Uygurca Dersleri, Uygur Türkçesinde Zamanlar

Uygurca Dersleri, Uygur Türkçesinde Zamanlar

Uygurca diğer derslere ulaşmak için tıklayınız: Uygurca Dersler

Bu yazı dizimizde Uygurca, Uygurca ders, Uygurca dersler, Uygurca Öğren, Uygurca Kişi Zamirleri, uygurca alfabesi uygurca kelimeler, uygurca çeviri, uygurca nedir, uygurca Türk, uygurca kelimeler ve anlamları, uygurca öğren, eski uygurca, Uygurca Dersleri: Uygurca Kişi Zamirleri, Uygurca Türk: تۈركىيىلىك gibi konular ele alınacaktır.

Uygurca Dersleri, Uygur Türkçesinde Zamanlar

1. Geniş Zaman: Uygur Türkçesinde Geniş Zaman, şimdiki zaman ve gelecek zaman yerlerine de kullanılmaktadır.

Men kelimen ------> Ben gelirim
Sen kelisen -------> Sen gelirsin
U kelidu -----------> O gelir
Biz kelimiz ---------> Biz geliriz
Siler kelisiler -------> Siz gelirsiniz
Ular kelidu ---------> Onlar gelir


2. Şimdiki Zaman: Türkiye Türkçesi’nde kullanılan “–yor” eki , Uygur Türkçesi’nde “-wat” ekine dönüşmüştür.

Men keliwatimen -------> Ben geliyorum
Sen keliwatisen --------> Sen geliyorsun
U keliwatidu ------------> O geliyor
Biz keliwatimiz ----------> Biz geliyoruz
Siler keliwatisiler --------> Siz geliyorsunuz
Ular keliwatidu ----------> Onlar geliyorlar


3. Görülen Geçmiş Zaman: Türkiye ve Uygur Türkçesi’nde geçmiş zaman kullanımı neredeyse aynıdır.

Men keldim --------> Ben geldim
Sen kelding --------> Sen geldin
U keldi -------------> O geldi
Biz kelduq ----------> Biz geldik
Siler keldinglar ------> Siz geldiniz
Ular keldi -----------> Onlar geldiler


4. Öğrenilen Geçmiş Zaman: Türkiye Türkçesi’nde kullanılan “–miş” eki Uygur Türkçesi’nde “-ken / -gen” ekine dönüşmüştür.

Men kelgenmen ------> Ben gelmişim
Sen kelgensen -------> Sen gelmişsin
U kelgen -------------> O gelmiş
Biz kelgenmiz ---------> Biz gelmişiz
Siler kelgensiler -------> Siz gelmişsiniz
Ular kelgen ------------> Onlar gelmişler


5. Gelecek Zaman: Gelecek zaman kullanılması gerekli yerlerde daha çok geniş zaman kullanılmasına rağmen, bu biçim de kullanılmaktadır.

Men kelmekçhimen -------> Ben geleceğim
Sen kelmekçhisen --------> Sen geleceksin
U kelmekçhi --------------> O gelecek
Biz kelmekçhimiz ----------> Biz geleceğiz
Siler kelmekçhisiler --------> Siz geleceksiniz
Ular kelmekçhi ------------> Onlar gelecekler


6. Yeterlilik Fiil Çekimi:

Men keleldim --------> Ben gelebildim
Sen kelelding --------> Sen gelebildin
U keleldi -------------> O gelebildi
Biz kelelduk ----------> Biz gelebildik
Siler keleldingler ------> Siz gelebildiniz
Ular keleldi -----------> Onlar gelebildi(ler)


7. Şimdiki Zamanın Hikayesi:

Men kelattim ---------> Ben geliyordum
Sen kelatting ---------> Sen geliyordun
U kelatti --------------> O geliyordu
Biz kelattuq -----------> Biz geliyorduk
Siler kelattinglar -------> Siz geliyordunuz
Ular kelatti ------------> Onlar geliyordu(lar)


8. Öğrenilen Geçmiş Zamanın Hikayesi: Türkiye Türkçesi’nde kullanılan “–miş” eki Uygur Türkçesi’nde “-ken / -gen”ekine dönüşmüştür.

Men kelgen idim ---------> Ben gelmiştim
Sen kelgen iding ---------> Sen gelmiştin
U kelgen idi --------------> O gelmişti
Biz kelgen iduq -----------> Biz gelmiştik
Siler kelgen idinglar -------> Siz gelmiştiniz
Ular kelgen idi ------------> Onlar gelmişlerdi

TÜRK LEHÇELERİ KOLAY ERİŞİM ÇİZELGESİ

• AZERBAYCAN TÜRKÇESİ, KAZAK TÜRKÇESİ, KIRGIZ TÜRKÇESİ
• ÖZBEK TÜRKÇESİ, TÜRKMEN TÜRKÇESİ, UYGUR TÜRKÇESİ
• DİĞER LEHÇELER VE AĞIZLAR