Mimar Sinan, Mimar Sinan'ın Hayatı, Mimar Sinan'ın Eserleri
Mimar Sinan, Mimar Sinan'ın Hayatı, Mimar Sinan'ın Eserleri
Mimar Sinan, Mimar Sinan'ın Hayatı, Mimar Sinan'ın Eserleri
Mimar Sinan, Mimar Sinan'ın Hayatı, Mimar Sinan'ın Eserleri
Çağımızın ünlü mimarı Wright, “Hiç kimse, yıldızlı gökyüzünü, birkaç direğin üstüne oturtmasını, Sinan kadar becerememiştir” diyor. Eğer bugün dünyada estetik kubbe sanatı ve bir hesap-kitap mucizesi, varsa bunu, Türklerin büyük mimarı Sinan’a borçludur. Estetik kubbe, ne Arap’tır ne de Bizans… Türk’tür. Kubbe bugün de, dokunulmaz ölçülerine Sinan’ın hendese kafasında ve hesabında ulaşmıştır. Günümüzün modern mimarisi, Sinan’ın attığı temeller üstünde yükseliyor.
Sinan’ın Osmanlı sınırlarından taşarak bir dünya mimarı olmasının sırrı, BAKMASINI ve GÖRMESİNİ bilmesindedir. Osmanlı İmparatorluğu’nun fışkırma ve yayılma devri olan 16. yüzyılda Türk orduları nereye gitti ise, oralara giden ve gittiği yerlerdeki sanat eserlerini kafası ve ruhu ile inceleyen Mimar Sinan, baktığı eserlerde aradıklarını görmesini bilmiş ve sonra, bütün bunlarla beraber ve bunların dışında yepyeni bir mimari ortaya koymuştur.
1490′da Kayseri’nin Ağırnas köyünde doğdu. 1512′de bir devşirme grubu ile İstanbul’a geldi ve “Acemi Oğlanlar” okulunda okudu. Bu sırada, İstanbul’un eşsiz sanat eserlerini inceledi. Yavuz Sultan Selim ile birlikte Çaldıran seferine katıldı. 1516′da Mercidabık ve Ridaniye savaşlarına girdi. Yavuz Selim’le birlikte Kahire’de kaldı. Mısır firavunların ehramlarını, saraylarını, mabetlerini, Kölemen sultanlarının eserlerini, Araplar döneminin camilerini, köprülerini bir bir gözden geçirdi.
ORDUDA BİRÇOK SEFERLERE KATILDI
Rodos seferine katıldı ve bu seferden sonra Sekban sınıfına geçti. Rodos’ta da Yunan mimarisini tanıdı. 1526′da Kanunî Sultan Süleyman’ın Mohaç Meydan Savaşı’na katıldı. Macaristan’ın başşehri Budin’e girdi. Orada, sarayları, kiliseleri inceledi. Kanunî’nin Bağdad seferinde yine orduda idi. Bağdad’a giren ordu ile birlikte, Arap mimarisinin en parlak eserlerine irfan gözü ile bakmasını bildi. Bu sırada önce Haseki, sonra Subaşı tayin edildi.
Boğdan seferinde ordunun Prut Nehri’nin geçmesi gerekiyordu. Kurulan köprüler tutmuyor, kazıklar çöküyor, akıntı köprüyü sürüklüyordu. Padişah, bu işin üstesinden gelecek birinin bulunmasını emretti. İkinci Vezir Lütfi Paşa, Sinan’ı tanıyor, güveniyordu. Padişah’a tavsiye etti. Kanunî, Sinan’a: “Göreyim seni… Şuraya bir köprü kur… Askerim üstünden geçsin… Ama başaramazsan, sen bilirsin!..” dedi. Sinan önce akıntıyı, sonra bataklığı inceledi, gözledi ve 13 gün içinde bir köprü kurdu. Askerler üzerinden bütün ağırlıklarıyla geçtiler. Padişah Sinan’a: “İşe yarar adammışsın!” diye iltifat etti.
