Sümercede "Zeynep" sözcüğü üzerine
Sümercede Zeynep, Tunç, Tuna, Tundra, Bronz, Zeytin.
SÜMERCEDE ‘ZEYNEP’ SÖZCÜĞÜ ÇALIŞMALARI
Erkan ERDEM
Tunç, bakır alaşımlı metal olduğundan havadan etkileniyor. Tunçtan yapılan metal ve heykellerin dış görüntüsü yeşil renk alıyor. Dîvânu Lugâti’t-Türk sözlüğünde ‘Tuç’ olarak kullanılmış. Tuç = yeşil anlamında kullanılmış. Tuç sözcüğünden üretilen bu sözlükteki artuç = ardıç ağacı sözcüğü de yeşil ağaç anlamında. Tuç ağız değişikliği ile Tunç sözcüğüne dönüşüyor. Türkçede geçen Tuna Nehri= Yeşil nehir ve Tundra = yeşil çayır anlamında Tuç sözcüğünden üretilmiştir.
Havanın etkisiyle dışı yeşillendiğinden Asya ve Sümer halkları kendi sözcükleriyle yeşil yapısını kullanmışlar. Sümer yazıtlarında geçen zabar, tunç metali demektir. Sümercede, Zabar; za= yeşil; bar= dışı, dışarısı; ‘dışı yeşil’ metal anlamında kullanılmış. Zabar olarak yazılan Sümer halklarının nasıl söyledikleri bilinmediğinden tersinden okuduklarını varsayarsak barza sözcüğüne dönüşüyor. Diğer halklara geçen bronz- bronze sözcüğünün kökenini olarak Sümer halklarının barza sözcüğü olarak konuştuklarını söyleyebiliriz.
Türkçede geçen Zeytin sözcüğünün kökeni Sümercedeki Za= yeşil sözcüğüdür. Sümer bölge halklarında, Za-ia-tin; yeşil-yağ- tane anlamındadır.
Arapçada Zeyn= süs , eb = baba-Babasının Süsü veya Mücevher, değerli taş anlamında. Eb sözcüğü, Sümercede İbrahim-Abraham’da kullanılan ab= ev, baba, yönetici ile aynıdır. Sümerceden Arapçaya geçen Zey-nab sözcüğü Mücevher, değerli taş anlamıyla daha uyumludur.
Sümercede Na(4)= taş anlamındadır. Sümer sözlükte, Zana= taş bebek, kukla gibi bir anlam yüklense de bu kesin değildir. Bu dilden diğer dillere geçen Za-Na sözcüğü Yeşil Taş anlamında kullanıldığını sanıyoruz. Eskiden Asya Türkçesinde Ya de veya Ya da = yeşim taşı olarak geçmiş.
Sonuç olarak, Sümercede Za ve Na kökenlerinden yeşil taş, yeşim taşı veya çok düşük oranlı zümrüt sözcüğüne ulaşılıyor. Za ve Na sözcüklerinden diğer halklara geçen Zana, Za-y-na, Ze-y-na, Za-y-nab, Ze-y-nap, Ze-y-nep sözcüklerinin kökenidir. Buradan Zeynep = yeşil taş, yeşim taşı anlamındadır. Sümerceden Zeynep sözcüğü Türkçe ve diğer dillere geçmiştir.
Kaynakça.
1. tr.wikipedia.org
2. Türk Dil Kurumu – Sözlük, Dîvânu Lugâti’t-Türk Veri Tabanı.
3. nisanyansozluk.com
4. Erkan ERDEM- facebook/gruplar/köklerimin Dili Kitabı
5. Nafiz AYDIN, Büyük Sümerce Sözlük.
6. Ekrem Hayri PEKER, Yeşim Taşı Tarih Türklerle Başlar
