PARAGRAFIN UNSURLARI,  PARAGRAFTA  ANA DÜŞÜNCE,  PARAGRAFTA YARDIMCI DÜŞÜNCELER

Paragraf Nedir? Paragrafın Özellikleri ve Paragraf Konu Anlatımı

KONUMUZ: PARAGRAFIN UNSURLARI,  PARAGRAFTA  ANA DÜŞÜNCE,  PARAGRAFTA YARDIMCI DÜŞÜNCELER, PARAGRAFTA ÜSLUP, PARAGRAFTA BİÇİM, PARAGRAFIN YAPISI, PARAGRAFTA ANLATIM TEKNİKLERİ, PARAGRAFTA DÜŞÜNCEYİ GELİŞTİRME YOLLARI.​​​​​​​

PARAGRAF KONULARINA TIKLAYABİLİRSİNİZ.

PARAGRAF HAKKINDA GENEL BİLGİLER

PARAGRAFIN UNSURLARI,  PARAGRAFTA  ANA DÜŞÜNCE,  PARAGRAFTA YARDIMCI DÜŞÜNCELER, PARAGRAFTA ÜSLUP,​​​​​​​ PARAGRAFTA BİÇİM, PARAGRAFIN YAPISI, PARAGRAFTA ANLATIM TEKNİKLERİ, PARAGRAFTA DÜŞÜNCEYİ GELİŞTİRME YOLLARI,

*Diğer Türkçe sorularında olduğu gibi bu tip sorularda da önce soru kısmı okunur.

*Soru kısmı okunurken, sorunun olumlu ya da olumsuz olmasına dikkat edilmelidir.

*Soru kısmında altı çizili ya da tırnak işareti içine alınmış bölümler varsa dikkatli olunmalı; bu bölümler dikkatli okunmalıdır.

*Paragraf sorularında soruyu iyi anlamak, çözümün %70’ini halletmek demektir.

*Paragraf sorularını, okuma alışkanlığı olanların daha iyi çözdüğü anlaşılmaktadır. Bunun için tavsiyemiz, YKS’ye kadar her gün en az 15 sayfa kitap okunmasıdır. (Seçilen eserlerin deneme veya eleştiri türünde olması önerilir.)

*Paragraf bir kompozisyon gibi ele alınmalıdır. Paragrafın giriş, gelişme, sonuç bölümlerinden oluştuğu düşünülmelidir. Bu düşünce bize paragraf tamamlama sorularında yardımcı olacaktır.

*Paragraf sorularının çözümünde genel kültürün de büyük önemi vardır.

“Göreceli, kuram, imge, dağarcık, üslup, tenkit vb.” kavramların önceden bilinmesi gerekir. Bu açığı kapatmanın en iyi yolu, bol bol paragraf sorusu çözmek ve bu paragraflarda geçen, anlayamadığımız, kelime, deyim ve atasözlerini not alıp, anlamlarını öğrenmektir.

*Paragraftaki cümlelerin numaralandırılmasına dikkat edilmelidir.

Numaralar, bazen ilk cümleden başlar, bazen ikinci cümleden; bazen cümlenin başına konur, bazen sonuna.

*Cevaplarda numaralandırma bazen A) şıkkından başlar, bazen E) ‘den başlayabilir. Cevaplardaki numaralara dikkat edilmelidir.

*Unutulmamalıdır ki, paragraf soruları ÖSYM’nin görüşüne göre hazırlanmaktadır. Bu tip soruları çözerken kendi görüşlerimiz, yorumlarımız bir kenara bırakılmalıdır. Cevap “parçaya göre” verilmelidir.

*Paragraf soruları, Türkçe soruları içinde en kolay çözülebilecek sorulardandır.

PARAGRAFIN UNSURLARI

PARAGRAFIN UNSURLARI,  PARAGRAFTA  ANA DÜŞÜNCE,  PARAGRAFTA YARDIMCI DÜŞÜNCELER, PARAGRAFTA ÜSLUP,​​​​​​​ PARAGRAFTA BİÇİM, PARAGRAFIN YAPISI, PARAGRAFTA ANLATIM TEKNİKLERİ, PARAGRAFTA DÜŞÜNCEYİ GELİŞTİRME YOLLARI,

>>KONU: (İÇERİK) (PARAGRAF NE ANLATILIYOR?)