1539′da Lütfü Paşa sadrazam olunca, Sinan da mimarbaşılığa getirildi. Böylece, Osmanlı uygarlığına mührünü basan Mimar Sinan, 49 yaşında toplumuna ve kendisine şerefler katacak işine başlamış oluyordu.
BİRÇOK SARAYLAR, MEDRESE VE CAMİLER YAPTI
İlk büyük eseri, 1544′de başlayıp, 1548′de tamamladığı Şehzade Camisi’dir. Kanunî Süleyman, “Şehzadeler Güzidesi” diye övdüğü oğlu için yaptırdığı bu caminin, bir abide-eser olmasını istiyordu. Medresesi, türbesi, imareti, tabhane ve misafirhanesi ile tam bir külliyedir ve gerçek bir sanat değeri taşımaktadır.
Sinan, bundan sonra birçok saraylar, medreseler, camiler, türbeler yaptı. İstanbul’u içme suyuna kavuşturmak için, ünlü Bentleri inşa etti. Ünü, bütün ülkeyi tutmuş, nerede bir eser yapılacaksa, ondan yardım istemek usul haline gelmişti. Sinan, her yere yetişiyor, planlar yapıyor, uygulamasını kontrol ediyor ve mimarîde Osmanlı-Türk çizgisini ebedileştiriyordu.
KANUNÎ, GÜZEL BİR KÜLLİYE YAPTIRMAK İSTEDİ
Kanuni, dünyanın en büyük ve en güçlü imparatorluğunun başında bulunan bir Padişah olarak, ülkesinde yapılan bütün eserlerden daha büyük, daha muhteşem,
daha sanatlı ve güzel bir külliye yaptırmak hevesindeydi. Bunun mümkün olup olmadığını Sinan’dan sordu. Yaptıracağı bu külliyeye, kendi adını verecekti… Sinan, alçakgönüllülüğünden hiçbir şey kaybetmeden, “Devletinizde her şey mümkündür” dedi.
Süleymaniye’nin temeline ilk harcı, çağının en ünlü alimî olan Şeyhülislam Ebussuud Efendi koydu, inşaat başladı. Sinan, Ayasofya’nın kubbesinden daha büyük ve daha estetik bir kubbeyi, caminin üstüne kondurmak istiyordu. Çekemeyenler, Sinan’ın düşmanları harekete geçtiler. Bunların başında Sadrazam Rüstem Paşa da vardı. Bunlar, bu kadar büyük bir kubbenin tutturulmayacağını, maazallah çökerse, yüzlerce müminin ölümüne sebeb olacağını ileri sürüyorlar ve Sinan’ın bu yüzden inşaatı bitirmeyi geciktirdiğini söylüyorlardı.
Kanunî bir gün camiye geldi ve inşaatın ne zaman biteceğini sordu. Sinan, “iki ay içinde” dedi. Çevresindekiler, bu kadar kısa bir zamanda inşaatın tamamlanamayacağını söyleyerek Sinan’ı uyarmak istediler. Fakat o fikrinde direndi ve iki ay sonunda caminin anahtarlarını cihangir hükümdara götürdü.
BİRBİRİNDEN ÜSTÜN İKİ ESER…
Kanuni’den sonra yerine Padişah olarak gelen 2. Selim için de Edirne’de, Selimiye Camisi ve külliyesini inşa etmiştir. Sinan: “Kalfalığımda Süleymaniye’yi, ustalığımda Selimiye’yi yaptım” der. Biri birinden üstün iki eserdir. Dünya mimarî anıtları arasında yer alırlar. Michel Ancelo’nun Roma’daki Sen Piyer Kilisesi ile Selimiye, mimarlık tarihinde, birbirlerine karşı ayrı ayrı üstünlükleri olan, fakat birbirlerinden üstün olmayan iki eser olarak eleştirilir.
