Benle mi, benimle mi? Senle mi, seninle mi?

Benle mi, benimle mi? Senle mi, seninle mi?

Nasıl yazılır? Benle mi, benimle mi, senle mi, seninle mi, onla mı, onunla mı, bizle mi, bizimle mi, sizle mi sizinle mi?

Toplumda konuşma dilinde ve çoğu kez yazı dilinde bile kişi adılları ile birlikte kullanılan "ile" bağlacının kullanımında ayrılıklar görülmektedir. Dilimizde bu tür bir kullanım için iki ayrı uygulama var. Şaşıracaksınız ancak hangisinin daha doğru olduğunu önceden söyleyelim: Aslında benimle, seninle, onunla yazılışı yanlıştır. Benle, senle, onla, bizle, sizle yazılışı doğrudur çünkü onlarınla diye bir söylem yoktur, onlarla vardır. Onlarınla olmadığına göre neden benimle, seninle söylemi var? Bu gelenekselleşmiş bir kalıba dönüşmüştür, aslında doğru olan yukarda yazdığımız gibi benle, senle, onla biçimidir.

Benle mi, benimle mi,senle mi, seninle mi, onla mı, onunla mı, bizle mi, bizimle mi, sizle mi sizinle mi?

AÇIKLAMALAR



Herhangi bir adla "ile" sözcüğünü doğrudan kullanabiliriz. Örneğin "araba ile" veya "güzellik ile" gibi. Buradaki "ile" bağlacı ekleştirilip, "arabayla" veya "güzellikle" biçimine de getirilebilir. Bunda bir çelişki ve ayrım görünmemekte. Ancak söz konusu kişi adılları (zamirleri) olduğunda iki ayrı uygulama karşımıza çıkmakta. Şöyle: ben ile / benle - benim ile / benimle.

Bu kullanım ben, sen, o, biz, siz adıllarında ve benim, senin, onun, bizim, sizin iyelik adıllarında görülür. Her ikisi de -le (ile bağlacının ekleşmiş durumu) eki alabilmektedir kullanımda. Bunlardan hangisi daha doğrudur veya biri yanlış mıdır?

Bu soruya yanıt bulmak için, her iki biçimi de bulunmayan yalnızca tek biçimde verilen "onlar" adılına bakmak yeterli olacaktır. Çünkü "onlar ile / onlarla" kullanımı varken, "onların ile / onlarınla" kullanımı bulunmaz. Bu da "İyelik adıllarına ile bağlacı ve onun ekleşmiş biçimi getirilerek bu biçimde kullanılır mı?" sorusunu gündeme getimektedir.

Adılların ad yerine geçen sözcükler olduğu düşünülürse, ad ile aynı işlemi görmesi gerektiği sonucuna varılabilir. Örneğin "Selçuk" adının yerine geçen "o" adılını ele alalım. "Onla" mı yoksa "onunla" mı dememiz gerektiğini düşündüğümüzde, "Selçuk ile / Selçukla" mı deriz yoksa "Selçuk'un ile / Selçuk'unla" mı deriz? Elbette birincisini kullanırız. Bu durumda "onunla" dememizin pek de doğru olmadığı sonucuna varırız.

Bu bağlamda üçüncü çoğul kişi adılarıyla da kullanılmadığını belirtmiştik. Burada iyelik adılı eki olan -n ile iyelik eki olan -n karıştırılmamalıdır. Demeli, "arabanla" derken burada gizli bir "senin" adılı vardır ve "(senin) arabanla" kullanımı doğrudur. Buradaki /n/ sesi gerçekte genizcil /n (ñ)/ sesidir. Ancak arabanın sahipliğinin bildirilmediği "o arabayla" yerine "o arabanla" denmez.

Öyleyse "benle - senle - onla - bizle - sizle - onlarla" kullanımları doğru iken, iyelik adılı kullanılarak yapılan "benimle" gibi kullanımların doğru olmadığı sonucuna kolayca varabiliriz.

Yorumlar (2)
Sedat BALYEMEZ 5 yıl önce
Yazının yeniden gözden geçirilmesinde yarar var.
Zamirlerin edatlara bağlanması ilgi hali eki aracılığıyla yapılır. Evet "Selçukunla" gibi bir yazım doğru değildir çünkü "Selçuk" zamir değildir ve "ile" edatıyla doğrudan bağlanabilir: Selçuk ile > Selçukla. Oysa "ben, sen, o" zamirdir ve edatlara bağlanırken ilgi hali ister: benim için, senin için, onun için, benim ile (benimle), senin ile (seninle), onun ile (onunla)

"benimle, seninle, onunla" kelimelerinde "-le"den önce gelmiş olan ek, iyelik eki değildir ilgi hali ekidir.
Murat Marmara 12 ay önce
'Onlar' bir zamir değil mi, onda aynı şey neden geçerli olmuyor?
Türkçe dilbilgisinde bir olay var, abuk sabuk şeyler o halleriyle oturuyor, sonra bu yanlışlara tanım yazılıyor, hata meşrulaştırılıyor. Açıklamanızı değerli bulmakla birlikte, bu da bir başka örneği kusura bakmazsanız..