Bayram Han
Bayram Han, Karakoyunlu Türkmenlerinden Baharlu kabilesinin meşhur reisi Alî Şeker (Şükr) Beg’in torunlarındandır. Babası Seyf Alî Beg’dir. Hemedan ve civarında yerleşen Karakoyunlular, Akkoyunlular zamanında buradan hicret ettirilmiş ve Kandehâr bölgesine yerleşmişlerdi. Kesin olmamakla beraber Bayram Han, 1504 yılında Bedehşân’da dünyaya gelmiştir. Öğrenimini Bedehşân ve Belh’de yapmıştır. On altı yaşında Babur’un hizmetine girdiği söylenirse de, doğru olmasa gerektir.
Babur’un vefatından sonra yerine geçen Hümâyûn Şâh’ın silah arkadaşlığını yapmış, onunla birlikte birçok seferlere katılmıştır. Hümâyûn Şâh’ın ânî vefatı üzerine oğlu Ekber’i Pencâb’da sultan ilan etti. Ekber Şâh’ın saltanatı yıllarında nüfuzlu bir şahsiyet olarak önemli görevler yüklendi. 1559 yılında Ekber Şâh’ın babası yerinde addettiği için Han Baba ünvanını takındı. Bir müddet sonra bazı olaylardan dolayı Ekber Şâh ile arasa açıldı. Ancak Ekber Şâh bu eski dostunu affetti, fazla bir eziyette bulunmadı. Bayram Han hacca gitmek için izin isteyince, kendisine izin verildi. Bu yolculuk esnasında 1561 yılında Gucerat’ta kendisine kin besleyen bir Afganlı tarafından öldürüldü. Cesedi Meşhed’e nakledilip defnedildi.
Moğol yasalarına sıkı sıkıya bağlı olan ve değiştirmeden uygulayan Bayram Han, ailesi itibarıyla Şiî idi. İyi bir öğrenim gören Bayram Han, Farsçayı şiir yazacak derecede iyi bilirdi. Bu sebeple divanında Çağatayca şiirlerinin yanında Farsça şiirler de yer almaktadır. Bu şiirlerde büyük ölçüde aşk ve şarap konularını işlemiştir. Nazım tekniğine ve inceliklerine vâkıf olan Bayram Han kuvvetli bir şair sayılabilir.
Divanın çeşitli yazma nüshaları bulunmaktadır ve ilk defa düzenlenerek Denison Ross tarafından yayımlanmıştır. Daha sonra da mevcut nüshalar ve D. Ross yayını dikkate alınarak, nüsha farkları ile S.Hussamuddin ve Muhammed Sabir tarafından yeniden yayımlanmıştır.