Sinan Osmanlı ülkesi içinde 84 cami, 52 mescit, 57 medrese, 7 darülkurra, 22 türbe, 17 imaret, 3 darüşşifa, 7 su yolu ve su kemeri, 8 köprü, 15 kervansaray, 33 saray, 6 mahzen, 32 hamam yapmış ve bırakmıştır. Bugün de Türk ve dünya mimarisine atılmış en büyük imza olarak bilinmektedir.
Mimar Sinan Türbesi, İstanbul Müftülüğü’nün sütunlu kapısından çıkınca hemen solda, iki caddenin kesiştiği noktada Fetva Yokuşu başında sağda, Süleymaniye Camii’nin Haliç duvarının önünde, beyaz taşlı sade bir türbedir
Eserleri
Mimar Sinan 92 camii, 52 mescit, 57 medrese, 7 darül-kurra, 22 türbe, 17 imaret, 3 darüşşifa (hastane), 5 su yolu, 8 köprü, 20 kervansaray, 36 saray, 8 mahzen ve 48 de hamam olmak üzere 375 eser vermiştir.
Camiler
1.İstanbul Süleymâniye Câmii,
2.İstanbul Şehzâdebaşı Câmii,
3.Haseki Camii,
4.Mihrimah Sultan Camii – Edirnekapı
5.Mihrimah Sultan Camii (Üsküdar) – Üsküdar’da, iskelede
6.Rüstem Paşa Câmii (Tahtakale’de),
7.Sokullu Mehmed Paşa Câmii (Kadırga Limanında),
8.Sokullu Mehmed Paşa Câmii (Azapkapısı’nda),
9.Sokullu Mehmed Paşa Câmii (Büyükçekmece)
10.Odabaşı Câmii (Yenikapı yakınında),
11.Hamâmî Hâtun Câmii (Sulumanastır’da),
12.Ferruh Kethüdâ Câmii (Balat Kapısı içinde),
13.Kara Camii – Sofya
14.Kazasker İvaz Efendi Camii
15.Kılıç Ali Paşa Camii (Tophane’de),
16.Ahî Çelebi Câmii (İzmir İskelesi yakınında),
17.Ebü’l-Fazl Câmii (Tophâne üstünde),
18.Sinan Paşa Camii (Beşiktaş’ta),
19.Eski Vâlide Câmii (Üsküdar’da),
20.Ferhad Paşa Câmii (Çatalca’da),
21.Drağman Yunus Camii
22.Gazi Ahmet Paşa Camii
23.Hadım İbrahim Paşa Camii
24.Abdurrahman Paşa Camii (Kastamonu, Tosya’da)
25.Molla Çelebi Camii
26.Nişancı Paşa Çelebi Câmii (Kiremitlik’te),
27.Piyale Paşa Camii
28.Rüstem Paşa Câmii – Tahtakale
29.Selimiye Camii – Edirne
30.Zâl Mahmûd Paşa Câmii – Eyüp
31.Çavuşbaşı Camii – Sütlüce
32.İskender Paşa Câmii (Kanlıca’da),
33.Şah Sultan Camii – Eyüp
34.Şehzade Camii – Şehzadebaşı
35.Şehzâde Cihangir Câmii (Tophâne’de),
36.Şemsi Ahmed Paşa Câmii (Üsküdar’da),
37.Osman Şah Vâlidesi Câmii (Aksaray’da),
38.Sultan Bâyezîd Kızı Câmii (Yenibahçe’de),
39.Ahmed Paşa Câmii (Topkapı’da),
40.Sokullu Mehmed Paşa Câmii (Hafsa’da, Trakya),
41.Sokullu MehmedPaşa Câmii (Burgaz’da),
