Uyghur wekilliri 2018-yilliq "Dunya turan qurultiyi" da

Hon'gariye paytexti budapéshtta ötküzülgen 2018-yilliq "Dunya turan qurultiyi" gha Uyghur wekillirimu qatnashti. 10-Awghust bashlinip 12-awghust axirlashqan bu yilliq "Dunya turan qurultiyi" gha yawropa elliri, qazaqistan we türkiyedin kelgen Uyghur sen'etkarlar hemde medeniyet sahesidiki aktiplar qatnashti. 

Qazaqistandin mezkur qurultay mexsus Uyghur hey'itini bashlap kelgen péshqedem Uyghur pa'aliyetchi waqqas ependi bu heqte ziyaritimizni qobul qilip, bizge melumat berdi. 

10-Awghust küni budapéshtta bashlan'ghan "Dunya turan qurultiyi" ning échilish murasimi hon'gariye parlaméntida ötküzülgen bolup, murasimgha 28 dölettin kelgen wekiller ishtirak qilghan. Waqqas ependining éytishiche, hon'gariye parlaméntining mu'awin bashliqi sandor lézsaq ependi bilen hon'gariye turan birlikining re'isi andiras biro ependi échilish nutqi sözligen bolup, ular sözide Uyghurlarnimu tilgha alghan. 

11-Awghust küni etigen turan qurultiyining pa'aliyetliri orunlashturulghan meydanda qedimki honlar bilen tarixiy we medeniyet yiltizi baghlinidighan her qaysi milletler özlirining türlük milliy sen'et nomurliri we neq meydan emeliy maharetlirini körsetken. Qedimki honlar we saqlarning jeng kiyimliri bilen jabdun'ghan chewendazlarning kengri seynada körsetken atliq jeng maharetliri, qilichwazliq, oqya étish we qamchiwazliq qatarliq emeliy maharetler meydan'gha toplan'ghan türk irqigha mensup milletlerning küchlük alqishlirigha sazawer bolghan. 

Waqqas ependi herqaysi döletlerdin kelgen wekiller atlargha minip parattin ötkende Uyghur wekilliriningmu ay-yultuzluq kök bayraqni lepilditip meydan'gha kirip kelgenlikini bayan qildi. 

Igilinishiche, turan qurultiyigha türk-hon irqigha mensup 28 milletning yüzminglarche wekilliri qatnashqanliqi melum. Nesli we medeniyet yiltizi bir bolghan bu milletler arisida birlik we qérindashliq rishtisini baghlash bu qétimqi "Turan qurultiyi" ning tüp meqsiti qilin'ghan iken. 11- We 12-awghust künliri en'gliyedin kelgen Uyghur pa'aliyetchi rehime mexmut xanim neq meydanda "Uchrashqanda" namliq naxshini éytip meydanni alqish sadalirigha toldurghan. Arqidin qazaqistandin kelgen Uyghur sen'etkarliri yuqiri maharet bilen Uyghur ussuli orundap pütün meydanning keypiyatini yuqiri kötürgen. Minglighan tamashibinlar üzüldürmey chawaklar chalghan. Rehime mexmut xanim neq meydandin ziyaritimizni qobul qilip, bu menzirini mundaq teswirlidi. 

Qazaqistandin Uyghur sen'etchilerni bashlap kelgen waqqas ependi bu yil "Dunya turan qurultiyi" ning 10 yilliqining xatirilen'genlikini, 10 yildin béri Uyghurlarning izchil halda bu qurultaygha qatniship kelgenlikini, Uyghurlarning bu qétimqi qurultaydimu zor netijilerni qolgha keltürgenlikini tilgha aldi. 

Türkiyediki qiriqel'e uniwérsitéti türkologiye kespining oqutquchisi, proféssor bilgixan atsiz gökdagh ependi öz tesiratini bayan qilip mundaq dédi: "Qurultaygha türk dunyasidin kelgen sen'etchilermu qatnashti. Ularning ichide Uyghur sen'etchi rehime mexmut xanimmu bar. Biz uning naxshisini anglap bek tesirlenduq. U sen'etkar abdurrehim héyt tunji bolup éytqan 'uchrashqanda' namliq naxshini orundidi. Hemmimiz bek tesirlenduq. Rehime mexmut xanim hemme yerde sherqiy türkistan mesilisini anglitip kéliwatqan bir sen'etkardur. Sherqiy türkistan mesilisini her da'im, dunyaning herqandaq jayida otturigha qoyup turush kérek. Bu qétimliq turan qurultiyidimu sherqiy türkistanning hazirqi éghir weziyiti tilgha élip ötüldi." 

Qazaqistandin kelgen Uyghur wekiller tikken chédir turan qurultiyigha kelgenlerning eng awat ziyaretgahigha aylan'ghan idi. Chédir etrapigha ornitilghan sen'etlik körünüshler, chédir ichide körgezme qilin'ghan Uyghurlarning en'eniwi kiyim-kéchekliri, Uyghurche kitablar, ün-sin buyumliri we ay-yultuzluq kök bayraqlar ziyaretchilerni jelp qildi. Pütün meydanda Uyghurlargha nisbeten qizghin mu'amile, qiziqish we yéqinchiliq keypiyati körsitilmekte idi. Bolupmu Uyghurlarning medeniyet körgezmiliri we sen'et maharetliri bashqa türkiy xelqlerge qarighanda tamashibinlarni alahide jelp qilghan idi. 

Melum bolushiche, 2008-yilidin buyan Uyghur wekilliri her yili turan qurultiyi bilen honlar qurultiyigha qatniship kelmekte. Ilgiriki yillarda d u q rehberlirimu izchil halda bu qurultaylargha teklip qilin'ghan bolsimu, 2016-yilidin tartip xitayning bésimi bilen teklip qilinmighan.