Türkiye Türkçesindeki Renk Adları, Türkçedeki Renkler
Türkiye Türkçesindeki Renk Adları, Türkçedeki Renkler
Türkçe renk adları, Türkçe renk adları listesi, Türkçe renk isimleri
Türkçemiz renk adları konusunda da çok varlıklıdır. Türkçe renk adları listesi aşağıda ilginize sunulmuştur. (Bu adlardan kimileri Arapça ve Farsça kökenlidir.)
Türkiye Türkçesinde renk adlarında yabancılaşma Arapça ve Farsça sözcüklerle başlamıştır.
Örneğin; amber, beyaz, eflatun, esmer, kırmızı, kimyoni, safran, şarabi, zeytuni, zümrüt, zift gibi kelimeleri Arapçaya; abanoz, ateş, lacivert, siyah, erguvani, nohudi kelimelerini Farsçaya borçluyuz.
Bej, bordo, füme, gri, karmen, krem, safir, siklamen, taba, vermiyon, maron, kadmiyum, mimoza, magnezyum, bismark gibi renk adlarını ise Fransızcadan almışız.
Bunu, ilerleyen yıllarda gri füme, abanoz karası, abanoz siyahı; biftek kırmızısı, karmen kırmızısı, vermiyon kırmızısı; karmen mavisi, kobalt mavisi, mine mavisi, saks mavisi; katran siyahı, sahtiyan siyahı, hareli nefti… gibi her iki unsuru da yabancı kelimeden oluşmuş renk adlandırmaları izlemiştir.
Dilimize yabancı dillerden girmiş kelimeleri Türkçeleştirme eğilimine karşın son yıllarda cream, beige, grey örneklerinde olduğu gibi tersi durumlara da rastlamak mümkün olup kültürel değişime bağlı olarak avokado yeşili örneğinde olduğu gibi Türkçede yeni adlandırmalara da başvurulduğu görülmektedir.
TÜRKÇE RENK ADLARI
- Ateş kırmızısı
- Baklaçiçeği
- Bal rengi
- Balköpüğü
- Boncuk mavisi
- Buz mavisi
- Camgöbeği
- Çingene pembesi
- Çivit mavisi
- Çivit rengi
- Deniz mavisi
- Devetüyü
- Duman rengi
- Fare tüyü
- Fes rengi
- Fındıkkabuğu
- Fildişi
- Fulya sarısı
- Gece mavisi
- Gelincik kırmızısı
- Geyik kanı
- Gök mavisi
- Gülkurusu
- Gümüş rengi
- Güvercinboynu
- Güvercingöğsü
- Hacı yeşili
- Horozibiği
- Kanarya sarısı
- Kavuniçi
- Kazayağı
- Keklikayagı
- Kestane rengi
- Kiremit rengi
- Kömür karası
- Kumru göğsü
- Kumru tüyü
- Küf yeşili
- Kül rengi
- Leylak rengi
- Limon sarısı
- Limonküfü
- Menekşe rengi
- Narçiçeği
- Ördekbaşı
- Ördekgagası
- Pas rengi
- Pismiş ayva: ayva pişiği
- Portakal rengi
- Safra yeşili
Listemiz devam edecek ancak burada bazı açıklamalar yapmak yararlı olacaktır.
Renk Bildiren Kelimelerin Sayısı
Güney Afrika’da bir kabile olan ve çöl çevresinde yasayan Kafferlerin dilinde sadece kahverenginin tonlarını karşılayan 500-800 kelime bulunmaktadır. Avusturalya ve Yeni Zelanda yerlilerinden Fiji ve Polinezya kökenli Maorîler 3000 renk bilmekte ve her biri için ayrı bir isim kullanmaktadırlar. Arjantin, Şili, Uruguay ve Brezilya’da yasayan kırsal bir topluluk olan Gaucholarda ise at renkleriyle ilgili 200 terim, buna karşılık yalnızca 4 bitki adının bulunduğu görülür. (Okuyucu, 2006: 134)
Renkler üzerine titiz ve son derece ayrıntılı bir çalışma gerçekleştiren Kaymaz (1997: 253) tarafından Türkiye Türkçesi ve ağızlarında renk bildiren kelimelerin toplam sayısı -pekiştirme sıfatları, benzerlik sıfatları, at donları ve fillerden türetilmiş ağarmak, bozarmak, bronzlaşmak, esmerleşmek, gövermek, kararmak, kızıllaşmak, morarmak, neftileşmek, sararmak, turunculaşmak, zümrütlenmek vb. renk adları da dahil olmak üzere- Türkiye Türkçesine ait çeşitli sözlükler, yazılı eserler ve Derleme Sözlüğü dikkate alınarak 1.447 olarak ifade edilmiştir.
Yalnız Türkiye Türkçesi için geçerli olan bu rakamın diğer lehçelerde yer alan renk adlarının ilave edilmesiyle artacağı bir gerçektir.
