Noktalama İşaretleri: Ünlem işareti nedir? Ünlem işaretinin kullanıldığı yerler ve örnekler

Noktalama İşaretleri: Ünlem işareti nedir? Ünlem işaretinin kullanıldığı yerler ve örnekler

Konu: ünlem işareti, ünlem işareti nedir, ünlem işareti örnekleri, ünlem işaretinin kullanım amacı.

ünlem işareti, ünlem işareti nedir, ünlem işareti örnekleri, ünlem işaretinin kullanım amacı, ünlem işareti nedir nerelerde kullanılır

NOKTALAMA İŞARETLERİ KOLAY ERİŞİM ÇİZELGESİ

Noktalama İşaretleri: Ünlem işareti nedir? Ünlem işaretinin kullanıldığı yerler ve örnekler

ünlem işareti, ünlem işareti nedir, ünlem işareti örnekleri, ünlem işaretinin kullanım amacı, ünlem işareti nedir nerelerde kullanılır

Ünlem işareti ( ! )
 

1. Sevinç, kıvanç, acı, korku, şaşma gibi duyguları anlatan cümlelerin sonuna konur:


Ne mutlu Türk'üm diyene! (Mustafa Kemal Atatürk)

Gurbet o kadar acı

Ki ne varsa içimde

Hepsi bana yabancı

Hepsi başka biçimde!

(Kemalettin Kâmi Kamu)

Hava ne kadar da sıcak!

Aşkolsun!

Ne kadar akıllı adamlar var!
 

2. Seslenme, hitap ve uyarı sözlerinden sonra konur:


Ordular! İlk hedefiniz Akdeniz'dir, ileri!

(Mustafa Kemal Atatürk)

Ey Türk gençliği! Birinci vazifen, Türk istiklâlini, Türk cumhuriyetini, ilelebet, muhafaza ve müdafaa etmektir. (Mustafa Kemal Atatürk)

Ak tolgalı beylerbeyi haykırdı: İlerle! (Yahya Kemal Beyatlı)

Ey köyleri hududa bağlayan yaslı yollar,

Dönmeyen yolculara ağlayan yaslı yollar!

(Faruk Nafiz Çamlıbel)

Dur, yolcu! Bilmeden gelip bastığın

Bu toprak bir devrin battığı yerdir.

(Necmettin Halil Onan)

işareti, seslenme ve hitap sözlerinden hemen sonra konulabileceği gibi cümlenin sonuna da konabilir:

Arkadaş, biz bu yolda türküler tuttururken

Sana uğurlar olsun... Ayrılıyor yolumuz!

(Faruk Nafiz Çamlıbel)

3. Bir söze alay, kinaye veya küçümseme anlamı kazandırmak için ayraç içinde ünlem işareti kullanılır:


İsteseymiş bir günde bitirirmiş (!) ama ne yazık ki vakti yokmuş (!)

Adam, akıllı (!) olduğunu söylüyor.


EK AÇIKLAMALAR

Ünlem işareti, içinde ünlem ifadesi (haykırış, sevinç, kıvanç, üzüntü, acı, korku, hayret, ürperti, heyecan, nefret vb ani coşkunluklar) bulunan ve seslenme, hitap ve uyarı bildiren cümlelerden ve kelimelerden sonra gelir.

Örnekler:

  • Komşular!
  • Babacığım!
  • Hemşehrilerim!
  • Tanrım!
  • Yazık sana!
  • Aşkolsun!
  • Hey baksana!
  • Ey Türk gençliği!
  • Hey! Biraz bakar mısın?
  • Hişt! Buraya gel!
  • Şşt! Sus bakayım!
  • Ee, yeter artık!
  • Aa! Bu da ne?
  • Ah, ne yaptım!
  • Eh! Fena değil.
  • Ay, elim!
  • Gitme ha!
  • Hah, şimdi oldu!
  • Hay Allah!
  • Vah zavallı!
  • Vay sersem!
  • Aman dikkat! İmdat!
  • Boğuluyorum!
  • Simitçi!
  • Çok ilginç!
  • Ne kadar güzel!
  • Çabuk eve git!
  • Ne olur yardım et!
  • Çık dışarı!
  • Güm!
  • Miyav!
  • Ordular! İlk hedefiniz Akdeniz'dir, ileri!
    Ak tolgalı beylerbeyi haykırdı: İlerle!
  • Ne mutlu Türküm diyene!
  • Dur, yolcu! Bilmeden gelip bastığın
    Bu toprak bir devrin battığı yerdir.
  • Kar, yılın ilk karı... Belliydi yağacağı. Kaç gündür neydi o soğuklar öyle!
  • Bir hilâl uğruna ya Rab, ne güneşler batıyor!
  • Ey, bu topraklar için toprağa duşmuş, asker!
  • Yaş otuz beş! Yolun yarısı eder.
    Zamanla nasıl değişiyor insan!
    Gökyüzünün başka rengi de varmış!

