Soru işareti nerede kullanılır? Nerede kullanılmaz?
Soru işareti nerede kullanılır? Nerede kullanılmaz?
Soru işareti nerede kullanılır? Nerede kullanılmaz?
Soru işareti soru anlamı taşıyan cümle ve kelimelerin sonunda kullanılır.
Örnekler:
- Nereye gidelim?
- Hangi arabayı beğendiniz?
- Benimle maça kim gelecek?
- Talepleri cevapladınız mı?
- Nasıl bir kolye aramıştınız?
- Evimizi nasıl buldunuz?
Cevabı zaten içinde olan soru cümlelerinde de soru işareti kullanılır:
- Durur muyum?
- Liderler içinde Atatürk gibisi var mı?
- Senden iyi dost var mı?
Bazı cümleler de soru kelimesi barındırmadığı hâlde soru cümlesidir. Bunlar soru işareti ile biter. Bu cümlelerin soru anlamı vurgu ve tonlama ile belirtilir:
- Geliriniz?
- Yaşınız?
- Anladın?
- Duydun?
Bir bilginin şüpheyle karşılandığı veya kesin olmadığı durumlarda soru işareti yay ayraç içinde kullanılır:
Ankara'dan İzmir'e 9 (?) saatte gittiler.
1996 (?) yılında doğan Ernest...
Bilinmeyen yer, tarih vb. durumlar için kullanılır:
- Yunus Emre (1240? -1320),
- (Doğum yeri: ?),( ? -1120)
UYARI! mı / mi eki -ınca / -ince anlamında zarf-fiil işleviyle kullanıldığında soru işareti konmaz:
- Akşam oldu mu sürüler döner.
- Hava karardı mı eve gideriz.
- Bahar gelip de nehir çağıl çağıl kabarmaya başlamaz mı, içimi geri kalmış bir saat huzursuzluğu kaplardı. (Haldun Taner)
UYARI! Soru ifadesi taşıyan sıralı ve bağlı cümlelerde soru işareti en sona konur:
Çok yakından mı bu sesler, çok uzaklardan mı?Üsküdar'dan mı, Hisar'dan mı, Kavaklar'dan mı? (Yahya Kemal Beyatlı)
Soru işareti nerede kullanılmaz?
İçinde soru kelimeleri veya soru eki bulunan ama anlamca soru cümlesi olmayan cümlelerde soru işareti kullanılmaz.
Değerli arkadaşlar, herkesin sıkıntılı ve gergin olduğu şu günlerde bize güç veren öğütler yine atalarımızdan geliyor.
Bakın Dede Korkut ne güzel söylemiş...
“Baş esen olsa, börk bulunmaz mı olur.”
Burada soru anlamı yoktur.
Dipçe:
(Börk: Başlık, şapka. Ancak burada simgesel anlamdadır. "Sağlıklı olduktan sonra mal-mülk bulunmaz mı?" anlamındadır.)
Diğer örnekler
- Neler neler aldım, şimdi hatırlamıyorum. (soru kelimesi nesneye dahil)
- Gelir mi gelmez mi bilmem. (soru kelimesi nesneye dahil)
- Bu vurgunu ne zaman yapmıştı, gerçekten hatırlamıyorum. (soru kelimesi nesneye dahil)
Soru eki soru anlamı katmıyorsa, zaman anlamı katıyorsa soru işareti de kullanılmaz.
Akşam oldu mu sıla özlemi depreşir gurbetçilerde.
Hele bir de karların eriyip sularının akması yok mu...
Sibel Güngör
TDE Öğretmeni