42.İbrâhim Paşa Câmii (Silivrikapı’da),
43.Bâli Paşa Câmii (Hüsrev Paşa Türbesi yakınında,
44.Hacı Evhad Câmii (Yedikule yakınında),
45.Kazasker Abdurrahmân Çelebi Câmii (Molla Gürânî’de),
46.Mahmûd Ağa Câmii (Ahırkapı yakınında),
47.Hoca Hüsrev Câmii (Kocamustafapaşa’da),
48.Defterdar Süleymân Çelebi Câmii (Üsküplü Çeşmesi yakınında),
49.Yunus Bey Câmii (Balat’ta),
50.Hürrem Çavuş Câmii (Yenibahçe yakınında),
51.Sinan Ağa Câmii (Kâdı Çeşmesi yakınında),
52.Süleymân Subaşı Câmii (Unkapanı’nda),
53.Kasım Paşa Câmii (Tersâne yakınında),
54.Muhiddin Çelebi Câmii (Tophâne’de),
55.Molla Çelebi Câmii (Tophâne Beşiktaş arasında),
56.Çoban Mustafa Paşa Câmii (Gebze’de),
57.Pertev Paşa Câmii (İzmit’te),
58.Rüstem Paşa Câmii (Sapanca’da),
59.Rüstem Paşa Câmii (Samanlı’da),
60.Rüstem Paşa Câmii (Bolvadin’de),
61.Rüstem Paşa Câmii (Rodoscuk’ta),
62.Mustafa Paşa Câmii (Bolu’da),
63.Ferhad Paşa Câmii (Bolu’da),
64.Mehmed Bey Câmii (İzmit’te),
65.Osman Paşa Câmii (Kayseri’de),
66.Hacı Paşa Câmii (Kayseri’de),
67.Cenâbî Ahmed Paşa Câmii (Ankara’da),
68.Lala Mustafa Paşa Câmii (Erzurum’da),
69.Sultan Alâeddin Selçûkî Câmiinin (Çorum’da) yenilenmesi,
70.Abdüsselâm Câmiinin (İzmit’te)yenilenmesi,
71.Kiliseden dönme Eski Câminin (İznik’te)Sultan Süleymân tarafından yeniden yaptırılması,
72.Hüsreviye (Hüsrev Paşa)Câmii (Haleb’de),
73.Sultan Murâd Câmii (Manisa’da),
74.Orhan Câmiinin (Kütahya’da)yenilenmesi,
75.Kâbe-i şerîfin kubbelerinin tâmiri,
76.Hüseyin Paşa Câmii (Kütahya’da),
77.Sultan Selim Câmii (Karapınar’da),
78.Sultan Süleymân Câmii (Şam, Gök Meydanda),
79.Taşlık Câmii (Mahmûd Paşa için, Edirne’de),
80.Defterdar Mustafa Çelebi Câmii (Edirne’de),
81.Haseki Sultan Câmii (Edirne, Mustafa Paşa Köprüsü başında),
82.Cedid Ali Paşa Câmii (Babaeski’de),
83.Semiz Ali Paşa Câmii (Ereğli’de),
84.Bosnalı MehmedPaşa Câmii (Sofya’da),
85.Sofu MehmedPaşa Câmii (Hersek’te),
86.Maktul Mustafa Paşa Câmii (Budin’de),
87.Firdevs Bey Câmii (Isparta’da),
88.Memi Kethudâ Câmii (Ulaşlı’da),
89.Tatar Han Câmii (Kırım, Gözleve’de),
90.Vezir Osman Paşa Câmii (Tırhala’da),
91.Rüstem Kethüdâsı Mehmed Bey Câmii (Tırhala’da),
92.Mesih Mehmed Paşa Câmii (Yenibahçe’de).