*Ünlem işareti, ünlem ifadesinden hemen sonra kullanılabileceği gibi cümlenin sonunda da kullanılabilir:

  • Eyvah, geç kaldım!
  • Eyvah! Geç kaldım!

*Parantez içinde kullanılan ünlem işareti alay etme, hafife alma, küçümseme, inanmama, kinaye anlamları katar:

  • İsteseymiş bu kitabı bir günde bitirirmiş (!) ama ne yazık ki vakti yokmuş.
  • Adam, akıllı (!) olduğunu söylüyor.
  • Enflasyonun nasıl düşeceğini bilmeyen ekonomi bilginlerimiz (!) var.
  • Gençliğinde 100 metreyi 10 saniyede koşarmış (!).

NOKTALAMA İŞARETLERİ TEST

1. Akılsızlar ( ) hırsızların en zararlılarıdır ( ) zamanınızı ve neşenizi çalarlar ( )

Yukarıda parantezlerle belirtilen yerlere aşağıdakilerden hangisinde verilen noktalama işaretleri sırasıyla getirilmelidir?

A) (,) (;) (…)   B) (;) (,) (.)   C) (:) (;) (.)   D) (,) (:) (.)   E) (,) (;) (.)

2. Hangi saltanat ömür sürmüş günümüze kadar, hiç düşündünüz mü (I) Kalan olsaydı bile sonsuza kadar yaşayamazdı ki (II) Öyleyse kavga niye (III) Niçin boğuşmak (IV) Burada kalmaya çalışmak hangi aklın işi (V)

Yukarıdaki parçada numaralanmış yerlerden hangisine soru işareti (?) getirilemez?

A) I.   B) II.   C) III.   D) IV.   E) V.

3. Dağlar ( ) taşlar ( ) akarsular çağlar boyu insanların kalplerinin derinliklerinde sakladığı gizli bir arzuyu anlatır ( ) Edebiyat arzusunu ( )

Yukarıdaki parçada parantezle gösterilen yerlere aşağıdaki noktalama işaretlerinden hangisi getirilmelidir?

A) (,) (,) (.) (…)   B) (,) (,) (:) (.)   C) (,) (;) (:) (…)   D) (,) (,) (.) (.)   E) (;) (;) (;) (.)

4. Ne diye uğraşmalı (I) Kapatılmışlık ve durgunluk içinde oturup eski yaraları kaşımak neye yarayacak (II) Geçmişe ne diye dönmeli (III) Gelecek gösterişsiz ama alçak gönüllü bir huzur iklimi olarak önümde uzanırken hiçbir şey görmeyen geçmiş (IV) olumlu anlamda neyi değiştirebilir (V)

Yukarıdaki parçada numaralanmış yerlerden hangisine farklı bir noktalama işareti getirilmelidir?

A) I.   B) II.   C) III.   D) IV.   E) V.

5. Diş ağrısı çekenler ( ) dişleri sağlam olanları ( ) yoksulluk çekenler ( ) parası bol olanları mutlu sanır ( )

Yukarıda parantezle belirtilen yerlere aşağıdakilerden hangisinde verilen noktalama işaretleri sırasıyla getirilmelidir?

A) (;) (:) (;) (.)   B) (,) (:) (:) (…)   C) (,) (;) (,) (.)   D) (,) (!) (,) (!)   E) (;) (;) (;) (.)

6. Kaya balığı, yüzmeyi beceremiyor ( ) fakat ani hareketlerle kayalıkların arasında saklanabiliyor ( )

Yukarıdaki parçada parantezle gösterilen yerlere aşağıdaki noktalama işaretlerinden hangisi getirilmelidir?

A) (,) (…)   B) (;) (.)    C) (:) (.)   D) (…) (!)   E) (;) (…)

7. Her şeyi istemek ( ) istemek değildir ( ) ümit etmektir ( ) hayal etmektir.

Yukarıdaki cümlede parantezle gösterilen yerlere aşağıdaki noktalama işaretlerinden hangisi getirilmelidir?

A) (.) (.) (,)   B) (,) (,) (;)   C) (,) (;) (,)   D) (;) (;) (;)   E) (,) (.) (:)

8. Güzel şeyler düşünmeye zorluyorum kendimi (I). Ama şöyle diyor içimdeki ses (II): Ne var peki güzel (III); iyi olan (IV), hoş olan ne var (V)?

