ÇULIM TÜRKLERİ

Çulımlar sayı olarak en az Türk boylarından olup koruma altına alınan halklarımızdandır.

Çulımlar sayı olarak en az Türk boylarından olup koruma altına alınan halklarımızdandır. Kuzey Altay ailesinin Hakas grubuna mensup Hristiyan Türklerindendir. Rusya'nın Tombov bölgesinde yaşamaktadırlar.

Altay, Hakas ve Şorlarla akrabadırlar. Çulımlar kendilerini daha önceleri Çulım Tatarları, daha sonra Çulım Türk'leri ve son olarak da Çulım Hakasları demişlerdir. Nüfusları sadece 355 kişi olan Çulımlar Hristiyan olup örf ve adetlerini Şaman geleneklerine göre devam ettirmişler.Ne yazık ki, bazen halklar arasında kültürel karmaşıklıklar yaşanarak azınlık ve güçsüz olan kaybedebilir. Bir halk için de en ağır bedel geleneklerini yaşatamamaktır ve yok olmaktır. Bunun en belirgin örneklerinden biri de Çulımlardır. 

Çulımlar adlarını Çulım nehrinden almaktadırlar. Rusya Çulımları 5 Mart 2001 de halk olarak tanır ve 2002 de kendilerini ilk kez Çulımlar olarak tanıtırlar. Daha önce Çulumlar Hakaslar olarak bilinmişlerdir. Çulımlar kendilerine özgü geleneksel çiğ çamur yada tahta evlerde yaşarlar. Yazın hafif elbise, kaftan ve bol miktarda süs aksesuarları, kışın da büyük baş hayvancılık ve balıkçılık ile uğraştıkları için hayvan derisinden yapılmış kıyafetler giyerler. Çulım dili hiç yazıya geçmemiştir ve okutulmamıştır. Sadece çok az bir kısım kendi dillerini konuşurlar. Genelde anadili olarak Rusça'yı kullanırlar. Etnik kökenlerini Çulımlar XVII-XVIII asırda eski Kıpçak ve Uygur Türkleriyle daha sonradan Hakas ve Ruslarla karışarak oluşturmuşlar. Bu dönemde hem Hristiyan dinini kabul etmişler. Aynı zamanda Şaman inançlarını da devam ettirmişler. Balıkçılık ve avcılıkla hayatlarını sürdüren bu halk Şaman geleneklerine göre de ot toplayıp onlardan şifa unmuşlar. Doğaya ve ruhlara inanarak onlara tapmışlar. Boncuklarla işlenmiş beyaz baş örtü Çulımlarda kutsal sayılmış. Beyaz baş örtü saflığın ve iyiliğin simgesi olarak algılanmış. Kadınlar geleneksel inanışlarını uygularken başlarını bu örtüyle muhakkak örtmüşler. Dini inançlarına göre kadınlar kuş tüyleri, erkeklerse tavşan postunu kullanmışlar. Bunların ailelerini ve evlerini koruyup kolladıklarına inanmışlar. Artık yaşatabilecekleri ve aktarabilecekleri çok az gelenekleri olmasına rağmen bu uğurda büyük uğraşlar vermektedirler.


 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Религиозные ритуалы Чулымцев

Чулымцы – это малочисленный тюркский народ находящийся под охраной. Они относятся к хакасской и алтайской группе и по вере христиане. Живут в России в Тамбовской области и являются родственниками Хакасов, Алтайцев и Шорцев. Прежде они именовали себя «Чулымскими Татарами», потом «Чулымскими Тюрками», и в конце стали называться «Чулымскими Хакасами». Численность Чулымцев составляет 355 человек. Хотя по вере они христиане, они сохранили некоторые традиции и обычаи шаманизма. К сожалению, иногда по причине смешения культур нескольких народов малочисленные и бесправные могут потерять свои. Самое страшное для народа - это не суметь сохранить культурные ценности, традиции и исчезнуть. Ярким примером подобных случаев является Чулымский народ.

