Türkçe Kırgızca Atasözleri

Türkçe Kırgızca Atasözleri

KIRGIZİSTAN VE TÜRKİYE TÜRKÇESİNDEKİ ORTAK ATASÖZLERİNDEN BİR DEMET

Türkçe Kırgızca Atasözleri

Atasözlerinin Türk sözlü edebiyatında müstesna bir yeri vardır.
Konuyla ilgili Divanü Lügati’t Türk’ten tutun da günümüze kadar çok sayıda eser kaleme alınmıştır; alınmaya da devam edecektir.

Çünkü atasözleri yüzyılları aşıp gelen deneyimlerin, birikimlerin mahsulüdür. Her birinde bir yaşanmışlık, bir öykü vardır. Canlı ve dinamiktir. En az sözle en geniş konuları anlatabilme tekniğine sahiptir. Bunlardan başka gelenek ve görenekler, sosyal yaşam; hatta tarih ve medeniyetle ilgili bilgileri de içerir. Atasözlerini daha değerli ve daha kullanışlı yapan bir diğer etken de heceli ve uyaklı olmalarıdır. Kulakta ve akılda kalacak kadar bir armoniye sahiptir. Günümüz tabiriyle nokta atışları yapmaya elverişlidir. Şairinden siyasetçisine, köylüsünden şehirlisine kadar herkesin derdine devadır.

Bu anlamda Türk Dünyasının en büyük hazinelerinden biri atasözleri (makaldar)’dir. Türk Dili’nin ve kültürünün baylığını (zenginliğini) görmek isteyen birinin, atasözlerine bakması yeterli olacaktır. Atasözleri dil ve kültür birlikteliğinin en güçlü unsurlarındandır.

Türkler tarih boyunca birçok coğrafyaya hükmetmiş, birçoğunu yurt yapmıştır. Gittikleri her yere dil ve kültür hazinelerini de götürmüşlerdir. Bu serüvende atasözleri de kendi payına düşeni almıştır. Yurt eylediğimiz coğrafyaların, tanıştığımız yeni medeniyetlerin etkisiyle atasözlerimiz biçim (morfolojik), ses (fonetik) olarak değişikliklere uğrasa bile özünde anlam (semantik) birlikteliğini korumuş, günümüze kadar gelebilmiştir. Bu duruma Kırgızistan ve Türkiye’nin güzel bir örnek olacağı görüşündeyiz. Türk Dünyasının doğusunda Kırgızistan, batısında Türkiye… Türk lehçelerinin bu iki şubesinden derlediğimiz en güncel atasözlerini alfabetik sıraya göre aşağıda gösterdik:

* Adam alası içinde, mal alası tışında: İnsanın alacası içinde hayvanın alacası dışında.

* Adam özü karısa da köödönü karıbayt: Er (adam) kocar, gönül kocamaz.

* Adamı sözünön taanıbayt, işinen taanıyt: Adamın sözüne değil, işine bakılır (Ayinesi iştir kişinin lafa bakılmaz).

* At, adamdın kanatı: At adamın (Türk’ün) kanadıdır.

*Balık başınan sasıyt: Balık baştan kokar.

* Bala ıylamayınça emçek cok: Ağlamayan çocuğa meme vermezler.

* Beş kol bir emes: Beş parmak bir değil.

* Bilbegen uyat emes, bilgisi kelbegen uyat: Bilmemek değil, öğrenmemek ayıptır.

* Bölüngöndü börü ceyt (Bölüneni/ayrılanı kurt yer): Sürüden ayrılanı kurt kapar.

* Börü balası it bolboyt: Kurt eniği it olmaz.

* Caman uul cakşı atanın naamın bulgayt (Yaman oğul iyi atanın namını batırır): Hayırsız evlat atanın adını batırır.

* Caş uluk emes, akıl uluk (Yaş ulu değil, akıl ulu): Akıl yaşta değil, baştadır.

* Dat temirdi ceyt, dart ömürdü ceyt (Pas demiri yer, dert ömrü yer): Duvarı nem, adamı gam yıkar.

* Eki koçkordun başı bir kazanda kaynabayt (İki koçun başı bir kazanda kaynamaz): Bir kazanda iki baş kaynamaz.

* Eki uçu ısık temir (İki ucu sıcak demir): İki ucu b… değnek.

* Enesin körüp kızın al, eşgin körüp törünö öt (Anasına görüp kızını al, eşiğini görüp başköşeye geç): Anasına bak kızına al, kenarına bak bezini al.

* İyri otursañ da tüz süylöö: Eğri otur doğru (düz) konuş.

* İt itti cumşayt, it kuyrugun cumşayt: it te, it kuyruğuna buyurur.

* İt üröt, kerben cüröt: İt ürür, kervan yürür.

* Karga balasın “appagım” deyt: Karga yavrusunu pamuğum (apakım) diye severmiş (Karga yavrusunu şahin görürmüş)

* ”Kel” demek bar, “ket” demek cok (Gel demek var, git demek yok): Gel demek kolay, git demek güçtür.

* Keçüü tappay, ötügüñdü çeçme (Geçit bulmadan çizmeni çıkarma): Dereyi görmeden paçaları sıvazlama.

* Konuş izdebe, koşuna izde (Konuş/ev arama komşu ara): Ev alma komşu al.

* Köp caşagan bilbeyt, köp körgön bilet (Çok yaşayan bilmez, çok gören bilir): Çok yaşayan değil, çok gezen bilir.

* Köp tamçıdan köl bolot: Damlaya damlaya göl olur.

* May karmagan parmagın calayt (Yağ tutan parmağını yalar): Bal tutan parmağını yalar.

* Mışık mayga cetpey, sasık deptir (Kedi yetişmediği yağa pis dermiş): Kedi uzanamadığı ciğere mundar dermiş.

* Moldonun aytkanın uk, kılganın kılba: Hocanın dediğini yap, yaptığını yapma.

* Ooru kayda bolso, can oşol cerde: Neren ağrırsa canın orda.

* Or kazgan, özü orgo tüşöt (Kuyu kazan, kendi/özü kuyuya düşer): El için kuyu kazan, evvela kendi düşer..

* Öz başındagı töönü körböy, biröönün başındagı çöptü köröt (Öz başındaki deveyi görmez, birinin başındaki çöpü görür): Kendi gözündeki merteği görmez elin gözündeki çöpü görür.

* Sabırdın tübü sarı altın (Sabrın sonu sarı alttın): Sabrın sonu selamettir.

* Süyüünün közü sokur: Sevdanın gözü kördür.

* (Süttön) oozu küygön ayrandı üylöp içet: Sütten ağzı yanan yoğurdu üfleyerek yer.

* Şaşkan, şaytandın işi: Acele işe şeytan karışır.

* Taş tüşkön cerinde, oor: Taş düştüğü yerde ağırdır.

* Ustadan şakirti ötöt: Çırak ustayı geçer (Boynuz kulağı geçer).

* Zer kadırın zerger bilet, cez kadırın cezçi bilet (Zer kadrin zerger bilir, bakır kadrin bakırcı bilir): Zer kadrin zerger bilir.

Atasözleri ve Anlamları İçin Tıklayınız.

A B C Ç D E F G H I İ K L M N O Ö P R S Ş T U Ü V Y Z

Deyimler ve Anlamları İçin Tıklayınız.

A B C Ç D E F G H I İ K L M N O Ö P R S Ş T U Ü V Y Z

Yorumlar (0)