Yukarıdaki parçada numaralanmış noktalama işaretlerinden hangisi yanlış kullanılmıştır?

A) I.   B) II.   C) III.   D) IV.   E) V.

9. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde parantezle ( ) belirtilen yere virgül (,) getirilemez?

A) En kanlı ( ) en vahşi görüntüleri merakla izliyordum.

B) Bütün kayıpların ( ) bütün kazaların içinde onlar var.

C) Çocuklarımı ne zaman ( ) niçin bıraktığımı bilmek istiyor.

D) Daha basit ( ) kolay anlaşılır kitaplar yazmıyorum.    E) Kendisi ile ilgili asıl ( ) yargıyı zamana bırakması gerekiyor. 

10. Bedenimde ( ) ki beden unutmaz yaşadıklarını ( ) eski sevgilerin izleri ( ) söylenmemiş tüm sözcüklerin çizikleri var.

Yukarıda parantezle belirtilen yerlere aşağıdaki noktalama işaretlerinden hangisi getirilmelidir?

A) (-) (-) (.)   B) (;) (;) (;)   C) (.) (.) (,)   D) (.) (:) (,)   E) (:) (,) (;)

11. Birlikte yollar yürüdüğün (I) geceler (II) gündüzler bölüştüğün (III) nice yıllar mutsuzluk ve sevinçlerinin (IV) kaygı ve başarılarının (V) dağıldığın anların kısaca yaşamının uzun bir bölümünün tanığı olmuş biri senin o isimden başka biri olduğunu bilir.

Yukarıdaki cümlede numaralanmış yerlerden hangisine, diğerlerinden farklı bir noktalama işareti getirilmelidir?

A) I.   B) II.   C) III.   D) IV.   E) V.

12. Değişen ne diye soruyorum (I)? Neden üzülüyorum (II)? Bundan önceki bütün kitaplarım sürekli okunuyor (III), hiçbiri eskimedi (IV). Bundan sonra yazacaklarımı bekleyen birçok insan var (V).

Yukarıdaki parçada numaralanmış noktalama işaretlerinden hangisi yanlış kullanılmıştır?

A) I. B) II.   C) III.   D) IV.   E) V.

13. Uluslar arası bir sanat fuarı var ( ) Flac ( ) Bu fuar bir şölendi bizim için ( )

Yukarıda parantezle belirtilen yerlere aşağıdaki noktalama işaretlerinden hangisi getirilmelidir?

A) (;) (.) (.)   B) (:) (.) (.)   C) (:) (…) (.)   D) (.) (…) (…)   E) (;) (.) (!)

14. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde virgül (,) diğerlerinden farklı bir amaçla kullanılmıştır?

A) Dolambaçlarını, çelişkilerini, tutarlı ve tutarsız olduğun zamanlan bilir.

B) Tutkunun delilikleri, düş ve gönül kırıklıkları, incinmeleri yaşanmış.

C) Dingin, uslu ve coşkulu dostluğun güven ve sevgi ilişkisi kurulmuştu.

D) Beni bencillik, hoşgörüsüzlük ve nankörlükle suçlardı her fırsatta.

E) O, yaşadığım çöküntüyü unutturacağına yangına körükle gidiyor.

15. İçimdeki saflığın dışavurumu mu bu (I) Taşıdığım yükü hafifletmek isteği mi (II) Yazmak ve kendim için üzülmekten kurtulmak mı (III) Nedir bilmiyorum (IV) Hiçbir zaman bilemeyeceğim (V)

Yukarıdaki parçada numaralanmış yerlerden hangi ikisine soru işareti (?) getirilemez?

A) I. ile II.   B) II. ile V.   C) III. ile IV.   D) III. ile V.   E) IV. ile V.

16. Şaştığım şu ( ) Bütün bunları ne zaman ( ) ne çabuk ( ) nasıl öğrendiler bu kızlar ( )

Yukarıdaki parçada parantezle belirtilen yerlere aşağıda verilen noktalama İşaretlerinden hangisi getirilmelidir?

A) (:) (,) (,) (?)   B) (;) (?) (?) (?)   C) (:) (?) (?) (?)   D) (;) (;) (;) (?)   E) (.) (,) (;) (?)

17. "An"ın isteklerini geleceğin endişelerine kurban edenler mi mutlu yaşar ( ) yoksa geleceğin adlarını kabul edecek kadar güçlü bir şekilde "an"ın isteğine sarılanlar mı ( )

Yukarıda parantezle gösterilen yerlere aşağıdaki noktalama işaretlerinden hangisi getirilmelidir?