93.Yeni Cuma Camii (İzmit)
Medreseler
1.Sultan Süleymân Medresesi (Mekke’de),
2.Süleymâniye Medreseleri (İstanbul’da),
3.Yavuz Sultan Selim Medresesi (Halıcılar Köşkünde),
4.Sultan Selim Medresesi (Edirne’de),
5.Sultan Süleymân Medresesi (Çorlu’da),
6.Şehzâde Sultan Mehmed Medresesi (İstanbul’da),
7.Haseki Sultan Medresesi (Avratpazarı’nda),
8.Vâlide Sultan Medresesi (Üsküdar’da),
9.Kahriye Medresesi (Sultan Selim yakınında),
10.Mihrimah Sultan Medresesi (Üsküdar’da),
11.Mihrimah Sultan Medresesi (Edirnekapı’da),
12.MehmedPaşa Medresesi (Kadırga’da),
13.MehmedPaşa Medresesi (Eyüp’te),
14.Osman Şah Vâlidesi Medresesi (Aksaray yakınında),
15.Rüstem Paşa Medresesi (İstanbul’da),
16.Ali Paşa Medresesi (İstanbul’da), 17i.lşiplş.ml.çmö)AhmedPaşa Medresesi (Topkapı’da),
17.Sofu MehmedPaşa Medresesi (İstanbul’da),
18.İbrâhim Paşa Medresesi (İstanbul’da),
19.Sinân Paşa Medresesi (Beşiktaş’ta),
20.İskender Paşa Medresesi (Kanlıca’da),
21.Kasım Paşa Medresesi,
22.Ali Paşa Medresesi (Babaeski’de),
23.Mısırlı Mustafa Paşa Medresesi (Gebze’de),
24.Ahmed Paşa Medresesi (İzmit’te),
25.İbrâhim Paşa Medresesi (Îsâ Kapısında),
26.Şemsi Ahmed Paşa Medresesi (Üsküdar’da),
27.Kapı Ağası Mahmûd Ağa Medresesi (Ahırkapı’da),
28.Kapıağası Câfer Ağa Medresesi (Soğukkuyu’da),
29.Ahmed Ağa Medresesi (Çapa’da),
30.Hâmid Efendi Medresesi (Filyokuşu’nda),
31.Mâlûl Emir Efendi Medresesi (Karagümrük’te),
32.Ümm-i Veled Medresesi (Karagümrük’te),
33.Üçbaş Medresesi (Karagümrük’te),
34.Kazasker Perviz Efendi Medresesi (Fâtih’te),
35.Hâcegizâde Medresesi (Fâtih’te),
36.Ağazâde Medresesi (İstanbul’da),
37.Yahya Efendi Medresesi (Beşiktaş’ta),
38.Defterdar Abdüsselâm Bey Medresesi (Küçükçekmece’de),
39.Tûtî Kâdı Medresesi (Fâtih’te),
40.Hakîm Mehmed Çelebi Medresesi (Küçükkaraman’da),
41.Hüseyin Çelebi Medresesi (Çarşamba’da),
42.Şahkulu Medresesi (İstanbul’da),
43.Emin Sinân Efendi Medresesi (Küçükpazar’da),
44.Yunus Bey Medresesi (Draman’da),
45.Karcı Süleyman Bey Medresesi,
46.Hâcce Hâtun Medresesi (Üsküdür’da),
47.Defterdar Şerifezâde Medresesi (Kâdıçeşmesi’nde),
48.Kâdı Hakîm Çelebi Medresesi (Küçükkaraman’da),
49.Kirmasti Medresesi,
50.Sekban Ali Bey Medresesi (Karagümrük’te),
51.Nişancı MehmedBey Medresesi (Altımermer’de),
52.Kethüdâ Hüseyin Çelebi Medresesi (SultanSelim’de),
53.Gülfem Hâtun Medresesi (Üsküdar’da),
54.Hüsrev Kethüdâ Medresesi (Ankara’da),
55.Mehmed Ağa Medresesi (Çatalçeşme’de).
Külliyeler
1.Haseki Külliyesi
2.Sokollu Mehmed Paşa Külliyesi
Dârülkurrâlar
1.SultanSüleymanHanDârülkurrâası (İstanbul’da),
2.Vâlide Sultan Dârülkurrâsı (Üsküdar’da),
3.Hüsrev Kethüdâ Dârülkurrâsı (İstanbul’da),
4.Mehmed Paşa Dârülkurrâsı (Eyüp’te),
5.Müftü Sa’di Çelebi Dârülkurrâsı (Küçükkaraman’da),
6.Sokullu MehmedPaşa Dârülkurrâsı (Eyüp’te),
7.Kâdızâde Efendi Dârülkurrâsı (Fâtih’te).
