SAKA (İSKİT) ETNONİMİNİN ETİMOLOJİSİ ÜZERİNE
Hunlardan bahseden Avrupalılar (elçiler,tarihçiler,vsiyasetçiler, seyyahlar), onlar için daha anlaşılır bir terim olan İskit kelimesini kullandılar veya onlarında İskit olduğunu söylediler.
SAKA (İSKİT) ETNONİMİNİN ETİMOLOJİSİ ÜZERİNE
Prof. Dr. Fuzuli BAYAT
İ.Dynakonov, Skyth (İskit) kelimesinin eski Yunancada Skythe olduğunu yazar ve bu etnonimin Asur kaynaklarında Aşguzay,Asguzay (muhtemelen Dış veya Taş Oğuz anlamında) ; Babil kaynaklarında İşgüzay (ülke olarak İşguza, İşgüzay sözünün İç Oğuz olabileceği ihtimali güçlüdür); eski Yahudilerede Aşguz şekillerinde çeşitlendiğini bildirir. 8
Bu da Saka adının Oğuz adıyla aynı kökten gelebileceği ihtimalini göz önüne getirir.
Hunlardan bahseden Avrupalılar (elçiler,tarihçiler,vsiyasetçiler, seyyahlar), onlar için daha anlaşılır bir terim olan İskit kelimesini kullandılar veya onlarında İskit olduğunu söylediler. Mesela,5 yüzyılda Bizans elçisi sıfatı ile Atilla’nın yanında bulunmuş olan Priskus,yazılarında “Hun Töresi”, ”Hun Dili “afadeleri yerine “İskit Töresi”, İskit Dili”kavramlarını kullanmıştır. Atilla’nın sarayında beyaz elbiseli kızların İskitçe şarkılar okudukları hakkında bilgiler verilmektedir. 9
Karadeniz sahillerinde uzun süre hükümran olan (M.Ö.7 yüzyıldan M.Ö.2.yüzyıla kadar) İskitleri Bizans tarihçileri çok iyi tanıyorlardı. 7 Asrın Bizans tarihçisi Theopylaktos Simokatta, Avar Türklerini İskit soylarından biri olarak kabul eder.10
İ.Piyankov’a göre İskit Mazgitler (Massaget) adı altında asıl Türkler kastedilirdi.11
A. Bernştam Türk etnosunun aslını doğrudan Hunlara,Hunların da aslını doğrudan İskitlere bağlamıştır.12
Göktürkler hakkında yazan Nizans tarihçisi Menandros 568 yılında Roma elçileri Türk Kağanlığına gelirken,elçilerin yanan ateşlerin arasından geçerek temizlendiklerini; elçilerin şahitliğine göre, bu merasime iştirak eden şamanların,İskitlerin dilinde dua okuduklarını ve konuştuklarını kaydeder. 13
Hatta 15.yy. da Timur ordusuna da Bizans kaynaklarında Skyth denildiği bilinmektedir. 14
Prof. Dr. Fuzuli BAYAT, Gazinatep Üniversitesi Fen Ed.Fak.Türk Dili ve Ed.Bl.Öğr.Üyesi
KARADENİZ ARAŞTIRMALARI-1
Dipçe :
8. Dyakonov İ. M. İstoriya Midii,Moskova-Leningrad 1956 s.242-243
9. Udolçova Z:V. ”Diplomatiya Ranney Vizanti”, Vaprosi İstorii No:2 Moskova 1983 s.101
10. İlovayskiy D.Razuskaniya O Naçale Rusi.Vmeste Vvedeniya v Russkuyu İstoriyu, Moskova 1882, s.244
11. Pyankov İ.V. ”Massageti Gerodota”, Vestnik Drevnev İstorii No:2 1975 s.64
12. Bernştam A.N. ”Proishojdeniya Turok” Problemi İstorii Dokapilalistiçeskogo Obşetstva No: 5-6 1935 s.49
13. Vizantiyiskie İstoriki, St.Petersburg 1860,s.376
14. Baykara T, Türk Adının Anlamı,Ankara 1998 s.41
iskitler özellikleri xiskitler bayrağı xiskitler ekşi xiskitler nerede xiskitlerin dini x
