AVRUPA HUN KAĞANLARININ ADLARI VE KÖKENLERİ
AVRUPA HUN KAĞANLARININ ADLARI VE KÖKENLERİ
AVRUPA HUN KAĞANLARININ ADLARI VE KÖKENLERİ
Arif Cengiz Erman
Avrupa Hunlarının kağan adları iktidar sırasına göre şöyledir: Kama Tarkan, Balamir, Alypbi, Muncuk, Uldız, Karaton, Oktar, Ruga, Bleda, Attila, Ellak, Dikkiz ve Ernak.
KAMA TARKAN adı, Etrüskçe sevgi; sevinç; mutluluk anlamlarına gelen KAMA ile algılayan; sezen; kavrayan; gözleyen anlamlarına gelen TARKAN sözlerinin birleşiminden oluşmuştur ve sevgiyi sezen/gözleyen anlamındadır. Sezmek; kavramak; gözlemek anlamlarına gelen tark sözü, en son Çağataycada tarkamak/terkemek olarak yaşamıştır. Günümüzde TARKAN olarak kullanılan ad ise, yine Etrüskçe ayrıcalıklı; saygın anlamlarına gelen TARKUN sözünden evrilmiştir.
BALAMIR adı, yönetmek anlamına gelen BALA sözüyle kızgınlık; hiddet anlamına gelen MİR sözünün birleşiminden oluşup, hiddetli yöneten; sert yönetici anlamına gelmektedir.
ALİPBİ adı, Etrüskçe vurmak; tokatlamak anlamına galen ALAPU sözünden gelmektedir. Bu söz günümüze yiğit; kahraman anlamlarına gelen ALP olarak evrilmiştir.
Attila'nın babasının adı MUNCUK, süsleme ve donatım anlamlarının yanında, buyruk ve düzen anlamlarına da gelen Etrüskçe MUNTH sözüne dayanmaktadır ve günümüze BONCUK olarak evrilmiştir.
ULDIZ adı yıldız anlamına gelmektedir ve bugün yalnızca Azerbaycan Türkçesinde ULDUZ olarak yaşamaktadır. KARATON adı, kara don yani kara giysi demektir.
OKTAR adı, yükselmek; gelişmek; artmak anlamlarına gelen Etrüskçe UHTE sözünden evrilmiş olup, yükselen; gelişen demektir.
Attila'nın amcasının adı olan RUA ya da RUGA ise, yönetici anlamına gelmektedir. Etrüskçe REKHA sözü yönetici demektir ve AGA (kıral) sözünün Batı Ön Türk dillerindeki bir söyleniş biçimidir. Bu söz Etrüskçeden Latinceye kıral anlamına gelen REX ve REGİS, Fransızcaya da ROİ (okunuşu rua) olarak geçmiştir.
Attila'nın kardeşinin adı olan BLEDA (doğrusu Beleda ya da Beluta olmalıdır), Etrüskçe büyüleyen; hayran bırakan anlamına gelen MELUTA sözünden gelmektedir.
ATTİLA adı, Etrüskçe soylu; aynı soydan anlamlarına gelen ATALE sözünden gelip, bugünkü Türkçe ile ATALI anlamına gelmektedir.
Attila'nın oğlunun olan ELLAK, Ön Türkçe top demek olan ELLAG sözünden gelmektedir ve top; topaç; iri-yarı anlamına gelmektedir. Top anlamına gelen bu söz günümüzde ALLAK olarak yaşamaktadır; örneğin allak-bullak sözü buradan kalmadır ve top gibi; topak gibi; karmaşık anlamı içermektedir.
Attila'nın diğer oğlunun adı DİKKİZ ise, deniz demektir. Ön Türkçe (Sümerce) sulamak anlamına gelen ADUG sözünden ad haline gelen bu söz, -z çoğul eki alarak dikkiz ve daha donra deniz olmuştur.
Attla'nın üncü oğlunun adı ERNAK da Etrüskçe hareketli, kışkırtan anlamına gelen ERUNA (Sümerce askeri birlik anlamına gelen ERİN) sözünden gelmektedir ve günümüzde EREN olarak yaşamaktadır.
TÜRKLERİN GERÇEK TARİHİ