Renk adlandırmaları ve tonları yönünden Türkiye Türkçesi son derece zengindir
Örneğin yalnız yeşil rengi ve tonlarını karşılamak için 44 kelime kullanılmaktadır: Altın yeşili, Ankara armudu yeşili, asit yeşili, Bursa yeşili, cam yeşili, camgöbeği yeşili, can eriği yeşili, çağla yeşili, çimen yeşili, deniz dibi yeşili, dudu yeşili (papağan yeşili), emerot yeşili, fosfor yeşili, hacı yeşili, hayıt yeşili, iç midye yeşili, İngiliz yeşili, Kâbe yeşili, kabuk yeşili, karanfil yaprağı yeşili, karpuz kabuğu yeşili, krom yeşili, küf yeşili, magnezyum yeşili, marul yeşili, orman yeşili, salatalık yeşili, sinabr yeşili, su yeşili, türbe yeşili, Türk yeşili, Türk çinisi yeşili, üzüm yeşili, verenoz yeşili, vessi yeşili, yağ yeşili, yaprak yeşili, yonca yeşili, yosun yeşili, zehir yeşili, zeytin yeşili, zeytin ağacı yeşili, zümrüt yeşili gibi…
(Kaymaz, 1997: 290- 293; Aksan, 1999: 59).
Türkiye Türkçesi Renk Adları
Türkçesi’nde diğer dillerden farklı olarak aynı zamanda acı, tatlı, cart, donuk, canlı, parlak, menevişli, yaldızlı, janjanlı, yanardönerli, ebruli, küllü, hareli, fosforlu, sütlü, açık, çok açık, orta, koyu, kapalı, uçuk, mat, kirli gibi kelimelerle de renklerin ara tonunu belirlemek mümkündür.
(Bayraktar 2003).
Örneğin; Açık eflatun, çok açık kızılcık rengi, orta bebek mavisi, orta mor, koyu eğrelti, uçuk pembe, mat beyaz, kirli sarı… gibi.
(Akdoğan ve Aydın 1995: 56-66).
Yukarıda yeşilin çeşitli tonlarını bildiren renk adlarına açık, koyu, orta, hafif koyu, hafif açık gibi kullanımları da eklediğimizde yeşil renkle ilgili kelimelerin sayısı 49’a ulaşmaktadır.
Bunların dışında süt mavi, şeker pembe, tozpembe, su yeşili, saman sarısı gibi dış dünya gerçekliğine gönderme yapılarak somutlukları daha belirginleştirilmiş bir çok renk adı vardır.
(Bayraktar, 2003).
Bugün Türkiye Türkçesi’nde yalnız nispeti’siyle kurulmuş 47 renk adı bulunmaktadır: altuni, angudi, ateşi, barudi, Bergamodi, beyazi, buğdayi, cevizî, çadıri, çividi,demiri, ebruli, eflatuni, erguvani, fındıki, fıstıki, filizî, firfiri, gövezi, gülgani, gümüşi, hâkî, havai, kâfuri, keşmirî, kibriti, kimyoni, kurşuni, kuzguni, laciverdî, leylaki, limoni, mercanî, neftî, nohudi, patlıcani, portakalî, samani, sedefi, sincabi, şarabi, tahini, tarçıni, zeri, zeytuni, zifirî, zümrüdi gibi.
(Kaymaz, 1997: 270-274).
Türkçe Renk İsimleri (devamı)
- Saman rengi
- Sıçan tüyü
- Soğan kabuğu
- Sütlü kahverengi
- Tarçın rengi
- Tavşankanı
- Turnagözü
- Vapurdumanı
- Vişneçürüğü
- Yavruağzı
- Zeytin yeşili
- Ablak: çok beyaz ala bula siyahlı beyazlı
- ah: beyaz ak
- ahca: oldukça beyaz akça
- ahcil: rengini atmış soluk
- akbacık: bembeyaz çok beyaz
- akarap: siyahlı beyazlı alacalı
- akca/akça: beyazca beyaza yakın
- akcıl/akçıl/agcıl: beyaza yakın beyazı çok beyazlı
- akgug: ak apak
- akkakık: kırmızı
- akkur: bembeyaz
- aklan: beyazca beyaza yakın
- akmaltak: boz renkli beyaza yakın
- akman: beyaz
- ala/ala bele/alaca: siyahla beyaz karışık renk siyahlı beyazlı kahverengi ile kırmızı arası bir renk açık kahverengi elâ
- alajik: çok renkli
- alasal: çeşitli renkler
- albulak: kıpkırmızı
- allım yeşillim: rengarenk
- almes: pembe
- alpak: kırmızı
- Alvala: bembeyaz
- ampah/ampak: bembeyaz