*İçerik, bir sanat eserinde anlatılmak istenen fikir, verilmek istenen öz, düşünce ve duyguların tümüne denir.

Örnek:

Sanatçıların tenkit yazılarına bakış açılarını… (anlatıyor)

Divan ve Halk Edebiyatlarının benzeştiği yönleri…(anlatıyor)

Şiirin insan hayatını etkilediğini…(anlatıyor)

PARAGRAFTA  ANA DÜŞÜNCE

>>ANA DÜŞÜNCE (ANA FİKİR): (Paragraf niçin anlatıyor?)

*Paragrafta asıl vurgulanan, öne sürülen, savunulan düşüncedir.

*Temel yargıdır.

*Yazarın bize iletmek istediği mesajdır.

*Paragrafta cümle olarak yer alabileceği gibi, paragrafın tamamından da çıkarılabilir.

Örnek:

Okuma alışkanlığı edinmenin belli bir eğitim gerektirdiğini anlatmak için yazılmış.

Kısa ve özlü yazmanın güç olduğunu vurgulamak için yazılmış.

PARAGRAFTA YARDIMCI DÜŞÜNCELER

>>YARDIMCI DÜŞÜNCELER (YARDIMCI FİKİRLER, YAN DÜŞÜNCELER)

*Ana düşünceyi destekleyen, tamamlayan; ana düşüncenin açıklanmasını sağlayan, konuyu geliştiren düşüncelerdir.

*Özellikle olumsuz soru tipleri yardımcı düşüncelerle ilgilidir.

Örnek:

Paragrafa göre yazarın yazılarında aşağıdaki niteliklerden hangisi yoktur?

Aşağıdakilerden hangisi Sait Faik’in anlatmak istediğine ters düşer?

Paragraftan aşağıdaki sonuçlardan hangisi çıkarılamaz?

Çözüm:

*Bu tip sorularda dört şık yardımcı düşünceleri içerir. 5. şık ise ana ve yardımcı düşüncelerle alakalı olmayan, çelişen, uyuşmayan şıktır.

PARAGRAFIN UNSURLARI,  PARAGRAFTA  ANA DÜŞÜNCE,  PARAGRAFTA YARDIMCI DÜŞÜNCELER, PARAGRAFTA ÜSLUP,​​​​​​​ PARAGRAFTA BİÇİM, PARAGRAFIN YAPISI, PARAGRAFTA ANLATIM TEKNİKLERİ, PARAGRAFTA DÜŞÜNCEYİ GELİŞTİRME YOLLARI,

PARAGRAFTA ÜSLUP

>> ÜSLUP: (BİÇEM) (TARZ, STİL, TEKNİK) (Paragraf Nasıl Anlatıyor?)

*Sanatçının, sözcükleri seçiş ve kullanış tarzıdır.

*Sanatçının “anlatım tarzı”dır.

*Söyleyiş şeklidir.

*Edebiyatta üslup, bir sanatçıya, bir çağa veya bir ülkeye özgü teknik, renk, biçimlendirme ve söyleyiş özelliği anlamını taşır. Bir sanatçıyla ilgili olarak da üslup, sanatçının görüş, duyuş, anlayış ve anlatıştaki özelliği veya bir türün, bir çağın kendine özgü anlatış biçimidir.

*Üslupla, içerik karıştırılmamalıdır.

*Her sanatçının özgün bir üslubunun olması beklenir.

Örnek:

Sanatçının, kısa cümleler kullanması, sıfatlara çokça yer vermesi, mecaz anlamlı kelimeleri tercih etmesi “üslup” ile ilgilidir.

PARAGRAFTA BİÇİM

>>BİÇİM:

*Eserin içerik dışında kalan özellikleridir. Dış görünüş, kullanılan dil, tasarım, şekil, biçimle ilgilidir.

Örnek:

Eser üç bölümden oluşuyor.

Yapıtın özgün bir kapak tasarımı var.

Şiirin dörtlüklerden oluşması okuyucuyu sıkmamaktadır.

Eserde yabancı sözcüklerin karşılığı dipnot olarak verilmiştir.