Türbeler
1.Yahya Efendi Türbesi (Beşiktaş’ta),
2.Barbaros Hayreddin Paşa Türbesi (Beşiktaş’ta),
3.Arap AhmedPaşa Türbesi (Fındıklı’da),
4.Sultan Süleymân Türbesi (Süleymaniye’de),
5.Şehzâde Sultan MehmedTürbesi (Şehzâdebaşı’nda),
6.SultanSelim Türbesi (Ayasofya civârında),
7.Hüsrev Paşa Türbesi (Yenibahçe’de),
8.ŞehzâdelerTürbesi (Ayasofya’da),
9.Vezir-i âzam RüstemPaşa Türbesi (Şehzâde Türbesi yakınında),
10.Ahmed Paşa Türbesi (Eyüp’te),
11.MehmedPaşa Türbesi (Topkapı’da),
12.Çocukları için inşâ ettiği türbe,
13.Siyavuş Paşa Türbesi (Eyüp’te),
14.Siyavuş Paşanın çocukları için yapılan türbe (Eyüp’te),
15.Zâl Mahmûd Paşa Türbesi (Eyüp’te),
16.Şemsi Ahmed Paşa Türbesi (Üsküdar’da),
17.Kılıç Ali Paşa Türbesi (Tophâne’de),
18.Pertev Paşa Türbesi (Eyüp’te),
19.Şâh-ı Hûban Türbesi (Üsküdar’da,
20.Haseki Hürrem Sultan Türbesi (Süleymaniye’de).
İmâretler
1.SultanSüleymân İmâreti (Süleymaniye’de),
2.Haseki Sultan İmâreti (Mekke’de),
3.Haseki Sultan İmâreti (Medîne’de),
4.Mustafa Paşa Köprüsü başında bir imâret (Edirne’de),
5.SultanSelim İmâreti (Karapınar’da),
6.SultanSüleymân İmâreti (Şam’da),
7.Şehzâde Sultan Mehmed İmâreti (İstanbul’da),
8.SultanSüleymân İmâreti (Çorlu’da),
9.Vâlide Sultan İmâreti (Üsküdar’da),
10.Mihrimah Sultan İmâreti (Üsküdar’da),
11.Sultan Murâd İmâreti (Manisa’da),
12.Rüstem Paşa İmâreti (Rodoscuk’ta),
13.Rüstem Paşa İmâreti (Sapanca’da),
14.MehmedPaşa İmâreti (Burgaz’da),
15.MehmedPaşa İmâreti (Hafsa’da),
16.Mustafa Paşa İmâreti (Gebze’de),
17.MehmedPaşa İmâreti (Bosna’da).
Dârüşşifâlar
1.SultanSüleymân Dârüşşifâsı (Süleymaniye’de),
2.Haseki Sultan Dârüşşifâsı (Haseki’de),
3.Vâlide Sultan Dârüşşifâsı (Üsküdar’da)
Su Yolları Kemerleri
1.Bend Kemeri (Kağıthâne’de),
2.Uzun Kemer (Kemerburgaz’da),
3.Mağlova Kemeri(Kemerburgaz’da),
4.Gözlüce Kemer (Cebeciköy’de),
5.Müderris köyü yakınındaki kemer (Kemerburgaz’da).
6.Kırık Kemer
Köprüler
1.Büyükçekmece Köprüsü,
2.Silivri Köprüsü,
3.Mustafa Paşa Köprüsü (Meriç üzerinde),
4.Sokullu Mehmed Paşa Köprüsü (Tekirdağ’da),
5.Odabaşı Köprüsü (Halkalıpınar’da),
6.Kapıağası Köprüsü (Harâmidere’de),
7.MehmedPaşa Köprüsü (Sinanlı’da),
8.Vezir-i âzam Mehmed Paşa (Mostar) Köprüsü (Bosna’da, Vişigrad kasabasında).