- belek: alacalı karışık renkli
- beyaz gelen: az beyaz beyazca
- bozarak: açık renk
- boziya: boz renkli
- börtük: açık soluk ‘renk için’
- cam kırığı: cam öbeği rengi
- ce: çige, sarı
- cevizi: ceviz ağacının gövdesinden kesilince görülen koyu kahverengi renk ceviz meyvesinin yeşil kabuğunun kaynatılmasından elde edilen kahverengi
- cevt: bej rengi meşe palamudunun kabuğunun rengi
- cıcılı bıcılı/cicülü bücülü: allı morlu
- cicikli: karışık renkli
- cimbil: benekli noktalı
- cimbirt: koyu renk
- cingara: simsiyah
- coga: kırmızı
- çakıldak: renksiz
- çakman: süt mavisi
- çal: ala renk
- çalçapar: karışık renk
- çıgmagak: bembeyaz
- çımak: beyaz
- çigirdik: pembe renk
- çimepe: beyaz
- çini: açık mavi
- çohar: beyaz
- çörçük: kızıl
- çulka: siyah beyaz eğrilmiş ipin karıştırılmasından elde edilen gri renk
- çulla: kara renk
- çur: sarısın açık sarı renkli
- davla: alaca
- dırgıl: alacalı çeşitli renkli
- diken: sarı
- dumduru: çok beyaz
- dunuk/dunuh: donuk mat rengi bozuk seyler
- dümag/dümmag: bembeyaz
- elebek: beyaz
- emir: siyahımtırak yeşil nefti
- esker: sarısın
- etirengi: ten rengi açık pembe
- gece girmez: sarı renk
- genevir: sarı beyaz karışımı bir renk
- geyik kanı: pembe renkli boya
- gırbız: kırmızıya yakın bir renk ‘hayvanlar için’
- gırmuzu: kırmızı renk
- gızılgıt: kızıla yakın bir renk
- gogot: kırmızının koyu tonu
- gonür: kahverengi gri renk
- gögel: yeşil renk
- gögnü: çürük rengi
- gönür: kırmızıya yakın koyu sarı renk
- göy: yeşil yemyeşil
- hanım teni: açık pembe renk
- hayit yeşili: kaynatılmış ve saplanmış hayıt ağacı yaprağından yapılan bir çeşit dokuma boyası rengi
- hesin: yeşil
- holuz: boz renk
- irenk: kızıl
- islikir: demir kırından biraz daha koyu renk
- islikula: gri kır
- ispi: ak beyaz
- iti: koyu ‘renk için’
- karaçalgı: kara
- karala: koyu gri renk
- karamtık kızıl: siyahla kırmızı arası bir renk
- karantu: karamsı karamtırak
- kelemi: açık yeşil renk
- kelkör: alaca lekeli
- kınalı: kırmızı
- kogur kongur kongur konkurkonur]: sarı ile siyah karışımı bir renk koyu kumral kestane rengi ‘öküz inek için kullanılır’
- konur: kara esmer
- koygun [koygul koykul koyak]: koyu ‘renk için kullanılır’
- koyun: açık renkli
- körezi: soluk ‘renk için’
- köylü pembesi: açık vişne rengi
- kubus boya: koyu kahverengi
- kumru tüyü
- kurşuni renk
- kunduz: siyah
- küldoru: külrengi
- küle: çok beyaz
- külen: boz renk ‘eşek vb. Hayvanlarda’
- külensan/küleysi: külrengi
- külüsefteli/gülsefteli: açık kırmızı renk
- kündükü: kilim boyacılığında kullanılan bir renk
- küp mavisi: küpte mayalandırılarak lacivert renk elde edilen bir çeşit boya
- levarike pembesi: mor renk
- maskal: ela mavi gözlü
- mavele: maviye yakın ela
- mavileyin: mavimsi
- mavu: mavi
- mavus: mavis
- maz: kara
- mengis: mavi
- monus: boz ile kara arası bir renk
- morçuk: mora çalan kırmızı
- morgelen: morca mor gibi
- mugal: esmer mat donuk renk
- müllük: sarısın
- narıncı: portakal rengi koyu sarı
- narınç: koyu sarı portakal rengi
- navrike: pembe
- oflaz: eflatun
- öveykır: kır renk
- pal: kahverengi
- patul: beyaz
- pedrik: beyaz
- pezik: koyu pembe renk
- sagas: sarı
- saman yıldızı: altın yaldızın benzeri
- samanı: sarı renk