PARAGRAFIN UNSURLARI,  PARAGRAFTA  ANA DÜŞÜNCE,  PARAGRAFTA YARDIMCI DÜŞÜNCELER, PARAGRAFTA ÜSLUP,​​​​​​​ PARAGRAFTA BİÇİM, PARAGRAFIN YAPISI, PARAGRAFTA ANLATIM TEKNİKLERİ, PARAGRAFTA DÜŞÜNCEYİ GELİŞTİRME YOLLARI,

PARAGRAFIN YAPISI

*Paragraf, bir kompozisyona benzetilebilir.

*Yapı olarak giriş, gelişme ve sonuç bölümlerinden oluştuğu söylenebilir.

*Paragrafta “konu bütünlüğü” esastır.

1) Giriş Cümlesi:

*Genellikle paragrafın ilk cümlesidir.

*İşlenecek konu aktarılır.

*Bir tanım veya soru şeklinde olabilir.

*Giriş cümlesi, paragrafın ana fikrini de içerebilir.

*Giriş cümlesi “ve, veya, ama, fakat” gibi bağlaçlarla ve “Böylece, bu yüzden” gibi ifadelerle başlayamaz. Çünkü ilk cümle, kendinden önce başka cümleler aratmamalıdır.

*Giriş ile bağlantılı olarak sorularda, parçanın başına getirilebilecek en uygun cümle sorulabilir.

2)Gelişme Cümleleri:

*Giriş cümlesini açıklayan, destekleyen, reddeden, yorumlayan yardımcı düşünceler, gelişme cümlelerinde yer alır.

*Bu bölümde değişik anlatım biçimlerine ve düşünceyi geliştirme yollarına başvurulur.

3)Sonuç Cümlesi:

*Paragrafta anlatılanların bir yargıya vardırıldığı bölümdür.

*Bu bölüm genelde tek cümledir.

*Sanatçı bu cümlede ana fikri ortaya koyabilir.

* “Özetle, kısaca, öyleyse” gibi sözler içerebilir.

*Sorularda “parçanın sonuna getirilebilecek en uygun cümle” olarak ya da “parça hangi cümleyle tamamlanabilir” şeklinde sorulabilir.

PARAGRAFIN UNSURLARI,  PARAGRAFTA  ANA DÜŞÜNCE,  PARAGRAFTA YARDIMCI DÜŞÜNCELER, PARAGRAFTA ÜSLUP,​​​​​​​ PARAGRAFTA BİÇİM, PARAGRAFIN YAPISI, PARAGRAFTA ANLATIM TEKNİKLERİ, PARAGRAFTA DÜŞÜNCEYİ GELİŞTİRME YOLLARI,

4)Paragrafta Düşüncenin Akışını Bozan Cümle:

Çözüm:

Paragraf okunur ve konu ile alakasız olan, farklı bir konuyu ele alan cümle bulunur. Bu cümle, düşüncenin akışını bozan cümledir.

5) Paragrafın İkiye Ayrılması:

Çözüm:

Paragraf okunur, hangi cümleden itibaren konu değişmişse, o cümleden itibaren yeni paragraf başlayabilir. İkinci paragrafın başladığı cümlenin “giriş cümlesi” niteliğinde olmasına dikkat edilmelidir.

PARAGRAFIN UNSURLARI,  PARAGRAFTA  ANA DÜŞÜNCE,  PARAGRAFTA YARDIMCI DÜŞÜNCELER, PARAGRAFTA ÜSLUP,​​​​​​​ PARAGRAFTA BİÇİM, PARAGRAFIN YAPISI, PARAGRAFTA ANLATIM TEKNİKLERİ, PARAGRAFTA DÜŞÜNCEYİ GELİŞTİRME YOLLARI,

PARAGRAFTA ANLATIM TEKNİKLERİ

1) AÇIKLAMA:

*Okuyucuyu herhangi bir konuda bilgilendirmek için kullanılan anlatım biçimidir.

*Ders kitaplarında, ansiklopedilerde bu biçim kullanılır.

*Bu biçimde nesnellik ağır basar.

*Konu, çeşitli yönleriyle ele alınır.

*Yazar, bu biçimde değişik düşünceyi geliştirme yollarını kullanabilir. (Tanımlama, örneklendirme vs.)

2)TARTIŞMA:

*Bu anlatım biçiminde, bir fikre karşı çıkılır.