Чулымцы получили такое название из-за реки Чулым. В России о них впервые узнают 5 марта 2001 года, а в 2002 они представляют себя Чулымцами. Ранее же они были известны как Хакасы. Чулымцы живут в собственных традиционных деревянных домах или жилищах сделанных из сырой глины. Летом одеваются в легкие платья и кафтаны, надевают множество аксессуаров и украшений. Зимой же, ввиду того что занимаются рыболовством и разводят крупный рогатый скот, они надевают одежду из шкуры животных. У чулымского языка никогда не было письменности, лишь немногие могут на нем говорить. В основном используют русский, как родной язык. Как отдельный этнос они сформировались в XVII-XVIII веках в результате смешения древних Кыпчаков с Уйгурами, а позже с Хакасами и Русскими. В это же период приняли христианство, но продолжали жить по шаманским обычаям. Занимались в основном охотой и рыболовством, для лечения пользовались целебными травами, верили в духов и поклонялись природе. Для Чулымцев священным считался белый головной платок украшенный бисером. Белый платок, являясь символом чистоты и добра, надевали на голову женщины. По религиозным ритуалам, женщины использовали перья птиц, а мужчины – шкуру кроликов, чтобы защитить свои семьи и дома. Несмотря на то, что на сегодняшний день осталось очень немного традиций и обычаев, Чулымцы не перестают пытаться их сохранить.

Religious rituals of Choulyms

Choulyms is a small Turkic folk that protected. They belong to the Caucasus and Altay group, by faith Christians. They live in Russian Federation in Tambov region and they are relatives of the Khakas, Altays and Shors. Before they called themselves «Tatar Choulym», then «Choulyms Turks», and completely became «Khakassian Choulyms». The number of Choulyms is 355 people. Although they are Christians by faith, Choulyms saved some customs and traditions of shamanism. Unfortunately, sometimes because of cultural intermingling several folks small and powerless can lose their own. The worst thing for the folk is to let disappear cultural values and traditions. A striking example of such cases is the Choulym people.
Choulyms got its name from the Choulym River. The first time about them as about the folk in Russia learned in March 5, 2001, and in 2002 they present themselves as Choulyms. Previously, they were known as the Khakas. Choulyms lives in traditional wooden houses or dwellings made of raw clay. In summer they dressed in light dresses and kaftans and put on lots of accessories and decorations. In winter, due to the fact that they engaged in fishing and bred cattle, they wear clothes from animal wool. Choulyms language has never had writing form; only a few people can speak on it. Mostly they use Russian as their first language. They formed as a separate ethnic group in the 17th and 18th centuries because of mixing ancient Kypchaks with Uyghurs, and later with Khakass and Russians. In the same period, they accepted Christianity but continued to live with the shamanic traditions. They were mainly engaged in hunting and fishing, for the treatment they used herbs, believed in spirits and worshipped to nature. Choulyms considered white headscarf adorned with beads a sacred. White handkerchief, as a symbol of purity and goodness, they put on a woman's head. According to religious rituals, women used bird feathers, and men wool of rabbits to protect their families and houses. Despite the fact that today, there are only few traditions and customs, Choulyms never cease trying to save them.

Değerli meslektaşım Selim Karagöz’ün ÇULIM TÜRKLERİ hakkında anısı

Size Sİbirya'da Çulım Türkleriyle tanışma gayesiyle başlayıp Çulım Müzesinde Ruslara Türkçe şarkı söylemekle sona eren bir anımdan bahsetmek istiyorum.

