Türklerin Kullandıkları Alfabeler, Uygur Alfabesi
Türklerin Kullandıkları Alfabeler, Uygur Alfabesi
Türklerin Kullandıkları Alfabeler - Uygur Alfabesi
Türklerin Kullandıkları Alfabeler - Uygur Alfabesi
Uygur Alfabesi
Göktürk Kağanlığı`nın 744 tarihinde yıkılmasıyla onun yerine geçen Uygur egemenliği dönemi kültürel etkinlikler ve gelişmeler yönünden İslam öncesi Türk tarihinin en parlak ve dikkate değer dönemini oluşturur. Çin, Hint ve İran kültürlerinin de etkisiyle kültür hayatına öncelik, renk ve hareketlilik getiren Uygurlar, kağıdı ve matbaayı da alıp kullanmışlardır. Bu arada kullanılagelen Göktürk yazısını bırakarak kendilerine özgü yeni bir alfabe düzenlemişlerdir.Uygur alfabesi, Sogd kökenli olup, bazı değişikliklerle Türkçe`ye uygulanmıştı.
Bu alfabenin ne zaman kullanılmaya başlandığı kesin olarak saptanamamaktadır. Bugün için bilinen, bu yazı ile yazılmış en eski metinlerin IX. yüzyıl sonlarına ait olduklarıdır. Buna karşın, söz konusu alfabe Uygurların siyasal varlıklarını yitirmelerinden sonra da yüzyıllar boyunca kullanılmıştır. Türklerin İslamiyete geçişleri ve Arap kökenli yeni bir alfabenin kabulünden sonra da Türkistan ve Kırım`daki Türk devletlerinde bu alfabe varlığını koruyabilmiştir. Timur İmparntorluğu ve onun kollarında Uygur yazısının kullanıldığı bilinmektedir.
Ebu Said Mirza`nın 1468`de Uzun Hasan’a gönderdigil bitik -mektup- Uygur harfleriyle yazılmıştı. Osmanlı İmparatorluğu`nda da sarayda Uygurca bilen kâtipler vardı ve Orta Asya`daki Türk hükümdarlarına gönderilen mektuplarla kimi yarlıkları bunlar yazıyorlardı. Örneğin, Fatih Mehmet`in Otlukbeli Savaşı`ndan sonra Özbek Hanına gönderdiği zafername Uygur alfabesiyle yazılmıştı. Böylece Orta Asya Türkleri arasında olduğu kadar Osmanlı merkez yönetiminde de geçerliliğini koruduğu anlaşılan Uygur alfabesi, varlığını bir süre daha devam ettirmiş ve 18. yüzyılda tamamıyla unutulmuşdur.
Türklerin Kullandıkları Alfabeler - Uygur Alfabesi
Göktürk alfabesi için tıklayınız. |
Türk dünyasında kullanılan alfabeler için tıklayınız. |
Kazak alfabesi için tıklayınız |
Kırgız alfabesi için tıklayınız. |
Osmanlı alfabesi için tıklayınız. |
Rus alfabesi için tıklayınız. |
Tatar alfabesi için tıklayınız. |
Sağır-Dilsiz alfabesi için tıklayınız. |
Bulgar alfabesi için tıklayınız. |
Çin alfabesi için tıklayınız. |
Yunan alfabesi için tıklayınız. |
Enokyan alfabesi için tıklayınız. |
Sanskrit alfabesi için tıklayınız. |
Kiril alfabesi için tıklayınız. |
Viking alfabesi için tıklayınız. |
Mors alfabesi için tıklayınız. |
Körler alfabesi, Braille alfabesi için tıklayınız. |