*Karşı çıkılan fikir, sanatçının fikirleriyle çürütülmeye çalışılır.

*Okuyucunun konu hakkındaki fikri değiştirilmeye çalışılır.

*Tutarlı ve gerçekçi ifadeler kullanılır.

*Yazar, fikirleri soru-cevap şeklinde tartışabilir.

*Kişisel bir anlatım özelliği gösterir.

3)ÖYKÜLEME: (HİKÂYE ETME)

*Bir olayın eylemler yardımıyla anlatılması esastır.

*Kişi, yer, mekân ve zaman öykülemenin ana unsurlarıdır.

*Ele alınanlar, hareket halinde yansıtılır.

*Genelde öykü, roman gibi edebi türlerde kullanılır.

*Sanatsal maksat dışında yapılan öykülemelere “açıklayıcı öyküleme” denir.

4)BETİMLEME: (TASVİR ETME)

*Varlıkların iç ve dış niteliklerinin, sıfatlar yardımıyla yazıya aktarılmasına dayanır.

*Gözlemlerin aktarılması söz konusudur.

*Betimleme yapıldığında kafamızda bir resim belirmelidir.

*Benzetmeler, mecazlı ifadeler, sıfatlar bolca kullanılır.

*Betimleme ve öyküleme, yazılarda genelde iç içe kullanılır.

*İnsanların içyapısını (kişilik özelliklerini) anlatan “ruhi”; dış yapısını (fiziksel özelliklerini) anlatan “fiziki” betimlemeler vardır. Bunlara “Portre” de denir.

*Yazar, betimlemede anlatıma kişisel duygularını katarsa, buna öznel betimleme; gördüklerini değiştirmeden aktarırsa, buna nesnel betimleme denir.

PARAGRAFTA DÜŞÜNCEYİ GELİŞTİRME YOLLARI

PARAGRAFIN UNSURLARI,  PARAGRAFTA  ANA DÜŞÜNCE,  PARAGRAFTA YARDIMCI DÜŞÜNCELER, PARAGRAFTA ÜSLUP,​​​​​​​ PARAGRAFTA BİÇİM, PARAGRAFIN YAPISI, PARAGRAFTA ANLATIM TEKNİKLERİ, PARAGRAFTA DÜŞÜNCEYİ GELİŞTİRME YOLLARI,

1)TANIMLAMA:

*Bir konu veya kavram hakkında bilgi verilmesi, özel niteliklerinin belirtilmesidir.

*Genelde tanım cümleleri kullanılır. (X kimdir?, X nedir? sorularına cevap veren cümlelerin tanım cümlesi olduğunu hatırlayınız.)

*Açıklama ve tartışma gibi anlatım biçimlerinde kullanılır.

2)ÖRNEKLENDİRME:

*Bir konu veya kavramın örneklerle açıklanmasıdır.

*Düşünceyi somutlaştırmak, anlatımı güçlendirmek için örneklendirmeye başvurulur.

*Örneklendirmeye daha çok paragrafın gelişme bölümünde yer verilir.

*Verilen örneklerin somut ve inandırıcı olmasına dikkat edilir.

3)TANIK GÖSTERME:

*Anlatılmak istenen fikri güçlendirmek, inandırıcı kılabilmek için; tanınmış, otorite durumunda olan bir kişinin sözünün yazıda kullanılmasıdır.

*Sıradan bir insanın söylediği söz, tam bir tanık gösterme olmaz.

*Alıntı yapılan söz tırnak işareti içinde kullanılır.

Not: Tanık gösterilen kişinin sözü alınmaz da sadece ismi parçada geçerse bu örneklendirme olur.

4)KARŞILAŞTIRMA:

*Konu, kavram, durum veya olaylar arasındaki benzerlik ya da farkların ortaya konulmasıdır.

*Yazar, düşüncesini daha inandırıcı kılabilmek için karşılaştırmalara başvurabilir.

* “oysa, ise, ne var ki” gibi bağlaçlar çokça kullanılır.

5)SAYISAL DEĞERLERİ KULLANMA:

*Düşünceyi inandırıcı kılabilmek için sayısal verilerden yararlanmaktır.

*Anket sonuçları, istatistiksel bilgiler parçada kullanılabilir. Bunların bilimsel ve objektif olmasına dikkat edilir.

