Anlatım Bozuklukları Konu Anlatımı, Mantık Hataları

Anlatım Bozuklukları, Anlatım bozuklukları örnekler, anlatım bozuklukları kısaca, anlatım bozuklukları pdf, anlatım bozuklukları test, yapısal anlatım bozuklukları, anlatım bozukluğu, anlatım bozuklukları nedir, anlatım bozuklukları örnek cümleler ve açıklamaları, Anlatım Bozuklukları Konu Anlatımı, Mantık Hataları

• DİLBİLGİSİ KONULARI KOLAY ERİŞİM ÇİZELGESİ
• Dilbilgisi
• Dil-Anlatım
• Yazım Bilgisi > Kompozisyon, Yazım Kuralları, Noktalama İşaretleri
• Anlam Bilgisi > Sözcükte Anlam, Cümlede Anlam, Paragrafta Anlam
• Yapı Bilgisi > Tamlamalar, Anlatım Bozuklukları
• Ses Bilgisi
• Sözcük Bilgisi > Yapım Ekleri, Adlar, Sıfatlar, Zamirler, Zarflar, Edatlar
• Ünlemler, Eylemler, Eylemsiler
• Nasıl yazılır?
• Atasözleri ve Deyimler
• Türkçe Göktürkçe Edebiyat
• Yazım Kılavuzu
• SÖZLÜKLERİMİZ

Anlatım Bozuklukları Konu Anlatımı, Mantık Hataları

İyi ve sağlam bir cümlenin temel mantık ilkelerine uygun olması gerekir aksi taktirde anlatım bozukluğu yapılmış olur.

Seninle değil şehir içinde gezmek, dünya turuna bile çıkılmaz.
Açıklama: Şehir içinde dahi gezilmeyecek biri ile nasıl dünya turuna çıkılabilir ki? Öyleyse cümle şu şekilde düzeltilmelidir:  Seninle değil dünya turuna çıkmak, şehir içinde  bile gezilmez.

Beyin zarı iltihapları iyi tedavi edilmezse ölüme; hatta sara nöbetlerine dahi yol açabilir.
Açıklama: Sara nöbetleri ölümden daha kötü bir şey midir ki de “hatta” sözcüğünden sonra sara nöbetlerisözcük grubu getiriliyor? Cümlenin doğrusu şu şekilde olmalıdır: Beyin zarı iltihapları iyi tedavi edilmezse sara nöbetlerine; hatta ölüme dahi yol açabilir.

Tezgahtar müşterinin aldığı oyuncağı kağıda sardı ve müşteriye verdi.
Açıklama: Cümledeki mantık hatasını tam olarak anlayabilmeniz için elinize bir kağıt bir de oyuncak alın ve oyuncağı kağıda sarın. Ama dikkat edin lütfen oyuncağı kağıda sarın, kağıdı oyuncağa değil. Cümlenin doğrusu şu şekilde olamlıydı:

Aşağıdaki örnekleri de siz yapınız:

Önümüzdeki haftanın önemli programlarından bazılarını sizlere hatırlatmaya çalıştık.
Karar TBMM’nin 230’a karşı 190 oyla aldığı bir kararla kabul edildi.

MANTIKSIZLIKTAN KAYNAKLANAN ANLATIM BOZUKLUKLARI, MANTIK HATALARI 

Bir cümlede, iletilmek istenen anlamın eksiksiz olabilmesi için düşünce ve mantık son derece önemlidir.

İyi bir anlatımda sağlam bir düşünme ve mantık yürütme temel koşuldur.

Mantıksal hataları ve tutarsızlıkları içeren cümleler, dil bilgisi kurallarına uygun olsalar bile anlamı ve yargıyı eksiksiz iletmezler. Bu tür yanlışlar genellikle dikkatsizlik sonucu ortaya çıkar.

İnsana “bu ne perhiz, bu ne lahana turşusu” dedirten saçma ifadeler anlatım yanlışlığına neden olur. Bu tür yanlışlıklar mantıksızlıktan veya anlamca çelişen kelimelerin birlikte kullanılmasından kaynaklanır.

