Güme Gitmek

GÜME GİTMEK

İstanbul esnafı sadrazamın bizzat katıldığı “kola çıkma” tabir edilen denetlemelerine muhatap olurdu.

Hilesi, hurdası çok olanlar, tokatlanmaktan kulağının çivilenmesine kadar cezalara anında çarptırılırdı.

Bazen boynu vurdurulanlar da olmuştur. Belediye teşkilatı kurulduktan sonra da denetlemeler sürdürüldü.

O vakitler kulağından tezgahına çivilenme uygulaması yerine kamu cezası mahiyetinde “halat bükücülük” ihdas edilmişti. Denetlemelerde usulsüzlüğü tespit edilenler, sayıları 10-15’i bulduğunda Tersane’ye gönderilirdi. Maiyet çavuşunun eline Tersane Emini’ne hitaben “Hilekarlığı tespit edilen 10 nefer esnafın 10 gün müddetle halat bükmesi…” yazılı kısa bir hüküm pusulası verilir, hilekar esnaf ikişerli kol halinde yürütülerek Tersane’ye gönderilirdi.

Güme gitmek deyiminin hikayesi

Ahlak ve adaletin yerlerde süründüğü zaman dilimlerinde işini bilen çavuşlar esnafı yan sokaklardan dolana dolana götürürken parada anlaştıklarının gözden kaybolmasını görmezden gelirlerdi. Pusulada isimleri yazılı olmadığından tüyenlerin yerine adam bulmak lazımdı. İkili kol halinde giden esnaf sokakta önlerine çıkan işportacı, avare, berduş makûlesi tiplerden gözlerine kestirdikleri olunca, kolun arasını açıp içlerine aldıkları kurbanı bir sağdan bir soldan omuz darbeleriyle sersemletip en arkadan gelen maiyet çavuşunun kucağına düşürürler ve hep bir ağızdan “Güüüüm” diye tezahürat ederlerdi.

Kaç esnaf anlaşmışsa o kadarı firar eder, ne olduğunu anlayamadan enselenen garibanlar da kendilerini Tersane’de bulurlardı. Kulağı kesiklerin yanlarına sokulup “suçun neydi” demesiyle suçsuz günahsız şaşkınların verdiği “güme gittim” cevabı dilimize deyim olarak böyle yerleşti.

Tarih ile ilgili tüm yazılarımıza şuradan ulaşabilirsiniz:

arkeoloji.com

Kaynak: Sinan Çuluk

#güme gitmek tdk  #hikayesi olan deyimler  #çadırını başına yıkmak deyiminin anlamı  #güme nedir  #saman altından su yürütmek deyiminin anlamı  #TDH deyimler 

Yorumlar (0)