Sibirya'da Özellikle Çulım Türkü bir hanımefendi ile tanışmak için Tomsk'tan Krasnoyarsk'a gittim (Ocak 2017'de). Çünkü günümüzde Çulım Türkçesini konuşanların sayısı belki de 200 bile değildir. Bu bayan onlardan biriydi. Krasnoyarsk'ta bu Çulım bayan ile Rus eşinin açtığı bir müze var. Müzenin adı Музей меда и этнографии (Bal ve etnografya müzesi). Çulımlar balcılıkta oldukça iyiymişler. Rus kişisi de Çulım eşiyle bu yeri açıp hem ürünlerini satıyorlar hem de Çulım kültürünü yaşatmaya çalışıyorlar (sözde) ancak maalesef Çulım bayanı o gün hasta olduğu için göremedim. Eşi ile de küçük bir tartışma yaşadık çünkü kendisi çok ön yargılı ve ırkçı birisiydi. Ben Türk olduğum için bana cahil muamelesi yapmaya çalıştı. Ben Çulım kültürü ile ilgili sorular sordukça o alakasız konulardan bahsediyordu. Bana sorduğu bazı garip sorular şunlardı:
- Rus kızı ile evlenecek misin? Bizde kadınlar özgürdür, sizdeki gibi değildir.
- İngiltere nerede biliyor musun?
- Osmanlı sömürgeci bir devletti, Ruslar hiçbir zaman işgal etmemişlerdir, gittikleri her yere oranın halkının davetiyle gitmişlerdi.
Aslında Sibirya'da bu tür insanlarla çok karşılaşmıştım. Sibirya seperatizmi diye bir şeyin olduğunu biliyor, tartışmaya girmeden sabırla Çulımlarla ilgili bilgi almaya çalışıyordum ancak adam inatla beni provoke etmeye ya da ürünlerini satmaya çalışıyordu. Sonra bereket adamın oğluyla tanıştım. Oğlu daha yapıcı ve aklı başında biriydi. Oğlu bana müzeyi gezdirdi, fotoğraf ve videolar çekmeme müsaade etti.Hatta Perşembe akşamları müzenin bir salonunda bir tür etno-konser gerçekleştirdiklerini, annesinin de (Çulım kadın) orada Çulım Türkçesinde şarkılar söylediğini, benim de istersem bu geceye katılabileceğimi söyledi. Memnuniyetle kabul ettim. Perşembe akşamı oraya tekrar gittim. Salondaki tek Türk, hatta tek yabancı bendim. Maalesef Çulım kadın yine gelememişti. Ben Çulım kültürü ile ilgili bir gece beklerken Çulım kültürü ile ilgili bir müzede tamamen Rus tarzı bir eğlence akşamının ortasında buldum kendimi. Özetle Çulım kadının kocası yaşlı emekli Rus arkadaşlarını toplayıp her PErşembe orada içip eğleniyordu. Çulım kültürü ile ilgili olan tek şey salon duvarlarındaki Çulım kaya resimlerinin kopya çizimleri ve diğer bazı eşyalardı.
Rus adama gelince; uzun muhabbetimiz sonunda benden ilk tanışmamızdaki kabalığından dolayı özür diledi ve Sibirya'da onlara tarihi yanlı ve milliyetçi bakışla öğrettiklerini itiraf etti. Bana Çulım Türklerinin balından ikram etti.
Bu arada salondakilerin rica, hatta ısrarları üzerine hayatımda ilk defa kareoke şarkı söyledim. Hem de Sibirya'da, hayatımda ilk defa gördüğüm insanların ortasında. Hatta iki kareokeden sonra youtube playlist'te Türk düğün havaları çıkınca tüm salon kalkıp dans etmeye başladı. Akşamın sonunda başta önyargılı yaklaşan Ruslar beni otelime kadar bıraktılar.
Bu da benim Sİbirya'da Çulım biriyle tanışıp Çulımca dinleyip kayıt etme gayesiyle başlayıp Sibirya'da Çulım Müzesinde Ruslara Türkçe şarkı söylemekle sona eren bir anımdır

Bu değerli anı için sevgili Selim Karagöz’e sonsuz teşekkürler...