Ana Sayfa

Transkripsiyon Alfabesi, Transkripsiyon Alfabesi Nedir?

Türk Lehçeleri 01.01.2018, 08:28 02.05.2020, 22:07

Transkripsiyon Alfabesi

Transkripsiyon alfabesi bir dilde kullanılan eski alfabedeki harflerin yeni alfabede bulunmaması durumunda eski harflerle yazılan bir metnin yeni harflere çevrimi için kullanılan alfabelerin ortak adı olarak karşımıza çıkmaktadır. Dünya üzerinde pek çok farklı milletin eski zamanlarda kullandığı alfabeleri değiştirmiş oldukları düşünülecek olduğu zaman farklı alfabeler için farklı transkripsiyon işaretleri ve alfabeleri kullanıldığını görebilmek de mümkündür.

Göktürk alfabesi için tıklayınız.	Türk dünyasında kullanılan alfabeler için tıklayınız.
Kazak alfabesi için tıklayınız	Kırgız alfabesi için tıklayınız.
Osmanlı alfabesi için tıklayınız.	Rus alfabesi için tıklayınız.
Tatar alfabesi için tıklayınız.	Sağır-Dilsiz alfabesi için tıklayınız.
Bulgar alfabesi için tıklayınız.	Çin alfabesi için tıklayınız.
Yunan alfabesi için tıklayınız.	Enokyan alfabesi için tıklayınız.
Sanskrit alfabesi için tıklayınız.	Kiril alfabesi için tıklayınız.
Viking alfabesi için tıklayınız.	Mors alfabesi için tıklayınız.
Körler alfabesi, Braille alfabesi için tıklayınız.

Transkripsiyon alfabesi açıklanırken ülkemizde de yabancı olmayan alfabelerden yararlanmak çok daha akılcı olacaktır. Bilindiği üzere ülkemizde Osmanlı Türkçesi olarak tabir ettiğimiz dönemde Arap harfleri kullanılıyordu. 20. yy'ın ilk çeyreğine kadar kullanılmaya devam eden bu alfabede kullanılan Arap harfleri, Latin alfabesinde kullanılan harflerle karşılaştırıldığı zaman bazı harflerin Latin alfabesinde karşılığının bulunmadığını görebilmek mümkündü.

Arap harfleri kullanıldığı zamanlarda "k" harfini göstermek amacıyla iki farklı "k" olarak okunan ve yazılan "kaf" ve "kef" harfleri kullanılmaktaydı. Ancak Latin alfabesine bakıldığı zaman bir tane "k" harfi bulunduğunu görebiliyoruz. Eski metinlerin günümüz alfabesine çevrimi sırasında eski metinde kullanılan "kaf" harfini belirtmek için transkripsiyon alfabesi oluşturulurken "k" harfinin altına bir nokta koyulmuş, bu da orijinal metinde yazının hangi "k" kullanılarak kaleme alındığını göstermiştir.

. Arap harflerinde iki farklı "k" bulunmasının nedeni ise Osmanlı Türkçesinde sesli harflerin kullanımına çok az yer verilmesidir. Bunun yarine kalın sıradan ünlüler ya da ince sıradan ünlülerin kullanımı için farklı harflerin kullanımına gidilmiştir.

Osmanlı Türkçesinde yazılmış bir metni Latin alfabesine çevirmek için kullanılan transkripsiyon alfabesi söz konusu olduğunda Latin alfabesinde 1 tane "h" harfi olduğunu, ancak Arap harfleri kullanılırken 3 farklı "h" harfi kullanıldığı görülür. Bu yüzden Arap harfleri ile yazılmış bir metni Latin harflerine çevirme işlemi gerçekleştirilirken "güzel h" harfinin işaretsiz olarak gösterilmesi söz konusuyken, "ha" harfini gösterebilmek için "h"nin altına bir nokta, "hı" harfi için ise "h"nin altına bir çizgi çekildiğini görebilmek mümkündür. Bu sayede orijinal metinde kullanılan "h" harfi anlaşılmakta ve kelimenin nasıl okunması gerektiği de belli olmaktadır.