Mesela “manyak akıllı, korkunç yakışıklı” ifadeleri bu tür saçmalıklardır.

Örnek:

 Önümüzdeki haftanın önemli programlarından bazılarını sizlere hatırlatmaya çalıştık.

Önümüzdeki haftanın önemli programlarından bazılarını sizlere tanıtmaya çalıştık.

 

Önlem alınmazsa bu hastalık ölüme, hatta kısmi felce neden olabilir.

Önlem alınmazsa bu hastalık kısmi felce, hatta ölüme neden olabilir.

 

Son turda atlet, arkasındaki yarışçıyı bir hamlede geçti.

Son turda atlet, önündeki yarışçıyı bir hamlede geçti.

 

Siz Bulun?

Problemleri karşılıklı anlayış ve birlik içinde çözeceğiz.

Yiyecek bir lokma ekmeğimiz (bilgi yelpazesi.net) hatta yemeğimiz bile yok.

Bu yazıyı değil okumak, anlamak bile imkânsız.

Bölgeyi iyi tanımasına rağmen her yeri gezdi.

Yarın mutlaka bir gazete almayı unutmayın.

Yarının mutlu günlerine özlem duyuyorum.

1. MANTIK VE BİLGİ BAKIMINDAN DOĞRULUK

Cümlenin düşünce, mantık ve bilgi bakımından doğruluğu tutarsızlıklardan, düşünce eksikliklerinden ve bilgi yanlışlıklarından arındırılmasıyla mümkündür.



Mantık yanlışlığı olan cümle örnekleri:

Bütün bildiklerimi ve bilmediklerimi oğluma öğreteceğim.

Kaderde bir köşe başında ölü olarak uyanmak da var.

Herkes ellerime sarıldı, yüzlerimi öptü.

Baharın en güzel aylarından biridir nisan, mayıs.

Trafik kazasında hayatını kaybedenlere baş sağlığı dilendi.

Cenazede sayıları on binin üzerinde yedi bin güvenlik görevlisi vardı.

Galatasaray 2 – 0 yenilgiden 3 – 0 öne geçti.

Bu çikolatanın yarısı benim, yarısı Çiğdem’in öteki yarısı da senin.

İlerleyen saatlerde tekrar birlikte olacağız.

Bu oyunun yarısı % 90 kafayla ilgilidir.

Alıcı kılığındaki polislere yakalandı.

Geçtiğimiz hafta bir toplantı yapıldı. (Zaman yerinde duruyor biz mi geçiyoruz yoksa geçen zaman mı? Doğrusu geçen hafta olmalıdır.)

Sigara, adamı öldürür. Ölen adamın ise hayatının önemli bir kısmı gitmiş demektir.

İfade kesinliği de bazen cümlelerin düşünce veya bilgi bakımından yanlışlığına yol açar:

Yahya Kemal’in “Han Duvarları” adlı şiir kitabı çok güzeldir. (Han Duvarları Yahya Kemal’in değil Faruk Nafiz Çamlıbel’in bir şiir kitabıdır.)

Selçuk Üniversitesinde 75.000 öğrenci (?) okuyor.

Arabada hava yastığı varsa hiçbir şey olmaz.

Kesin olarak bilinmeyen durumların veya olayların ifadesinde galiba, yanılmıyorsam, herhalde, zannedersem gibi ihtimal anlamı taşıyan bir kelime söylenirse yalancı durumuna düşülmez: “Selçuk Üniversitesinde, yanılmıyorsam, 75.000 öğrenci okuyor.” gibi.

Konunun olumlu ve olumsuz yönleri göz önünde bulundurularak bütün, daima, en çok, hepsi, herkes, hepsi, her zaman, hiç, hiç kimse gibi genel anlamlı kelimeler dikkatli kullanılmalıdır:

Herkes müzik dinlemekten hoşlanır.

Okulda başarılı olan herkes hayatta da başarılı olur.

Kimse yok. Ders yapacak mısınız hocam.

Sen beni hiç dinlemezsin ki.

