BET ve BETİK NE ANLAMA GELİR?

BET ve BETİK NE ANLAMA GELİR?

Öncelikle bet, sayfa; betik ise kitap demektir.

"Yazılı herhangi bir şey" anlamına gelen "betik" sözcüğü, yazıda saptanmış en eski Türkçe sözcüklerden biridir. Orkun yazıtlarında "bitig" veya "betig" olarak geçer (8. yy). Ayrıca "ırk bitig" (fal kitabı) adında Eski Uygurca bir el yazması da vardır (9. yy). Kökü ise "be-"dir ve "işaretlemek, damgalamak"*** anlamındadır. Bu kök -t yapım ekini alarak bet sözcüğünü oluşturur. Bet sözcüğü de addan eylem yapan +i-'yi alarak "beti-" (yazmak, taşa yazmak, kaydetmek ) eylemini türetir. Eski Türkler yazıyı ilk olarak taşların yüzeyine (betine) yazdıkları için böyle bir eylem türemiş olmalı. Beti- eylemi de -k yapım ekini alarak betik sözcüğünü oluşturur. Betik sözcüğü geçmişte, kitap, mektup, gibi yazılı şeyler için kullanılmıştır. Biz bu sözcüğün en temel anlamı olan kitap anlamını aldık. Bu sözcüğün Çinçe olduğunu öne sürenlere de yanıt vermiş olduk. Türkçe ek ve köklerle açıklanabilen sözcükler Türkçedir.

Türkçede "bet" sözcüğü ise 'yüz, yüzey' anlamına gelir. Sözcük, Anadolu Türkçesindeki "beti benzi atmak" deyiminde "insan yüzü" anlamında geçmiştir. Uygur Türkçesi ve birkaç Türkçede işlek olarak kullanılır. Öyle ki, Uygurca yerliklerde (sitelerde) "ana sayfa" yerine "başbet" (yazıda: bashbet) olarak kullanıldığını görebilirsiniz. Türkiye Türkçesi kimi yerliklerde de "anabet" dendiği gözümüzden kaçmamıştır. Bet sözcüğü, "yazı yazılan yüzey" anlamında kullanılarak günümüzde sayfa anlamında kullanılmaya başlanmıştır.

"Betik" sözcüğünün bilgisayar alanında "script" karşılığı olarak çok sık kullanıldığını da belirtelim. Mozilla Firefox, buna bir örnektir.

*** be- eyleminden türeyen bazı sözcükler: belirtmek, belirlemek, belge, bellemek, belirti, belirgin, betimlemek, bediz, ... vb.

TDH-KOLAY ERİŞİMİ

Türkçe

Göktürkçe

Edebiyat

Türkçe Adlar

Tarih

Kökenbilgisi

Lehçeler

Yazım Kılavuzu

Türk Dünyası

PDF-DOC

Sınav-Deneme

Sözlüklerimiz

DİL BİLGİSİ KOLAY ERİŞİMİ

Dil Bilgisi

Sıfatlar

Belirteçler

Anlam Bilgisi

Kompozisyon

İlgeçler

Cümlede Anlam

Nasıl yazılır?

Bağlaçlar

Paragrafta Anlam

Noktalama İş.

Ünlemler

Sözcükte Anlam

Sözcük Bilgisi

Eylemler

Ses Bilgisi

Yapım Ekleri

Eylemsiler

Yapı Bilgisi

Adıllar

Dil -Anlatım

Yazım Bilgisi

Adlar

Edebiyat

Anlatım Bozuklukları

Ana Bet

Atasözleri

TDH-Instagram

TDH-Tvitır

TDH-Feysbuk

Yorumlar (0)