15.09.2021, 14:59

Milli bir kuruluş "Ahilik"

Milletlerin tarihleri incelendiğinde çeşitli dönemlerde kültür hayatına şekil veren ve sosyal hayatını düzenleyen kuruluşların var olduğu görülür.

Türk’e bin yıldır vatan olan bu verimli Anadolu toprakları erenleri ve bilgelerinin öğretileriyle sevgi hamuruyla yoğrulmuş, hoşgörü ve bir arada yaşama kültürünün en güzel örnekleriyle milli kuruluşlarını oluşturarak Devlet ve milletin devamlılığını sağlamıştır.

Bu öğretiler aynı zamanda bütün insanlığa bir çağrıdır.

Toplum içinde birliği ve dayanışma ile çalışmayı sağlayan, ilim, irfan ve sanatın bir arada bulunduğu bu kuruluşlardan en önemlilerinden biri de “Ahilik” teşkilatıdır ve kurucusu Ahi Evran-ı Veli’dir.

Anadolu bilgeleri ve erenlerinden olan ve doğumunun 850.yıl dönümü dolayısıyla Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Kurumu yani UNESCO tarafından “2021 Ahi Evran Yılı” olarak ilan edilmiştir.

Toplum için sosyal hayatın ayrılmaz bir parçası olan ve günümüz “esnaf teşkilatının” temelini oluşturan Ahiliğin daha iyi anlaşılması, Ahi Evran’ın insani, ahlaki ve ticari felsefesini yaşatmak, geliştirmek ve yaygınlaştırmak amacıyla Eylül ayı içinde “Ahilik Haftası” ilan edilerek ülkemizin dört bir yanında düzenlenen törenlerle kutlanmaktadır.

Ahilik, Anadolu’nun Türkleşmesi ve İslâmlaşması sırasında, sosyal hayatımızda çok yönlü bir etkiye sahip olmuş, milli heyecanı ayakta tutmaya yönelik Türk’e has ahlâki, iktisadi ve milli bir kuruluştur. Sadece ekonomik ve ticari faaliyetlerde değil dönemin askeri ve siyasi yapılanmasında da önemli roller üstlenmiş ve toplum hayatını yönlendirmiştir.

Onuncu yüzyıldan itibaren Türklerin İslâmiyet’i kabul etmeleri ile bu kuruluşlardan biri olan Ahilik ilk Müslüman olan Oğuz Türklerinden Karahanlılar ile başlamış, Selçuklu döneminde en yaygın haliyle gelişmiş ve sosyal hayatta etkili olmuş, Osmanlı döneminde de etkisini sürdürerek Cumhuriyet’le birlikte bugünkü “Esnaf ve Sanat Teşkilatlarına” dönüşmüştür.

Özellikle onüçüncü yüzyılda Anadolu’da kurumlaşmasını tamamlayan Ahilik, aslında bugünkü anlamda bir “sivil toplum kuruluşudur.”

Ahi Evran “Hiç ölmeyecekmiş gibi dünyaya, yarın ölecekmiş gibi ahrete çalış” hadisini kendine düstur edinmiş, aynı zamanda bir tasavvuf ve gönül insanı olup Horasan erenlerindendir.

Yedinci yüzyıldan itibaren yirminci yüzyılın başlarına kadar yapısını koruyarak yaşayan Ahilik teşkilatı doğrudan meslek yani esnaf sanatkâr teşkilatı olmakla birlikte tasavvufi terbiyenin bu çevrede yetişmesi ile ortaya çıkmıştır. Ahilikte, sanat, ilim ve askerlik yanında tasavvuf terbiyesi verilir ve bu teşkilata girenler birer meslek erbabı olarak yetiştirilirdi.

Ahilik geleneğine göre bir Ahinin;

“Alnı, eli ve sofrası açık olmalı.” Cömert, yardımsever ve kapısı açık olmalı, yani yardımlaşma ve paylaşmayı bilmelidir.

“Eline, diline ve beline sahip olmalı.” Bu özelliklere kapalı olmalı yani haramdan uzak durmalı, yalandan, gıybetten ve iftiradan sakınmalı ve kimsenin namusuna göz dikmemelidir.

Ahilik kültürü daima iyiyi, güzeli ve doğruyu benimsemiş ve kabul etmiştir.

“Doğruluk, cömertlik, dostluk, sadakat, kanaat, takva, vefa, tefekkür, ilim, ihlâs, büyüklere saygı, yalan söylememek, ayıbı örtmek, herkese iyilik yapmak, misafiri sevmek, herkesi bir görmek, bütün insanları sevmek” gibi Türk’ün ahlâki değerlerini ön plana çıkartmış ve yaşatmıştır.

Anadolu’da sosyal ve kültürel hayatta önemli bir yer edinen Ahilik; dürüstlüğün, dostluğun, sevginin, hoşgörünün, bilginin, helal kazancın, yardımlaşma, dayanışma ve paylaşmanın en güzel örneğidir.

Ahilik teşkilatının modernize edilerek yeniden hayata geçirilmesi, işin manevî yönü ile birlikte maddi ve sosyal etkilerini de ortaya koyarak mevcut esnaf teşkilatlarının düzenlenmesi, böylece enflasyonu engelleme, esnaf ve zanaatkârlar arasında pazar paylaşımı, eğitim ve hiyerarşi gibi sosyal düzeni sağlama ve sosyokültürel yapıyı geliştirmede önemli ve etkili roller üstlenebilir.

Günümüzde özlem duyduğumuz bu güzel ve insani değerlerin yeniden yeşermesi duasıyla milli bir kuruluş olan Ahilik Haftası kutlu olsun…

Yorumlar (0)