01.08.2019, 13:41

Türki değil, Türk Cumhuriyetleri

TÜRKİ DEĞİL, TÜRK CUMHURİYETLERİ...

Eski Sovyet dünyasında kapsayıcı bir “Türk” kavramından söz edilemez. Türk, Türkiye Türkleri ve eski Osmanlı tebaasını; Türki, Sovyet coğrafyası Türk boylarını karşılıyordu. Bağımsızlığın ilk çeyreğinde artık Türki Cumhuriyetler ifadesinden vazgeçilmeli... Doğrusu, Türk Cumhuriyetleri...

Bilindiği gibi Orhun Anıtları’nda dil adı geçmez, Türk adı ise 76 kez tekrarlanır. Eski Uygur yazmalarında dilimizin adı: Türk tili.  İslamî kültürün etkisiyle Yusuf Has Hâcib, nadiren Türkî (Arabî, Farsî gibi) kavramını Türkçe için kullanır. Harezm-Kıpçak dönemi ve Nevâyî’de ise Türkî yaygınlaşır. 

Türkî, Doğu Türklüğü’nde “Türkçe” karşılığında kullanılırken Sovyet Dönemi’nde Doğu ve Batı Türklüğünü ayırmak için “Türki” biçiminde yeniden yaratıldı... Sovyet Dönemi’nde bu ayrım dile de yansıdı: Turetskiy yazık, Türkiye Türkçesini; Tyurkskiy yazık, Türk lehçelerini ifade ediyordu. Batı literatüründeki Turkish ve Turkic ayrımı, Sovyet kaynaklıdır...

Türk Cumhuriyetleri ya da Türk Devletleri... Türkiye Cumhuriyeti ile birlikte bağımsız yedi Türk Devleti, sırayla: Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti, Kırgızistan, Özbekistan, Azerbaycan, Türkmenistan, Kazakistan Cumhuriyeti... Bir millet iki devlet, şimdi bir millet yedi devlet...

Yorumlar (0)