Noktalama İşaretleri: Kısa çizgi işareti nedir? Kısa çizgi işaretinin kullanıldığı yerler ve örnekler

Kısa çizgi işareti nedir? Kısa çizgi işaretinin kullanıldığı yerler ve örnekler

Konu: Kısa çizgi, kısa çizgi örnekleri, kısa çizgi nedir kısaca, kısa çizginin özellikleri

Kısa çizgi, kısa çizgi örnekleri, kısa çizgi nedir kısaca, kısa çizginin özellikleri, kısa çizgi ile ilgili sorular, kısa çizgi nerelerde kullanılır tdk, kısa çizgi kuralları tdk

NOKTALAMA İŞARETLERİ KOLAY ERİŞİM ÇİZELGESİ

Noktalama İşaretleri: Kısa çizgi işareti nedir? Kısa çizgi işaretinin kullanıldığı yerler ve örnekler

Kısa çizgi ( - )

Kısa çizgi, kısa çizgi örnekleri, kısa çizgi nedir kısaca, kısa çizginin özellikleri, kısa çizgi ile ilgili sorular, kısa çizgi nerelerde kullanılır tdk, kısa çizgi kuralları tdk
1. Satıra sığmayan kelimeler bölünürken satır sonuna konur:

Soğuktan mı titriyordum, yoksa heyecandan, üzüntüden mi bilmem. Havuzun suyu bulanık. Kapının saatleri 12'yi geçmiş. Kanepelerde kimse-

ler yok. Tramvay ne fena gıcırdadı! Tramvaydaki adam bir tanıdık mı idi acaba? Ne diye öyle dönüp dönüp baktı? Yoksa kimseciklerin oturmadığı kanepelerde bu saatte pek başıboşlar mı oturur?

(Sait Faik Abasıyanık, Havuz Başı)

2. Ara sözleri ve ara cümleleri ayırmak için kullanılır:

Örnek olsun diye -örnek istemez ya- söylüyorum.

3. Dil bilgisinde kökleri ve ekleri ayırmak için konur:

al-ış, dur-ak, Dur-sun, Dur-muş, gör-gü-süz-lük.

4. Dil bilgisinde fiil kök ve gövdelerini göstermek için kullanılır:

al-, dur-, gör-, ver-; başar-, kana-, okut-, taşla-, yazdır-.

5. Dil bilgisinde eklerin başına konur:

-den, -lık, -ış, -ak.

6. Dil bilgisinde heceleri göstermek için kullanılır:

a-raş-tır-ma, bi-le-zik, du-ruş-ma, ku-yum-cu-luk, ya-zar-lık, prog-ram.

7. Eski harfli metinlerin yeni yazıya aktarılmasında Arapça ve Farsça kurallara göre yapılmış tamlamaların, birleşik ve türemiş kelimelerin ögelerini ayırmak için kullanılır:

dârü'l-fünûn, resm-i geçit, resm-i kabûl, Cemiyet-i Akvâm, Hâkimiyet-i Milliye, Servet-i Fünûn, hokka-bâz, âteş-perest, menfaat-perest, bî-bedel, nâ-mağlûb, fî-sebîlillâh, min-tarafillâh, bilâ-ücret.

8. Kelimeler arasında “-den...-a, ve, ile, ilâ, arasında” anlamlarını vermek üzere kullanılır:

Türkçe-Fransızca Sözlük, Aydın-İzmir yolu, Ankara-İstanbul uçak seferleri, Türk-Alman ilişkileri, Ural-Altay dil grubu, 09.30 - 10.30, Beşiktaş-Fenerbahçe karşılaşması, Manas Destanı'nda soy-dil-din üçgeni, 1914-1918 Birinci Dünya Savaşı, 1995-1996 öğretim yılı.

9. Bazı terim ve kuruluş adlarında kelimeler arasına konur:

sıfat-fiil, zarf-fiil; Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi, Fen-Edebiyat Fakültesi.

10. Yabancı özel adlarda ve henüz dilimize mal olmadığı için özgün imlâlarıyla yazılan yabancı kelimelerde kullanılır:

Joliot-Curie, Lévy-Bruhl, Saint-Gotthard, Sainte-Beuve, Boulogne-sur-Mer, Bouches-du-Rhône, Salins-les-Bains, by-pass, check-up, Aix-en-Provence.

11. Adres yazarken semt ile şehir arasına konur:

Kurtuluş - ANKARA

12. Matematikte çıkarma işareti olarak kullanılır:

50 - 20 = 30

Satır sonunda, yer kalmadığı için yarım kalan kelimelerin bölünmüş olduğunu, yani devamının altta olduğunu göstermek için satır sonunda kullanılır. Bu görevde kullanılınca birleştirme çizgisi denir.:

O zaman gördü ki, küçük çocuk, memleketlisi, minimini yavru ağlıyor. Ses-
sizce, titreye titreye ağlıyor.

