RUH MU, TİN Mİ, TEN Mİ?
RUH MU, TİN Mİ, TEN Mİ?
Bugün "ruh" sözünün Arapça, "tin" sözünün Türkçe, "ten" sözünün ise Farsça olduğu bilinir. Gerçekte bu üç söz de Türkçe kökenlidir ve kökleri ön Türkçeye dayanır.
Arapça *rūh, İbranice ve Aramice *rūkha olan bu söz, Sami dillerine, Akadça "öldürmek" anlamına gelen *rahāšu sözünden kalmadır. Bu söz ise Akadçaya, Sümerce "öldürmek" anlamına gelen *rah sözünden geçmiştir.
rah wr. rah, ra-ah "to kill" Akk. rahāšu
Oysa Sümerce *šedu sözü "ruh" demektir ve Akadçaya da hiç değişmeden *šedu olarak geçmiştir. Ancak bu söz ne Türk dillerine, ne de Sami dillerine evrilmiştir.
TDK, bir zamanlar "ruh" sözünün karşılığı olarak "tin" sözünü önermişti. Bu söz toplumda pek beğeni görmedi. Kaldı ki, "tin" sözü de Türkçedir. Eski Uygurcada "canlı" anlamında *tınlığ olarak kullanılmıştır ("can" sözü de Türkçe kökenlidir).
Bu sözün de kökeni ön Türkçeye dayanır. Sümerce "tükenmek" anlamına gelen *ten sözünden evrilmiştir. Partçaya (Sakçaya) "gövde" anlamında *tän olarak evrilen bu söz, Farsçaya da geçmiştir.
Ön Türkçe eylem olan sözlerin günümüze ad olarak evrilmesinde ise hiç bir tuhaflık yoktur. Günümüzde ad olarak kullandığımız bir çok söz, ön Türkçede eylem olarak kullanılmıştır.
Bu açıdan ruh, tin ve ten sözlerinin dilimizde kullanılmasında hiç bir sakınca yoktur. Türk dilinin zenginliğini kanıtlar yalnızca.
Arif Cengiz Erman
RUH MU, TİN Mİ, TEN Mİ?
Yazarın Diğer Yazıları İçin Tıklayınız.