- sargut: açık saman rengi sarımsı
- sarı gelen: sarımsı
- sarıbaybak: sarısın
- sarılgıt: çok renkli
- sarım: sarımtırak sarımsı
- sarkanak: sarımsı
- saz rengi: yeşilimsi sarı
- sevi: renklerin anlamını azaltarak -ımsı ekinin yerine kullanılır alsevi morsevi…
- sığınak: boz
- sınık: soluk renksiz
- simit: kara
- sitil: kara kirli isli
- sur: kırmızı al
- süt: tam katıksız ‘renkler için’ süt beyaz
- süt mavi: çok açık mavi ten rengi
- sayak: pembe
- sebüs: sarı
- sıl: yeşil
- tapan: kötü ‘renk için’
- tarsı: duman rengi ‘hayvan için’
- tetir: kahverengi
- tetirli: cevizin yeşil kabuğuyla yapılan yeşile çalan koyu sarı
- tok/toh: koyu
- ton: hayvan rengi
- toru: koyu
- Kırmızı
- tutkun: koyu renk
- türlü tevür: çeşitli renk
- tüssü: kahverengi
- tütek: çekici parlak ‘renk için’
- ugut: ak
- yağız/yağız/yagal: yanardöner parlak kırmızı
- yanal/yanıl: kırmızı pembe pembeleşmiş
- yanıkal: kahverengi doruya yakın al
- yasıl: yeşil
- yesi: bir at rengi
- yeşil: koyu al ‘at rengi için’
- yesilgelen: yeşilimsi
- yeşilimsirek: yeşilimtırak
- yesit: yeşil parlak yeşil
- yisil: yeşil
- yiti: koyu
- zer: sarı
- zeri/zerî: sarımsı
- zilgara: kapkara
- Kırmızı (Ar.) - al, kızıl
- Turuncu (Far.+Ar.) - kızılsarı
- Sarı (Tr.) - sarı
- Yeşil (Tr.) - yeşil
- Mavi (Ar.) - gök
- Siyah (Far.) - kara
- Beyaz (Ar.) - ak
- Kahverengi (Ar.+Far.) - ar
Türkçe çiçek isimleri ise aşağıdaki yazımızdadır. Yararlı olması dileğiyle.
Türkçenin Diriliş Hareketi
Türkiye Türkçesinde renk adlarında yabancılaşma Arapça ve Farsça sözcüklerle başlamıştır.
Örneğin; amber, beyaz, eflatun, esmer, kırmızı, kimyoni, safran, şarabi, zeytuni, zümrüt, zift gibi kelimeleri Arapçaya; abanoz, ateş, lacivert, siyah, erguvani, nohudi kelimelerini Farsçaya borçluyuz.
Bej, bordo, füme, gri, karmen, krem, safir, siklamen, taba, vermiyon, maron, kadmiyum, mimoza, magnezyum, bismark gibi renk adlarını ise Fransızcadan almışız.
Bunu, ilerleyen yıllarda gri füme, abanoz karası, abanoz siyahı; biftek kırmızısı, karmen kırmızısı, vermiyon kırmızısı; karmen mavisi, kobalt mavisi, mine mavisi, saks mavisi; katran siyahı, sahtiyan siyahı, hareli nefti… gibi her iki unsuru da yabancı kelimeden oluşmuş renk adlandırmaları izlemiştir.
Dilimize yabancı dillerden girmiş kelimeleri Türkçeleştirme eğilimine karşın son yıllarda cream, beige, grey örneklerinde olduğu gibi tersi durumlara da rastlamak mümkün olup kültürel değişime bağlı olarak avokado yeşili örneğinde olduğu gibi Türkçede yeni adlandırmalara da başvurulduğu görülmektedir.
TÜRKÇE RENK ADLARIAteş kırmızısıBaklaçiçeğiBal rengiBalköpüğüBoncuk mavisiBuz mavisiCamgöbeğiÇingene pembesiÇivit mavisiÇivit rengiDeniz mavisiDevetüyüDuman rengiFare tüyüFes rengiFındıkkabuğuFildişiFulya sarısıGece mavisiGelincik kırmızısıGeyik kanıGök mavisiGülkurusuGümüş rengiGüvercinboynuGüvercingöğsüHacı yeşiliHorozibiğiKanarya sarısıKavuniçiKazayağıKeklikayagıKestane rengiKiremit rengiKömür karasıKumru göğsüKumru tüyüKüf yeşiliKül rengiLeylak rengiLimon sarısıLimonküfüMenekşe rengiNarçiçeğiÖrdekbaşıÖrdekgagasıPas rengiPismiş ayva: ayva pişiğiPortakal rengiSafra yeşili
Listemiz devam edecek ancak burada bazı açıklamalar yapmak yararlı olacaktır.