Birleşik kelimeler de tek kelime gibi telâffuz edilerek heceleme buna göre yapılır.

......................................................................................................................... ba-

şöğretmen Atatürk ............................................................................................ il-

kokuldayken ........................................................................................Karaosma-

noğlu'nun......................................................................................

Kelimeler satır sonunda ve başında bir tek harf kalacak şekilde bölünmez. Aşağıdaki gibi kullanımlar yanlıştır:


............................................................................................................................a-

rabayla ..............................................................................................................u-

çurtmamızın .................................................................................................cami-

i .....................................................................................................................niha-

î................................................

Doğruları şöyle olacaktır:
........................................................................................................................ara-

bayla ...........................................................................................................uçurt-

mamızın ...........................................................................................................ca-

mii .....................................................................................................................ni-

haî................................................

Özel isimlerde ve rakamlarda kesme işareti satır sonuna geliyorsa ve kesme işaretinden sonraki kısmın alt satıra geçmesi gerekiyorsa bu durumda kısa çizgi kullanılmaz:


................................................................................................ Geçen yıl Ankara'

daki akrabalarımıza ....................................................................................1996'

da .................................................

Gırtlak ünsüzü için kesme kullanılan kelimelerde kesmeli heceler satır sonuna getirilmez.


......................................................................................................................meş'-

aleyi değil .........................................................meş'a-

leyi olacak ........................................................... kur'-

adan değil ..........................................................kur'a-

  1. olacak

"de" ve "ki" bağlacı ile "mi" soru ekinden önceki kelime satır sonunda kalıyor ancak bu ek ve bağlaçlar alt satıra iniyorlarsa araya (satır sonuna) kısa çizgi konmaz:

......................................................................................................... önünde kitap

da yoktu ................................................................................................... gördüm

ki söylüyorum ........................................................................................ geçen yıl

mı kazanmış?

*Özgün imlâsıyla yazılan yabancı kelimeler satır sonunda kendi dillerinin kurallarına göre bölünür.

Cümle içindeki arasöz ve ara cümlelerin başına ve sonuna konur:

Bütün bebekler -Zeynep hariç- çoktan uykuya dalmışlardı.

Sizinle ilgili her şeyi -gördüğüm ve bildiğim her şeyi- mutlaka yazacağım.

Bu çocuk -sizi temin ederim ki- ilerde büyük adam olacak.

Bir olayın başlangıç ve bitiş tarihleri arasına konur:

İkinci dünya savaşı (1939-1945) tam altı yıl sürmüştür.
09.30-10.30

Bazı terimlerle kuruluş adlarında kullanılır:

isim-fiil, zarf-fiil, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi, Fen-Edebiyat Fakültesi...

Birbiriyle ilgi kurulan iki isim arasında kullanılır:

Türk-Yunan ilişkileri.
Sivas-Ankara arası trenle yüz yıldır 12 saatte gidiliyor.
Türkçe-Fransızca sözlük
Ural-Altay dil grubu
Beşiktaş-Fenerbahçe karşılaşması
Soy-dil-din üçgeni...
2000-2001 öğretim yılı...

Rakamlar arasında kullanılarak ila anlamı verir:

3-4 kişi
19-20 yaşlarında
1-7 Aralık 2000 tarihleri arasında

Matematikte çıkartma işareti olarak kullanılır:

458-54=404

Adreslerde semt ile şehir ismi arasına konur:

Demirlibahçe-ANKARA

Dil bilgisinde fiil kök ve gövdelerini ifade etmede, kelimeleri eklerine ayırmada, ekleri tek başına göstermede ve kelimeleri hecelemede kullanılır:

oku-, yaz-, gönder-, sevindir-; yaz-dı-k, yol-cu-luk, -de, -i, -ki, ge-le-bi-li-rim

Bazı yabancı kelimelerde kullanılır:

Sainte-Beuve, by-pass, check-up...

Bilimsel yazılarda, Arapça ve Farsça tamlamalarda ve bazı ibarelerde kullanılır:

Servet-i Fünun, Divanı, Lûgati't-türk, Aşk-ı Memnu, bülbül-i şeydâ, âteş-perest, vatan-perver, bilâ-ücret, bî-çâre, hokka-bâz, nâ-mağûb...

