TÜRKÇE YAZIM KURALLARI 2, KPSS Türkçe Konu Anlatımı, KPSS Türkçe ders notları 17

KPSS Türkçe Konu Anlatımı, KPSS Türkçe, KPSS Türkçe, KPSS Türkçe test,  KPSS Türkçe konu anlatımı pdf,  KPSS Türkçe ders notları,  KPSS Türkçe konu anlatımı video,  KPSS Türkçe dilbilgisi,  KPSS Türkçe çıkmış sorular,  KPSS Türkçe soru bankası, KPSS

B- BİRLEŞİK SÖZCÜKLERİN YAZILIŞI

     B1. BİTİŞİK YAZILAN BİRLEŞİK SÖZCÜKLER

1- Herhangi bir ses olayı (düşme,türeme,değişme) görülen sözcükler bitişik yazılır.

     “Pazar etresi(pazartesi)”,”ne asıl (nasıl)”,”sütlü aş(sütlaş)”,”emir etmek(emretmek)”,”af etmek(affetmek)”

2- Sözcüklerden her ikisi ya da ikincisi birleşme sırasında anlam değişikliğine uğradığında bitişik yazılır.

     “rüzgargülü”,”hanımeli”,”aslanağzı”,”delibaş..”

     Not: Bitki,hayvan,hastalık,alet yada eşya,biçim,tür,tarz,motif vb. yiyecek,oyun,gök cismi,renklerin adları,oğlu,kızı adları bitişik yazılır

    “keçiboynuzu”,”danaburnu”,”kargaburnu”,”kadınbudu”,”kedidili”,”küçükayı”,”beştaş”,”camgöbeği”,”çapanoğlu”..

3-“Bilmek,vermek,kalmak,durmak,gelmek ve yazmak” eylemlerinin “-e,-i” zarf –fiil eklerini almış eylemlerle oluşturduğu birleşikler bitişik yazılır.

    “gidebilmek,yapıvermek,bakakalmak,yazadurmak,düşeyazmak…”

4- Somut olarak yer bildirmeyen alt,üst ve üzeri sözcüklerinin sona getirilmesiyle kurulanlar bitişik yazılır.

     “suçüstü”,”yüzüstü”,”öğleüstü”,”öğleüzeri”,” ayaküzeri”,”bayramüstü”

5- Şehir,köy,mahalle,dağ,tepe,deniz,göl,ırmak,su,çay vb. sözcüklerde kurulmuş sıfat tamlaması ve belirtisiz isim tamlaması kalıbındaki yer adları bitişik yazılır.

      “Akşehir”,”Suşehri”,”Batıkent”,”Kızıldeniz”,”Kızılırmak”

6- Kişi adları ve onların unvanlarından oluşmuş mahalle,meydan,köy vb. yer ve kuruluş adlarında unvan sözcüğü sonda ise bu sözcükler gelenekselleşmiş olarak bitişik yazılır

     “Abidinpaşa”,”Ertuğrulgazi”,”Kemalpaşa”

7- Ara yönleri karşılayan sözcükler bitişik yazılır.

     “kuzeybatı,kuzeydoğu,güneybatı,güneydoğu”

8- “Baş” sözcüğü ile oluşturulan belirtisiz tamlamalar;”başı” sözcüğü ile oluşturulan belirtisiz tamlamalar; “ağa,baba,bey,efendi,hanım,nine” vb. sözcüklerle kurulanlar; “biraz,birçok,birçoğu,birkaç,birtakım,herhangi,hiçbir,hiçbiri” bensizlik sıfat ve zamirleri bitişik yazılır            “başeser”,”başhekim”,”başyazar”,”binnaşı”,”onbaşı”,”ağababa”,”beyefendi”,”hanımanne”,”biraz”,”birçok”,”birkaç”,”birtakım”,”herhangi”,”hiçbir”..

9-“Ev” sözcüğü ile kurulan sözcükler bitişik yazılır.

     “bakımevi”,”doğumevi”,”gözlemevi”,”huzurevi”,”konukevi”,”öğretmenevi”,”polisevi”…

10- “Hane,name,zade” sözcükleriyle oluşturulan sözcükler bitişik yazılır

     “dershane”,”yazıhane”,”kanunname”,”amcazade”,”dayızade”

11- “pastane,postane,hastane,eczane” sözcükleri kalıplaşmış olarak yazılır

12- “-zede” ile oluşan sözcükler bitişik yazılır.