Renk Bildiren Kelimelerin Sayısı
Güney Afrika’da bir kabile olan ve çöl çevresinde yasayan Kafferlerin dilinde sadece kahverenginin tonlarını karşılayan 500-800 kelime bulunmaktadır. Avusturalya ve Yeni Zelanda yerlilerinden Fiji ve Polinezya kökenli Maorîler 3000 renk bilmekte ve her biri için ayrı bir isim kullanmaktadırlar. Arjantin, Şili, Uruguay ve Brezilya’da yasayan kırsal bir topluluk olan Gaucholarda ise at renkleriyle ilgili 200 terim, buna karşılık yalnızca 4 bitki adının bulunduğu görülür. (Okuyucu, 2006: 134)
Renkler üzerine titiz ve son derece ayrıntılı bir çalışma gerçekleştiren Kaymaz (1997: 253) tarafından Türkiye Türkçesi ve ağızlarında renk bildiren kelimelerin toplam sayısı -pekiştirme sıfatları, benzerlik sıfatları, at donları ve fillerden türetilmiş ağarmak, bozarmak, bronzlaşmak, esmerleşmek, gövermek, kararmak, kızıllaşmak, morarmak, neftileşmek, sararmak, turunculaşmak, zümrütlenmek vb. renk adları da dahil olmak üzere- Türkiye Türkçesine ait çeşitli sözlükler, yazılı eserler ve Derleme Sözlüğü dikkate alınarak 1.447 olarak ifade edilmiştir.
Yalnız Türkiye Türkçesi için geçerli olan bu rakamın diğer lehçelerde yer alan renk adlarının ilave edilmesiyle artacağı bir gerçektir.
Renk adlandırmaları ve tonları yönünden Türkiye Türkçesi son derece zengindir
Örneğin yalnız yeşil rengi ve tonlarını karşılamak için 44 kelime kullanılmaktadır: Altın yeşili, Ankara armudu yeşili, asit yeşili, Bursa yeşili, cam yeşili, camgöbeği yeşili, can eriği yeşili, çağla yeşili, çimen yeşili, deniz dibi yeşili, dudu yeşili (papağan yeşili), emerot yeşili, fosfor yeşili, hacı yeşili, hayıt yeşili, iç midye yeşili, İngiliz yeşili, Kâbe yeşili, kabuk yeşili, karanfil yaprağı yeşili, karpuz kabuğu yeşili, krom yeşili, küf yeşili, magnezyum yeşili, marul yeşili, orman yeşili, salatalık yeşili, sinabr yeşili, su yeşili, türbe yeşili, Türk yeşili, Türk çinisi yeşili, üzüm yeşili, verenoz yeşili, vessi yeşili, yağ yeşili, yaprak yeşili, yonca yeşili, yosun yeşili, zehir yeşili, zeytin yeşili, zeytin ağacı yeşili, zümrüt yeşili gibi…
(Kaymaz, 1997: 290- 293; Aksan, 1999: 59).
Türkiye Türkçesi Renk Adları
Türkçesi’nde diğer dillerden farklı olarak aynı zamanda acı, tatlı, cart, donuk, canlı, parlak, menevişli, yaldızlı, janjanlı, yanardönerli, ebruli, küllü, hareli, fosforlu, sütlü, açık, çok açık, orta, koyu, kapalı, uçuk, mat, kirli gibi kelimelerle de renklerin ara tonunu belirlemek mümkündür.
(Bayraktar 2003).
Örneğin; Açık eflatun, çok açık kızılcık rengi, orta bebek mavisi, orta mor, koyu eğrelti, uçuk pembe, mat beyaz, kirli sarı… gibi.
(Akdoğan ve Aydın 1995: 56-66).
Yukarıda yeşilin çeşitli tonlarını bildiren renk adlarına açık, koyu, orta, hafif koyu, hafif açık gibi kullanımları da eklediğimizde yeşil renkle ilgili kelimelerin sayısı 49’a ulaşmaktadır.
Bunların dışında süt mavi, şeker pembe, tozpembe, su yeşili, saman sarısı gibi dış dünya gerçekliğine gönderme yapılarak somutlukları daha belirginleştirilmiş bir çok renk adı vardır.
(Bayraktar, 2003).
Bugün Türkiye Türkçesi’nde yalnız nispeti’siyle kurulmuş 47 renk adı bulunmaktadır: altuni, angudi, ateşi, barudi, Bergamodi, beyazi, buğdayi, cevizî, çadıri, çividi,demiri, ebruli, eflatuni, erguvani, fındıki, fıstıki, filizî, firfiri, gövezi, gülgani, gümüşi, hâkî, havai, kâfuri, keşmirî, kibriti, kimyoni, kurşuni, kuzguni, laciverdî, leylaki, limoni, mercanî, neftî, nohudi, patlıcani, portakalî, samani, sedefi, sincabi, şarabi, tahini, tarçıni, zeri, zeytuni, zifirî, zümrüdi gibi.
(Kaymaz, 1997: 270-274).