9.Drina Köprüsü
10.Kanuni Sultan Süleyman Köprüsü
11.Sultan Süleyman Köprüsü (Gebze’de)
Kervansaraylar
1.Kervansaray (Sultan Süleymân İmâreti yakınında),
2.Kervansaray (Büyükçekmece’de),
3.RüstemPaşa Kervansarayı (Rodosçuk’ta),
4.KebecilerKervansarayı (Bitpazarı’nda),
5.Rüstem Paşa Kervansarayı (Galata’da),
6.Ali Paşa Kervansarayı (Bursa’da),
7.Ali Paşa Kervansarayı (Bitpazarı’nda),
8.Pertev Paşa Kervansarayı (Vefâ’da),
9.Mustafa Paşa Kervansarayı (Ilgın’da),
10.Rüstem Paşa Kervansarayı (Sapanca’da),
11.Rüstem Paşa Kervansarayı (Samanlı’da),
12.Rüstem Paşa Kervansarayı (Karışdıran’da),
13.RüstemPaşa Kervansarayı (Akbıyık’ta),
14.Rüstem Paşa Kervansarayı (Karaman Ereğlisi’nde),
15.Hüsrev Kethüdâ Kervansarayı (İpsala’da)
16.MehmedPaşa Kervansarayı (Hafsa’da),
17.Mehmed Paşa Kervansarayı (Burgaz’da),
18.RüstemPaşa Kervansarayı (Edirne’de),
19.Ali Paşa Çarşısı ve Kervansarayı (Edirne’de),
20.İbrâhim Paşa Kervansarayı (İstanbul’da).
Saraylar
1.Saray-ı atîk tâmiri (Beyazıt’ta),
2.Saray-ı cedîd-i hümâyûn tâmiri (Topkapı’da),
3.Üsküdar Sarayının tâmiri (Üsküdar’da),
4.Galatasarayın eski yerine yeniden inşâsı (Galatasaray’da),
5.Atmeydanı Sarayının yeniden inşâsı (Atmeydanı’nda),
6.İbrâhim Paşa Sarayı (Atmeydanı’nda),
7.Yenikapı Sarayının yeniden inşâsı (Silivrikapı’da),
8.Kandilli Sarayının yeniden inşâsı (Kandilli’de),
9.Fenerbahçe Sarayının yeniden inşâsı (Fenerbahçe’de),
10.İskender Çelebi Bahçesi Sarayının yeniden inşâsı (İstanbul şehir dışında),
11.Halkalı Pınar Sarayının yeniden inşâsı (Halkalı’da),
12.Rüstem Paşa Sarayı (Kadırga’da),
13.MehmedPaşa Sarayı (Kadırga’da),
14.Mehmed Paşa Sarayı (Ayasofya yakınında),
15.MehmedPaşa Sarayı (Üsküdar’da),
16.Rüstem Paşa Sarayı (Üsküdür’da),
17.Siyavuş Paşa Sarayı (İstanbul’da),
18.Siyavuş Paşa Sarayı (Üsküdar’da),
19.Siyavuş Paşa Sarayı (yine Üsküdar’da),
20.Ali Paşa Sarayı (İstanbul’da),
21.AhmedPaşa Sarayı (Atmeydanı’nda),
22.Ferhad Paşa Sarayı (Bâyezîd civârında),
23.Pertev Paşa Sarayı (Vefâ Meydanında),
24.SinânPaşa Sarayı (Atmeydanı’nda),
25.Sofu MehmedPaşa Sarayı (Hocapaşa’da),
26.Mahmûd Ağa Sarayı (Yenibahçe’de),
27.MehmedPaşa Sarayı (Halkalı yakınında Yergöğ’de),
28.Şâh-ı Hûbân Kadın Sarayı (Kasımpaşa Çeşmesi yakınında),
29.Pertev Paşa Sarayı (şehrin dışında),
30.AhmedPaşa Sarayı (şehrin dışında),
31.AhmedPaşa Sarayı (Taşra Çiftlik’te),
32.AhmedPaşa Sarayı (Eyüp’te),
33.Ali Paşa Sarayı (Eyüp’te),
34.MehmedPaşa Sarayı (şehrin dışında, Rüstem Çelebi Çiftliğinde),
35.Mehmed Paşa Sarayı (Bosna’da),
36.Rüstem Paşa Sarayı (İskender Çelebi Çiftliğinde).