A) (.) (?)   B) (,) (?)   C) (?) (?)   D) (;) (!)   E) (;) (.) 

18. Yüzümü değiştirebilir (I) burnumu küçülttürebilirim istersem (II) Ama bu neyi değiştirir (III) neyi çözer (IV) O zaman ben çok garip biri olursam ne olacak (V)        

Yukarıdaki parçada numaralanmış yerlerden hangi ikisine soru işareti (?) getirilmelidir?

A) I. ile II.   B) II. ile III.   C) III. ile IV.   D) IV. ile V.   E) III. ile V.

19. Aşağıdaki dizelerin hangisinde soru işareti gerekli kullanılmıştır?

A) Hem vatan gitti mi, yoktur size bir başka vatan?

B) Ferhat gibi gürz mü sallamadım dağlara?

C) Diş mi çektirmedim âlemde Kerem gibi?

D) Mirasyedi dilenci, her kapıdan kovulmaz mı?

E) Oldu mu bir zilli köçek, oynadı hop hop göbeği?

20. Gelecek belirsiz ve karanlık olduğu için mi ( ) aydınlık ve belirgin olan "an"ı böylesine yenilgiye uğratır ( )

Yukarıda parantezle ( ) gösterilen yerlere aşağıdaki noktalama işaretlerinden hangisi getirilmelidir?

A) (?) (?)   B) (;) (.)  C) (,) (.)   D) (,) (?)   E) (,) (!)

21. Aşağıdaki dizelerin hangisinin sonuna ünlem işareti (!) konulabilir?

A) Kimler çekilip gitmedi, Tanrım, kimler

B) Zengin, yoksul, düşkün veya hakimler

C) Bir gün baba, bir gün ana, bir gün kardeş

D) Bir gün de bizimdir sıra, kalkar gideriz

E) Bir semte ki, hep aynı bütün mevsimler

22. Nice insanlar gördüm ( ) üzerinde elbise yok ( ) nice elbiseler gördüm ( ) içinde insan yok.

Bu cümlede parantezle belirtilen yerlere aşağıdaki noktalama işaretlerinden hangisi getirilmelidir?

A) (,) (:) (,)   B) (;) (:) (;)   C) (.) (;) (.)   D) (,) (;) (,)   E) (,) (;) (.)

23. Karşı sahilde mor, fark olunmaz sisler altındaki dağlar, korular, beyaz yalılar ( ) Ve bütün bunların üzerinde bir mitolojik rüyanın uçucu gerçekleri gibi uçan martı sürüleri ( )

Yukarıdaki parçada parantezle gösterilen yerlere sırasıyla aşağıdaki noktalama işaretlerinden hangileri getirilmelidir?

A) (.) (…)   B) (.) (.)   C) (:) (…)   D) (…)(…)   E) (…)(.)

24. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde parantezin kullanıma nedeni diğerlerinden farklıdır?

A) Anadolu kentlerini, köylerini (Köy sözünü de çekinerek yazıyorum.) kendimizi göstermek için geziyoruz.

B) Süleyman Şah'ın cenazesi sudan ihraç olunarak (çıkarılarak) hemen orada gömülmüştür.

C) Eşin var, âşiyanın (yuva) var, baharın var ki beklerdin.

D) Fırat nehrinin kenarındaki bu mezar "Türk Mezarı" namıyla maruftur (tanınmıştır).

E) İşte adû (düşman), karşıda hazır silâh Arş yiğitler Vatan imdadına

25. Özel adlara getirilen yapım ekleri kesme ile ayrılmaz; bu eklerden sonra gelen ekler için de kesme işareti kullanılmaz.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bu kurala uyulmamıştır?

A) Eskişehir'de Yunus Emre"yi Anma Törenlerine katılmıştım.

B) Avrupalılardan aldığımız bazı güzel değerler de vardır.

C) Peyami Safa, Türkçe'nin gelişmesinde büyük katkıları olmuş bir yazarımızdır.

D) Türklük bilinci 19'uncu yüzyılda gelişmeye başlamıştır.

E) ASELSAN'ın da yavaş yavaş dünya devleri arasına girdiği söyleniyor.

CEVAP ANAHTARI

1-E 2-B 3-B 4-D 5-C 6-B 7-C 8-C 9-E 10-A 11-C 12-A 13-B 14-E 15-E 16-A 17-B 18-D 19-D 20-D 21-A 22-D 23-D 24-A 25-C

Yorumlar (2)
Nisan özel 5 yıl önce
Çok güzel olmus teşekkür ☺
TDH 5 yıl önce
Sağ olunuz. Yararlı olması dileğiyle...