Anadolu Ağızlarından Örnekler: Tıp Terimleri
Anadolu Ağızlarından Örnekler: Tıp Terimleri
Anadolu Ağızlarından Örnekler: Tıp Terimleri
YEREL AĞIZLAR
Doç. Dr. Ahmet Turan Doğan Hoca'mızın Anadolu'da unutulan tıp terimleri adlı çalışmasından kesitler. Yerel ağızlarda sizler de büyüklerinizden bunları duymuş olabilirsiniz.
güvüldi: Kulak uğultusu, kulak çınlaması. (MŞ)
ıssı verem [T. + Ar. “verem” (Verem)]: Ateşli akciğer zarı iltihabı. (MŞ)
iginik: Buruntulu ishal, dizanteri. (M)
irilcek: Anjin, boğaz şişmesi.
irilik: Vücutta oluşan şişlik, kabarıklık, sertlik. (EM, KTH, MN, MŞ, NT)
issi öksürük: Ateşli öksürük. (NT)
aġduķ söylemek: Sayıklamak. (NT)
aġır baśmaķ: Karabasana uğramak, kâbus görmek. (BL, MŞ, KTH)
aġız olmaķ: Pamukçuk hastalığına yakalanmak, aft olmak. (HS)
aķ inmek: Gözde katarakt oluşma durumu. (MN)
alalıķ: 1. Abraşlık, baras hastalığı. 2. Bulanık görme hastalığı. (CH, TS)
alatenlü: Baras hastalığına yakalanmış olan. (TS)
armaķlıķ: Yorgunluk, vücudun zindeliğini kaybetmesi, kuvvetsizlik, takatsizlik. (NT)
Ǿaśab aġrısı [Ar. “Ǿaśab” (Sinir) + T.]: Sinir ağrısı. (TA)
avśıl: Sığırların dilinde ve ayağında meydana gelen bir tür hastalık. (TS)
baş bart / baş bert: Yara, çıban, sivilce, yara bere. (KTH / EM, KM, MN, MŞ) EAT tıp metinlerinde baş bart / baş bert biçiminde yer alan bu terim bugün hem Türkiye Türkçesi yazı dilinde hem de Türkiye Türkçesi ağızlarında kullanılmamaktadır. Bunun yerine yara bere terimi kullanılmaktadır.
baş çegzinmek / baş çegzinmesi / baş çizginmek: Baş dönmesi rahatsızlığı. (MNHS, MŞ, NT / K,
MİB, MN / KTH) ~ baş degzinmek / başı degzinmek.
Bu terim, günümüzde genellikle baş dönmesi biçiminde kullanılmaktadır. Bunun yanında, ağızlarda baş dolanması, baş çevrilmesi gibi kullanımlar da bulunmaktadır.
Ancak, Eski Anadolu Türkçesi tıp metinlerinde bu terim çegzin- ve degzin- fiilleriyle karşılanmış, dön- ve dolan- fiilleriyle ise kullanılmamıştır.
baş ditregenligi: Baş titremesi. (HS)
baş degzinmek / başı degzinmek: Baş dönmesi. ( CH, KM, TM / NT) ~ baş çegzinmek / baş çegzinmesi / baş çizginmek
başıķdurmaķ: 1. Yaralamak. 2. Yaraya baş tutturmak. (TM)
başıķmaķ: 1. Yaralanmak. 2. Yara baş tutmak. (CH, TS)