Türkçe Renk İsimleri (devamı)Saman rengiSıçan tüyüSoğan kabuğuSütlü kahverengiTarçın rengiTavşankanıTurnagözüVapurdumanıVişneçürüğüYavruağzıZeytin yeşiliAblak: çok beyaz ala bula siyahlı beyazlıah: beyaz akahca: oldukça beyaz akçaahcil: rengini atmış solukakbacık: bembeyaz çok beyazakarap: siyahlı beyazlı alacalıakca/akça: beyazca beyaza yakınakcıl/akçıl/agcıl: beyaza yakın beyazı çok beyazlıakgug: ak apakakkakık: kırmızıakkur: bembeyazaklan: beyazca beyaza yakınakmaltak: boz renkli beyaza yakınakman: beyazala/ala bele/alaca: siyahla beyaz karışık renk siyahlı beyazlı kahverengi ile kırmızı arası bir renk açık kahverengi elâalajik: çok renklialasal: çeşitli renkleralbulak: kıpkırmızıallım yeşillim: rengarenkalmes: pembealpak: kırmızıAlvala: bembeyazampah/ampak: bembeyazbelek: alacalı karışık renklibeyaz gelen: az beyaz beyazcabozarak: açık renkboziya: boz renklibörtük: açık soluk ‘renk için’cam kırığı: cam öbeği rengice: çige, sarıcevizi: ceviz ağacının gövdesinden kesilince görülen koyu kahverengi renk ceviz meyvesinin yeşil kabuğunun kaynatılmasından elde edilen kahverengicevt: bej rengi meşe palamudunun kabuğunun rengicıcılı bıcılı/cicülü bücülü: allı morlucicikli: karışık renklicimbil: benekli noktalıcimbirt: koyu renkcingara: simsiyahcoga: kırmızıçakıldak: renksizçakman: süt mavisiçal: ala renkçalçapar: karışık renkçıgmagak: bembeyazçımak: beyazçigirdik: pembe renkçimepe: beyazçini: açık maviçohar: beyazçörçük: kızılçulka: siyah beyaz eğrilmiş ipin karıştırılmasından elde edilen gri renkçulla: kara renkçur: sarısın açık sarı renklidavla: alacadırgıl: alacalı çeşitli renklidiken: sarıdumduru: çok beyazdunuk/dunuh: donuk mat rengi bozuk seylerdümag/dümmag: bembeyazelebek: beyazemir: siyahımtırak yeşil neftiesker: sarısınetirengi: ten rengi açık pembegece girmez: sarı renkgenevir: sarı beyaz karışımı bir renkgeyik kanı: pembe renkli boyagırbız: kırmızıya yakın bir renk ‘hayvanlar için’gırmuzu: kırmızı renkgızılgıt: kızıla yakın bir renkgogot: kırmızının koyu tonugonür: kahverengi gri renkgögel: yeşil renkgögnü: çürük rengigönür: kırmızıya yakın koyu sarı renkgöy: yeşil yemyeşilhanım teni: açık pembe renkhayit yeşili: kaynatılmış ve saplanmış hayıt ağacı yaprağından yapılan bir çeşit dokuma boyası rengihesin: yeşilholuz: boz renkirenk: kızılislikir: demir kırından biraz daha koyu renkislikula: gri kırispi: ak beyaziti: koyu ‘renk için’karaçalgı: karakarala: koyu gri renkkaramtık kızıl: siyahla kırmızı arası bir renkkarantu: karamsı karamtırakkelemi: açık yeşil renkkelkör: alaca lekelikınalı: kırmızıkogur kongur kongur konkurkonur]: sarı ile siyah karışımı bir renk koyu kumral kestane rengi ‘öküz inek için kullanılır’konur: kara esmerkoygun [koygul koykul koyak]: koyu ‘renk için kullanılır’koyun: açık renklikörezi: soluk ‘renk için’köylü pembesi: açık vişne rengikubus boya: koyu kahverengikumru tüyükurşuni renkkunduz: siyahküldoru: külrengiküle: çok beyazkülen: boz renk ‘eşek vb. Hayvanlarda’külensan/küleysi: külrengikülüsefteli/gülsefteli: açık kırmızı renkkündükü: kilim boyacılığında kullanılan bir renkküp mavisi: küpte mayalandırılarak lacivert renk elde edilen bir çeşit boyalevarike pembesi: mor renkmaskal: ela mavi gözlümavele: maviye yakın elamavileyin: mavimsimavu: mavimavus: mavismaz: karamengis: mavimonus: boz ile kara arası bir renkmorçuk: mora çalan kırmızımorgelen: morca mor gibimugal: esmer mat donuk renkmüllük: sarısınnarıncı: portakal rengi koyu sarınarınç: koyu sarı portakal renginavrike: pembeoflaz: eflatunöveykır: kır renkpal: kahverengipatul: beyazpedrik: beyazpezik: koyu pembe renksagas: sarısaman yıldızı: altın yaldızın benzerisamanı: sarı renksargut: açık saman rengi sarımsısarı gelen: sarımsısarıbaybak: sarısınsarılgıt: çok renklisarım: sarımtırak sarımsısarkanak: sarımsısaz rengi: yeşilimsi sarısevi: renklerin anlamını azaltarak -ımsı ekinin yerine kullanılır alsevi morsevi…sığınak: bozsınık: soluk renksizsimit: karasitil: kara kirli islisur: kırmızı alsüt: tam katıksız ‘renkler için’ süt beyazsüt mavi: çok açık mavi ten rengisayak: pembesebüs: sarısıl: yeşiltapan: kötü ‘renk için’tarsı: duman rengi ‘hayvan için’tetir: kahverengitetirli: cevizin yeşil kabuğuyla yapılan yeşile çalan koyu sarıtok/toh: koyuton: hayvan rengitoru: koyuKırmızıtutkun: koyu renktürlü tevür: çeşitli renktüssü: kahverengitütek: çekici parlak ‘renk için’ugut: akyağız/yağız/yagal: yanardöner parlak kırmızıyanal/yanıl: kırmızı pembe pembeleşmişyanıkal: kahverengi doruya yakın alyasıl: yeşilyesi: bir at rengiyeşil: koyu al ‘at rengi için’yesilgelen: yeşilimsiyeşilimsirek: yeşilimtırakyesit: yeşil parlak yeşilyisil: yeşilyiti: koyuzer: sarızeri/zerî: sarımsızilgara: kapkaraKırmızı (Ar.) - al, kızılTuruncu (Far.+Ar.) - kızılsarıSarı (Tr.) - sarıYeşil (Tr.) - yeşilMavi (Ar.) - gökSiyah (Far.) - karaBeyaz (Ar.) - akKahverengi (Ar.+Far.) - ar
Türkçe çiçek isimleri ise aşağıdaki yazımızdadır. Yararlı olması dileğiyle.
Türkçenin Diriliş Hareketi
Derleme Sözl Renk (1993)
Altın sarısı
Ateş kırmızısı
Baklaçiçeği
Bal rengi
Balköpüğü
Boncuk mavisi
Buz mavisi
Camgöbeği
Çingene pembesi
Çivit mavisi
Çivit rengi
Deniz mavisi
Devetüyü
Duman rengi
Fare tüyü
Fes rengi
Fındıkkabuğu
Fildişi
Fulya sarısı
Gece mavisi
Gelincik kırmızısı
Geyik kanı
Gök mavisi
Gülkurusu
Gümüş rengi
Güvercinboynu
Güvercingöğsü
Hacı yeşili
Horozibiği
Kanarya sarısı
Kavuniçi
Kazayağı
Keklikayagı
Kestane rengi
Kiremit rengi
Kömür karası
Kumru göğsü
Kumru tüyü
Küf yeşili
Kül rengi
Leylak rengi
Limon sarısı
Limonküfü
Menekşe rengi
Narçiçeği
Ördekbaşı
Ördekgagası
Pas rengi
Pismiş ayva: ayva pişiği
Portakal rengi
Safra yeşili
Saman rengi
Sıçan tüyü
Soğan kabuğu
Sütlü kahverengi
Tarçın rengi
Tavşankanı
Turnagözü
Vapurdumanı
Vişneçürüğü
Yavruağzı
Zeytin yeşili
Ablak: çok beyaz ala bula siyahlı beyazlı
ah: beyaz ak
ahca: oldukça beyaz akça
ahcil: rengini atmış soluk
akbacık: bembeyaz çok beyaz
akarap: siyahlı beyazlı alacalı
akca/akça: beyazca beyaza yakın
akcıl/akçıl/agcıl: beyaza yakın beyazı çok beyazlı
akgug: ak apak
akkakık: kırmızı
akkur: bembeyaz
aklan: beyazca beyaza yakın
akmaltak: boz renkli beyaza yakın
akman: beyaz
ala/ala bele/alaca: siyahla beyaz karışık renk siyahlı beyazlı kahverengi ile kırmızı arası bir renk açık kahverengi elâ
alajik: çok renkli
alasal: çeşitli renkler
albulak: kıpkırmızı
allım yeşillim: rengarenk
almes: pembe
alpak: kırmızı
Alvala: bembeyaz
ampah/ampak: bembeyaz
belek: alacalı karışık renkli
beyaz gelen: az beyaz beyazca
bozarak: açık renk
boziya: boz renkli
börtük: açık soluk ‘renk için’
cam kırıgı: cam öbeği rengi
ce: çige, sarı
cevizi: ceviz ağacının gövdesinden kesilince görülen koyu kahverengi renk ceviz meyvesinin yeşil kabuğunun kaynatılmasından elde edilen kahverengi
cevt: bej rengi meşe palamudunun kabuğunun rengi
cıcılı bıcılı/cicülü bücülü: allı morlu
cicikli: karışık renkli
cimbil: benekli noktalı
cimbirt: koyu renk
cingara: simsiyah
coga: kırmızı
çakıldak: renksiz
çakman: süt mavisi
çal: ala renk