2. DİL BİLGİSİ BAKIMINDAN DOĞRULUK

Cümlenin kuruluşunda yer alan kelime ve kelime grupları dilin kurallarına göre oluşturulmalı, ögeler birbiriyle uyum içinde bulunmalı, cümlede eksiklik olmamalıdır.

KISA ÖZET

1) Gereksiz Sözcük Kullanımı:

Bir cümlede anlamları ayrı olan veya anlamca biri diğerini içeren sözcüklerin birlikte kullanılması anlatım bozukluğuna yol açar.

Bu yol yay yürümekle bitecek gibi değil.

2) Sözcükleri Birbiriyle Karıştırma:

Anlamları veya yazılışları çok benzer olan sözcüklerin karıştırılması cümlenin anlam bütünlüğünü bozar.

Bu binalar gerçekten çok yaklaşık yapılmış.

3) Sözcükleri Yanlış Anlamda Kullanma:

Sözcük anlamlarına uygun yerde kullanılmadığı zaman ya da yanlış anlama gelecek şekilde kullanıldığında anlatım bozukluğu doğar.

Şimdi size yarın yayınlanacak programlardan bazılarını hatırlatıyoruz.

4) Sözcüğün Yapısındaki Yanlışlık:

Bir sözcük dilbilgisi kurallarına aykırı türetilirse anlatım bozukluğu doğar.

Mehmet Efendi on beş yıldır bakkalcılık yapıyor.

5) Yerinde Kullanılmayan Sözcük veya Öğeler:

Bir sözcüğün cümlenin akışına veya anlamına uygun yerde kullanılmaması anlatım bozukluğuna yol açar.

Hakan çok iyi futbolcu ama fazla topla oynuyor.

6) Anlamca Çelişen Sözcüklerin Bir Arada Kullanılması:

Bir cümlede anlamca birbirine ters olan sözcüklerin birlikte kullanılması cümlenin anlam bütünlüğünün bozar. Genellikle kesinlik ihtimal çelişkisi görülür.

Hiç şüphesiz bu olaya en çok üzülen başkan olsa gerek.

7) Deyim ve Atasözü Yanlışlıkları:

Deyimler ve atasözleri kalıplaşmış ve halk diline, kültürüne yerleşmiş kelime gruplarıdır. Bu yüzden deyimlerdeki kelimeler kesinlikle değiştirilemez. Kullanılan deyim, cümleye de uygun olmalıdır.

Çok acıktım midem zil çalıyor.

8 ) Gereksiz Yardımcı Eylemler Kullanma:

Türkçede doğrudan fiil olarak çekimlenebilecek bir kelimenin yardımcı eylem alarak çekimlenmesi yanlıştır.

Boşuna umut etme oraya gelmeyeceğim.

9) Mantık Hataları:

İyi ve sağlam bir cümlenin temel mantık ilkelerine uygun olması gerekir aksi taktirde anlatım bozukluğu yapılmış olur.

Seninle değil şehir içinde gezmek, dünya turuna bile çıkılmaz.

10) Zamir Eksikliğinden Kaynaklanan Anlatım Bozukluğu:

Bazı cümlelerde iyelik zamiri kullanılmadığı taktirde bir anlam belirsizliği ortaya çıkar. Cümlenin başına hem senin hem de onun zamirini getirebiliyorsak orada bir anlam belirsizliği vardır. Bu tip cümlelerdeki anlam belirsizliğini gidermek için cümlenin uygun bir yerine iyelik zamirinin getirilmesi gerekir. Aksi taktirde anlam belirsizliğinden kaynaklanan bir anlatım bozukluğu doğar.

Ehliyetini polis almış öyle mi?

11) Karşılaştırma Hataları:

Bazı cümlelerden iki farklı anlam çıkabilmektedir. Bu tip karşılaştırma bildiren cümlelerdeki Anlatım bulanıklığı giderilmediği taktirde anlatım bozukluğu ortaya çıkar.

Bu kötü insanlara sizden çok kızıyorum.

Anlatım bozuklukları ile ilgili tüm yazıları okumak için tıklayınız. Anlatım bozuklukları