Mahzenler
1.Buğday mahzeni (Galata Köşesinde),
2.Zift Mahzeni (Tersâne-i Âmirede),
3.Anbar (sarayda),
4.Anbar (Has Bahçe Yalısında),
5.Mutbak ve kiler (sarayda),
6.Mahzen (Unkapanı’nda),
7.İki adet anbar (Cebehâne yakınında),
8.Kurşunlu Mahzen (Tophâne’de).
Hamamlar
1.SultanSüleymân Hamamı (İstanbul’da),
2.Sultan Süleymân Hamamı (Kefe’de),
3.Üç Kapılı Hamam (Topkapısarayında),
4.Üç Kapılı Hamam (Üsküdar Sarayında),
5.Haseki Sultan Hamamı (Ayasofya yakınında),
6.Haseki Sultan Hamamı (Bahçekapı’da),
7.Haseki Sultan Hamamı (Yahudiler içinde),
8.Vâlide SultanHamamı (Üsküdar’da),
9.Vâlide SultanHamamı (Karapınar’da),
10.Vâlide SultanHamamı (Cibâli Kapısında),
11.Mihrimah SultanHamamı (Edirnekapı’da),
12.Lütfi Paşa Hamamı (Yenibahçe’de),
13.MehmedPaşa Hamamı (Galata’da),
14.MehmedPaşa Hamamı (Edirne’de),
15.Kocamustafapaşa Hamamı (Yenibahçe’de),
16.İbrâhim Paşa Hamamı (Silivrikapı’da),
17.Kapıağası Yâkub Ağa Hamamı (Sulumanastır’da),
18.Sinân Paşa Hamamı (Beşiktaş’ta),
19.Molla Çelebi Hamamı (Fındıklı’da),
20.Kaptan Ali Paşa Hamamı (Tophâne’de),
21.Kaptan Ali Paşa Hamamı (Fenerkapı’da),
22.Müfti Ebüssü’ûd Efendi Hamamı (Mâcuncu Çarşısında),
23.Mîrmirân Kasımpaşa Hamamı (Hafsa’da),
24.Merkez Efendi Hamamı (Yenikapı dışında),
25.Nişancı Paşa Hamamı (Eyüp’te),
26.Hüsrev Kethüdâ Hamamı (Ortaköy’de),
27.Hüsrev Kethüdâ Hamamı (İzmit’te),
28.Hamam (Çatalca’da),
29.RüstemPaşa Hamamı (Sapanca’da),
30.Hüseyin Bey Hamamı (Kayseri’de),
31.Sarı Kürz Hamamı (İstanbul’da),
32.Hayreddin Paşa Hamamı (Zeyrek’te),
33.Hayreddin Paşa Hamamı (Karagümrük’te),
34.Yâkub Ağa Hamamı (Tophâne’de),
35.Haydar Paşa Hamamı (Zeyrek’te),
36.İskender Paşa Hamamı,
37.Odabaşı Behruzağa Hamamı (Şehremini’de),
38.Kethüdâ Kadın Hamamı (Akbaba’da),
39.Beykoz Hamamı,
40.Emir Buhârî Hamamı (Edirnekapı dışında),
41.Hamam (Eyüp’te),
42.Dere Hamamı (Eyüp’te),
43.Sâlih Paşazâde Hamamı (Yeniköy’de),
44.Sultan Süleymân Hamamı (Mekke’de),
45.HayreddinPaşa Hamamı (Tophâne’de),
46.Hayreddin Paşa Hamamı (Kemeraltı’nda),
47.Rüstem Paşa Hamamı (Cibâli’de),
48.Vâlide SultanHamamı (Üsküdar’da)
