Atışma sanatı aytış UNESCO listesinde
Kırgız ve Kazaklar'ın ortak geleneği Aytış Atışma Sanatı, UNESCO tarafından kültürel değerler listesine kabul edildi. Karar; UNESCO'nun Uluslararası Maddi Olmayan Kültürel Değerleri Koruma Komitesi'nin toplantısında alındı
Dünya Bülteni/ Haber Merkezi
Kırgız ve Kazak ozanların karşılıklı atışması, aytış sanatı, UNESCO'nun Maddi Olmayan Kültürel Değerler Listesi'ne alındı. UNESCO'nun kararı 30 Kasım ila 4 Aralık tarihleri arasında Namibya’da gerçekleşen komite toplantısının ardından duyuruldu.
Kırgız ve Kazak ortak kültürel öğesi “Aytış”la birlikte Kırgızistan’ın, UNESCO’nun maddi olmayan kültürel mirasları listesindeki unsur sayısı da 5’e çıktı. Geçen yıl Kazakistan’nın teklifiyle Kazak küy sanatı ve gene Kazakistan ile Kırgızistan’ın müşterek önerisiyle kıyız üy kültürü aynı dalda UNESCO’nun kültürel değerler listesine kabul edilmişti.
Kırgızistan Kültür Enformasyon ve Turizm Bakanı Altınbek Maksütov, kararla ilgili şu sözleri sarfetti: “Biz bugüne kadar UNESCO’ya birçok öneri ile başvurduk. Aytış Kırgızistan ile Kazakistan adına önerilmiştir. Çünkü aytış sanatı bu iki ülkenin ortak sembolü. Başka ülkelerde de var; ama bizim düzeyimizde gelişmediği için bu iki ülke adına listeye alındı. 2013 yılında önerilen aytış, ancak bu sene listeye alınabildi.
Bu sanat, bizim babalarımızdan bu yana ağızdan ağıza geçip, “kan”a sinmiş haldedir artık. Biz birçok unsuru daha öneriyoruz. Mesela: Kırgızlar'ın ulusal baş giysileri olan “eleçek” ve “kalpak” ya da kök börü’yü de öneriyoruz. Bunun için çalışmalar yapıyoruz."
ÇOK ESKİ BİR GELENEK
Aytış sanatı, Kırgız ve Kazak halklarında ozanların, ezgili şiirsel atışmaları biçiminde kendini gösteren çok eski bir gelenek. Bu geleneksel sanat Kırgızistan’da son yıllarda özel bir önem görüyor ve Aytış Fonu’nun desteği ile yeni ozanlar yetişiyor. Aytışçılarsa, ağızlarının laf yapması, hazırcevaplıkları ve nükteli sözlerle özlü anlatım yetenekleriyle biliniyor.
Aytışların ‘kız-yiğit’ ‘sarmerden’ veya ‘kayım’ gibi farklı türleri bulunuyor. Ozanların aytışında ‘selamlaşma’, ‘bilmece’, ‘ders verme’ veya ‘zorlama’ gibi bölümler mevcut. Kırgız sözlü sanatı aytış, boylar arası rekabet dönemlerinde büyük önem taşıyordu. Ozanlar atışmalarında boylarını yüceltirken diğer boya ince göndermeler de bulunuyordu.
kaynak : http://www.dunyabulteni.net/asya/351077/atisma-sanati-aytis-unesco-listesinde