çalçapar: karışık renk
çıgmagak: bembeyaz
çımak: beyaz
çigirdik: pembe renk
çimepe: beyaz
çini: açık mavi
çohar: beyaz
çörçük: kızıl
çulka: siyah beyaz eğrilmiş ipin karıştırılmasından elde edilen gri renk
çulla: kara renk
çur: sarısın açık sarı renkli
davla: alaca
dırgıl: alacalı çeşitli renkli
diken: sarı
dumduru: çok beyaz
dunuk/dunuh: donuk mat rengi bozuk seyler
dümag/dümmag: bembeyaz
elebek: beyaz
emir: siyahımtırak yeşil nefti
esker: sarısın
etirengi: ten rengi açık pembe
gece girmez: sarı renk
genevir: sarı beyaz karışımı bir renk
geyik kanı: pembe renkli boya
gırbız: kırmızıya yakın bir renk ‘hayvanlar için’
gırmuzu: kırmızı renk
gızılgıt: kızıla yakın bir renk
gogot: kırmızının koyu tonu
gonür: kahverengi gri renk
gögel: yeşil renk
gögnü: çürük rengi
gönür: kırmızıya yakın koyu sarı renk
göy: yeşil yemyeşil
hanım teni: açık pembe renk
hayit yeşili: kaynatılmış ve saplanmış hayıt ağacı yaprağından yapılan bir çeşit dokuma boyası rengi
hesin: yeşil
holuz: boz renk
irenk: kızıl
islikir: demir kırından biraz daha koyu renk
islikula: gri kır
ispi: ak beyaz
iti: koyu ‘renk için’
karaçalgı: kara
karala: koyu gri renk
karamtık kızıl: siyahla kırmızı arası bir renk
karantu: karamsı karamtırak
kelemi: açık yeşil renk
kelkör: alaca lekeli
kınalı: kırmızı
kogur kongur kongur konkurkonur]: sarı ile siyah karışımı bir renk koyu kumral kestane rengi ‘öküz inek için kullanılır’
konur: kara esmer
koygun [koygul koykul koyak]: koyu ‘renk için kullanılır’
koyun: açık renkli
körezi: soluk ‘renk için’
köylü pembesi: açık vişne rengi
kubus boya: koyu kahverengi
kumru tüyü
kurşuni renk
kunduz: siyah
küldoru: külrengi
küle: çok beyaz
külen: boz renk ‘eşek vb. Hayvanlarda’
külensan/küleysi: külrengi
külüsefteli/gülsefteli: açık kırmızı renk
kündükü: kilim boyacılığında kullanılan bir renk
küp mavisi: küpte mayalandırılarak lacivert renk elde edilen bir çeşit boya
levarike pembesi: mor renk
maskal: ela mavi gözlü
mavele: maviye yakın ela
mavileyin: mavimsi
mavu: mavi
mavus: mavis
maz: kara
mengis: mavi
monus: boz ile kara arası bir renk
morçuk: mora çalan kırmızı
morgelen: morca mor gibi
mugal: esmer mat donuk renk
müllük: sarısın
narıncı: portakal rengi koyu sarı
narınç: koyu sarı portakal rengi
navrike: pembe
oflaz: eflatun
öveykır: kır renk
pal: kahverengi
patul: beyaz
pedrik: beyaz
pezik: koyu pembe renk
sagas: sarı
saman yıldızı: altın yaldızın benzeri
samanı: sarı renk
sargut: açık saman rengi sarımsı
sarı gelen: sarımsı
sarıbaybak: sarısın
sarılgıt: çok renkli
sarım: sarımtırak sarımsı
sarkanak: sarımsı
saz rengi: yeşilimsi sarı
sevi: renklerin anlamını azaltarak -ımsı ekinin yerine kullanılır alsevi morsevi…
sığınak: boz
sınık: soluk renksiz
simit: kara
sitil: kara kirli isli
sur: kırmızı al
süt: tam katıksız ‘renkler için’ süt beyaz
süt mavi: çok açık mavi ten rengi
sayak: pembe
sebüs: sarı
sıl: yeşil
tapan: kötü ‘renk için’
tarsı: duman rengi ‘hayvan için’
tetir: kahverengi
tetirli: cevizin yeşil kabuğuyla yapılan yeşile çalan koyu sarı
tok/toh: koyu
ton: hayvan rengi
toru: koyu
Kırmızı
tutkun: koyu renk
türlü tevür: çeşitli renk
tüssü: kahverengi
tütek: çekici parlak ‘renk için’
ugut: ak
yağız/yağız/yagal: yanardöner parlak kırmızı
yanal/yanıl: kırmızı pembe pembeleşmiş
yanıkal: kahverengi doruya yakın al
yasıl: yeşil
yesi: bir at rengi
yeşil: koyu al ‘at rengi için’
yesilgelen: yeşilimsi
yeşilimsirek: yeşilimtırak
yesit: yeşil parlak yeşil
yisil: yeşil
yiti: koyu
zer: sarı
zeri/zerî: sarımsı
zilgara: kapkara