Yorumlar (7)
Öykü dönmez 5 yıl önce
Yeşekkürleerr attığınız için
Aslı bal 5 yıl önce
İşime çok yaradı
Eylem guns 5 yıl önce
Mesela Barış Manço 1943-1999 da aoğdu da olabilir
Aslı 5 yıl önce
Bunlar çok güzel örnekler ama size zahmet olmazsa 1-2 tane daha örnek atarmısınız?

Anlayışınız için teşekkür ederim
Sedat 5 yıl önce
Bunlar da benden....


*Satıra sığmayan kelimeleri ayırmak için kullanılmaktadır.

Örnek: Kelimelerin bö-lünmesinde sa-tır sonlarına ayrıca dik-kat edilir.

*Ara sözleri ve ara cümleleri ayırmak için kullanılmaktadır.

Örnek: Bazen çok yorulmadan -çoğu yerde usansam da- sürekli kitap okumaya devam eder.

*Sayılar ya da kelimeler arasında bağlaç görevi görmesi gereken yerlerde kullanılmaktadır.

Örnek: Tarih – Coğrafya Fakültesi yeni kuruldu.

Fizik – Kimya – Biyoloji dersleri en önemli derslerdir.

*Bir olayın başlangıç ve bitiş tarihleri arasında kullanılmaktadır.

Örnek: Birinci Dünya Savaşı 1914 – 1918 yılları arasında olmuştur.

İkinci Dünya Savaşı 1939 -1945 yılları arasında olmuştur.

*Matematikte çıkarma işleminde kullanılmaktadır.

Örnek: 1918 – 1914 = 4 / 1945 – 1939 = 6

*Bazı terimler arasında kullanılmaktadır.

Örnek: İsim-fiil, sıfat-fiil, zarf-fiil…

*Adreslerde kaza ve vilayet arasına konmak için kullanılmaktadır.

Örnek: Bağcılar – İstanbul, Osmangazi – Bursa, Çarşamba – Samsun

*Bazı yabancı kelime terkiplerinde kullanılmaktadır.

Örnek: by-pass, anti-virüs…

*Bazı özel isimlerde kullanılmaktadır.

Örnek: Fen – Edebiyat Fakültesi
TDH 5 yıl önce
Buyrun ek örnekler Aslı Hanım:
Kısa Çizginin Kullanıldığı Yerler ( – )
1. Satıra sığmayan kelimeler bölünürken satır sonuna konur:

Soğuktan mı titriyordum, yoksa heyecandan, üzüntüden mi bil-

mem. Havuzun suyu bulanık. Kapının saatleri 12’yi geçmiş. Kanepe-

lerde kimseler yok. Tramvay ne fena gıcırdadı! Tramvayda-

ki adam bir tanıdık mı idi acaba? Ne diye öyle dönüp dönüp baktı?

Yoksa kimseciklerin oturmadığı kanepelerde bu saatte pek başıboş-

lar mı oturur? (Sait Faik Abasıyanık)

2. Cümle içinde ara sözleri veya ara cümleleri ayırmak için ara sözlerin veya ara cümlelerin başına ve sonuna konur, bitişik yazılır:

Küçük bir sürü -dört inekle birkaç koyun- köye giren geniş yolun ağzında durmuştu. (Ömer Seyfettin)

3. Kelimelerin kökleri, gövdeleri ve eklerini birbirinden ayırmak için kullanılır: al-ış, dur-ak, gör-gü-süz-lük vb.

4. Fiil kök ve gövdelerini göstermek için kullanılır: al-, dur-, gör-, ver-; başar-, kana-, okut-, taşla-, yazdır- vb.

5. İsim yapma eklerinin başına, fiil yapma eklerinin başına ve sonuna konur: -ak, -den, -ış, -lık; -ımsa-; -la-; -tır- vb.

6. Heceleri göstermek için kullanılır: a-raş-tır-ma, bi-le-zik, du-ruş-ma, ku-yum-cu-luk, prog-ram, ya-zar-lık vb.

7. Arasında, ve, ile, ila, …-den …-e anlamlarını vermek için kelimeler veya sayılar arasında kullanılır: Aydın-İzmir yolu, Türk-Alman ilişkileri, Ural-Altay dil grubu, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi, 09.30-10.30, Beşiktaş-Fenerbahçe karşılaşması, Manas Destanı’nda soy-dil-din üçgeni, 1914-1918 Birinci Dünya Savaşı, Türkçe-Fransızca Sözlük vb.

UYARI: Cümle içinde sayı adlarının yinelenmesinde araya kısa çizgi konmaz: On on beş yıl. Üç beş kişi geldi.

8. Matematikte çıkarma işareti olarak kullanılır: 50-20=30

9. Sıfırdan küçük değerleri göstermek için kullanılır: -2 °C