      “afetzede”,”depremzede”,”kazazede”,”selzede”…

13- Farsça kurala göre oluşturulan sözcükler bitişik yazılır

      “suikast,hüsnükuruntu,gayrimenkul”

14- Arapça kurala göre oluşturulan sözcükler bitişik yazılır

      “aleykümselam”,”velhasıl”,”şeyhülislam”

15-Müzikte kullanılan makam adları bitişik yazılır

     “acembuselik”,”hisarbuselik”,”muhayyerkurdi”

    Not: Bir sıfatla oluşturulan usul adlarında sıfat ayrı yazılır

        “ağır aksak”,”yürük aksak”,”yürük semai”

16- Kanunda bitişik geçen ya da bitişik olark tescil ettirilmiş kuruluş adları bitişik yazılır

      “Gaziosmanpaşa Üniversitesi”,”İçişleri”,”Dışişleri”..

     B2. AYRI YAZILAN BİRLEŞİK SÖZCÜKLER

1- Yardımcı fiillerle (et-eyle-ol-kıl) oluşanlarda herhangi bir ses olayı yoksa bu sözcükler ayrı yazılır

      “arz etmek”,”oyun etmek”,”kul etmek”,”söz etmek”,”terk etmek”

2- Birleşme sırasında birleşiği oluşturan sözcüklerin hiçbiri  ya da ikinci sözcüğü anlam değişikliğine uğramamışsa bu sözcükler ayrı yazılır

     “ağustos böceği”,”ton balığı”,”sümüklü böcek”

3- Sıfat – fiil ekleriyle(-r,-er,-mez,-en)  kurulan sıfat tamlamaları ayrı yazılır

    “tükenmez kalem”,”bakar kör”,”döner sermaye”

4-Rengin tonunu belirten ve renkten önce kullanılan sıfatlar ayrı yazılır

     “açık mavi”,”kirli sarı”,”koyu yeşil”,”boncuk mavisi”

5- Yer adlarında kullanılan batı,doğu,güney,kuzey,güneydoğu,güneybatı,kuzeydoğu,kuzeybatı,aşağı,yukarı,iç,dış,yakın,uzak sözcükleri ayrı yazılır

       “Orta Anadolu”,”Doğu Avrupa”,”Aşağı Ayrancı”

6-Kişi adlarından oluşmuş mahalle ,bulvar,semt,cadde,sokak,ilçe,köy vb. yer ve kuruluş adları(sonraki ünvanlar hariç) kişi adlarıyla yazılır

      “Cemal Nadir Sokağı”,”Fevzi Çakmak Mahallesi”,”Nene Hatun Caddesi”

7- Dış,iç,sıra söcükleriyle  oluşturulan birleşikler ve terimler ayrı yazılır.

     “ardı sıra”,”peşi sıra”,”aklı sıra”,”yurt dışı”,”yasa dışı”

8- Somut yer belirten alt ve üst sözcükleriyle oluşan birleşikler ve terimler ayrı yazılır

     “toprak altı”,”su altı”,”böbrek üstü bezi”

9- Ana,arka,yan,karşı,iç,dış,alt,üst,orta,büyük,sağ,sol,peşin,bir,iki,tek,çok,çift sözcüklerinin başa getirilmesiyle oluşturulan birleşikler ayrı yazılır

    “ana dili”,”arka plan”,”yan etki”,”dış borç”,”alt yazı”,”orta kulak”,    “sol açık”,”iki anlamlı”,”çok düzlemli”,”çift kanatlı”

10- Deyimler ayrı yazılır

     “yüz görümlüğü”,”yağlı kuyruk”,”kulak asmak”

11- İkilemeler ayrı yazılır

     “adım adım”,”akın akın”,”ıvır zıvır”,”yavaş yavaş”,”üç beş”

     Not: “m” ile yapılan ikilemelerde ayrı yazılır

               “at mat”,”para mara”,”dolap molap”,”kitap mitap” vb..

     Not: Ad durum ekleri ve iyelik ekiyle yapılanlar da ayrı yazılır

               “el ele”,”baş başa”,”göz göze”,”içten içe”,”baştan başa”,”boşu boşuna”