Göktürkçe metinlerdeki olurtum ne demektir? Göktürkçe metinler
Göktürkçe metinlerdeki olurtum ne demektir?
Göktürkçe metinlerdeki olurtum ne demektir?
Göktürk Yazıtlarından geçen olurtum sözcüğü, oturdum anlamına geliyor.
Bugün Göktürk Yazıtları’ndan bir tümce işlemiş olduk. Şimdi bir bütün olarak tümcenin bize ne anlatmak istediği üzerine konuşalım.
Özgün biçimi: "Teñri teg teñride bolmış Türk Bilge Ķaġan bu ödke olurtum. Sabımın tüketi eşidgil."
Günümüz Türkçesiyle: "Tanrı gibi gökte olmuş Türk Bilge Kağanı, bu zamana oturdum. Sözümü tamamıyla işit."
Tanrı gibi söz öbeği, Türklerde hakanların ili yönetme yetkisini Yaratıcı'dan aldığını kanıtlar niteliktedir. Yine gökte olmuş/gökten gelmiş söz öbeği de bunu göstermektedir. Toplum, hakanların Tanrı'ca gönderildiğini benimsediği için hakanlara büyük saygı duymuştur. Zamana oturmak, bir deyim olarak algılanabilir.
Bakıldığında otur- eyleminin gerçek anlamda kullanılmadığını görürüz. Deyimlerin kalıplaşması için uzun yıllar gerekir. Ayrıca toplumun tümünce benimsenmesi gerekir. Öyleyse “zamana oturmak” deyimi bizi Göktürkçeden önce de sağlam bir yazın dili olduğu gerçeğine götürür. Çünkü bakıldığında anlatılmak istenen “o döneme hakim olmak, o dönemde sözü geçer biri olmak”tır.
Sözümü bütünüyle işit, bir emir tümcesidir. Burada öğreticilik esas olduğu için topluma emir biçiminde seslenmiştir.
Bugünlük bu kadar, arkadaşlar. Yarın sürdürürüz. Umarız, yararlı oluyordur.
