyaz Zambaklar Ülkesi” Finlandiya’nın Türk Devletleri Teşkilatı arasında yerini almasıdır.

Büyük önder Gâzi Mustafa Kemal Atatürk’ün zamanında okullarda okutulan ders kitapları özellikle de tarih kitabı Türkçü/Turancı bir anlayışla yazılmıştır. Kitap yazımı sırasında çalışmalara bizzat katılan Atatürk’ün, hazırlanan tarih ders kitabının önsözüne yazdığı -özdeyiş haline gelmiş- bir dilekle noktayı koyalım: “Tanrı, Türk’ü korusun!”

Aziz Dolu Atabey

https://azizdolu.wordpress.com/

Yorumlar (0)