6)BENZETME:

*Bir düşünceyi aktarırken zayıfın, az bilenin; kuvvetliye, çok bilinene benzetilmesidir.

*Önemli olan anlatımı güçlendirmektir.

(Zeka bakımından tilkiye, güç bakımından aslana benzetmek gibi…)

7)İLGİ KURMA:

*İki olay, iki durum ya da iki kavram arasındaki ilişkileri ortaya koymaktadır.

8)SOMUTLAMA:

*Soyut kavramların somut bir varlıkmış gibi anlatılmasıdır.

*Somutlama; istiare, kişileştirme, benzetme gibi sanatlar yardımıyla sağlanır.

*Somutlamada amaç, soyut kavramın zihinde canlandırılmasıdır.

Örnek:

Dilin inceliklerini özümsemiş birinin ağzından anlatılan bir resim, bir heykel, bir mimari eser layık olduğu yeri bulur. Sanat söyleşilerinin ana ögesi dil olduğuna göre, edebiyatın yetkinleştirdiği dil de bütün sanat eserlerinin anahtarı olarak düşünülebilir.

BAZI ÖNEMLİ KAVRAMLAR:

EVRENSELLİK:

*Bütün insanlığı ilgilendiren konu ya da kavramların dile getirilmesidir.

Onun anlatımı bütün insanlığı kucaklıyor.

Dünya atmosferini soluyan herkese seslenen biridir o.

Herkesi ilgilendiren sorunları işliyor eserlerinde.

ULUSALLIK:

*Kendi insanını ilgilendiren konu ya da kavramlar.

Yahya Kemal'in şiirlerinde bizim insanlarımız kokuyor.

Bu sanatçı yoğrulduğu toprağın özelliklerini, insanını işliyor eserlerinde.

YOĞUNLUK:

*Az sözle çok şey anlatmak. Atasözleri gibi.

Sanatçı, sayfalarca sürecek o konuyu, sadece bir paragrafta dile getirmiş.

YALINLIK:

*Dili anlaşılır kullanmak. (Açık konuşmak.)

*Anlatımda gereksiz ayrıntılardan, süslü ve sanatlı söyleyişlerden kaçınmaktır.

*Uzun cümleler, imgeler, sanatlı ve süslü anlatım yalınlığı bozar.

*Anlatımda kolay anlaşılır bir dil tercih edilir.

Sözcükleri seçerken, hassas davrandığı için sade bir anlatım yakalamış.

AKICILIK:

*Bir eserin, okuru sıkmadan, bir çırpıda, kolayca kendini okutturabilmesidir.

*Anlatımın ses akışına uygun olmasıdır.

*Metinde okunması kolay ifadelere yer verilir.

*Akıcılığı engelleyen ses ve ahenk kusurlarından kaçınılır.

ÖZGÜNLÜK:

*Sanatçının kendine has bir yol oluşturmasıdır.

*Başkasına benzememe, taklit olmama, kendi damgasını vurma, farklı ve yeni şeyler ortaya koyma özgünlüğün ölçütleridir.

Her yiğidin bir yoğurt yiyişi vardır.

Bu yapıtta kendine özgü bir anlatım yolu geliştiriyor.

Başkasına benzemeyen bir yaklaşımı var olaylara.

Alışageldiğimiz bir yöntemle sunmuyor düşüncelerini.

Her zaman yeni şeyler ortaya koymaya çalışmış ve bunu başarmıştır.

Bir önceki çalışmasına benzemeyen, farklı çalışmalar ortaya koyuyor.

KALICILIK:

*Bir eserin, yazıldığı dönemden çok sonra da okurlar ve edebiyat dünyası tarafından ilgi görmesi, adından söz ettirmesidir.

AÇIKLIK:

*Anlatımın belirsizlik taşımaması, net olmasıdır.

*Metinde yoruma göre değişmeyen ifadelere yer verilir. Metinden herkes aynı anlamı çıkarır.

*Noktalama işaretleri yerli yerinde kullanılır.

*Tartışmaya yol açmayacak bir anlatım söz konusudur.

DURULUK:

*Anlatımda gereksiz sözlere yer vermemektir.

*Bir söz cümleden çıkarıldığında cümlenin anlamında daralma veya bozulma olmuyorsa o söz gereksizdir.

Yorumlar (0)